در طول یک سال گذشته که شخصی غیر قابل پیش بینی بر بزرگترین اقتصاد تولیدی جهان چنبره زده و هر روز خرناسه کشان طرحی نو در می اندازد که اروپا و آسیا را کاملا گیج کرده است عنوانی را از رسانه های جهان میشنوید که به جنگ تجاری موسوم و مشهور گشته است.

بسیار در این پاسخ که  که جنگ تجاری چیست و این جنگ چگونه ایجاد می شود؟ و طرفهای در گیر آن چه کسانی هستند؟ بی جواب مانده اند.

رییس جمهور تاجرمآب آمریکا(دونالد ترامپ) در عرصه افزایش تعرفه های واردات فولاد و آلومینیوم که  در طول ماه گذشته به محور اصلی اخبار منتشر در رسانه های دنیا تبدیل شد، در پاسخ به افرادی که اعلام این قانون را به معنای آغاز جنگ تجاری در دنیا می دانستند این گونه پاسخ داد که :

جنگ تجاری خوب است ، چرا که پیروزی در این جنگ ساده است.

اظهاراتی که نه تنها فعالان اقتصادی در جهان بلکه دانشمندان علوم مبادلاتی بین المللی رادر این حوزه به عکس العمل وا داشت.

مسیری که آمریکا انتخاب کرده میتواند تکرار تجربه تلخ رکود اقتصادی سال ۱۹۳۰ میلادی (تقریبا ۱۳۱۰ خورشیدی ) در کل جهان را همراه داشته باشد.

در دنیایی که اصول تجارت آزاد پذیرفته شده است و توافق های تجار آزاد هم بین کشورهای خاص و هم بین کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی اجرا می شود، افزایش تعرفه های تجاری توسط یک کشور خاص به معنای تخطی از قوانین پذیرفته شده جهانی است.

عکس العمل چین و در ادامه روسیه نه تنها برای پاسگویی به این خود خواهی بین المللی کافی نیست بلکه همه جهان در مقابل این توسعه طلبی خطرناک باید موضعی واحد اختیار کرده و این روال را که یک کشور با قلدر مآبی و زورگویی بخواهد حق طبیعی و قانونی بقیه کشور ها را ندیده بگیرد را متوقف کنند.

عدم همبستگی کشورها در مقابل امریکا اثار شومی برای اقتصاد جهان به بار خواهد آورد که گریبان همه جهان را خواهد گرفت.

یکی از راههای مهم و قابل تذکر مقابله به مثل کشورهاست ، درست همان رویه ای که چین در مقابله به مثل اختیار نمود. اگر چه در روزهای اخیر مقامات کشورهای مختلف رسما به این کشور اعتراض کردند و شمار زیادی از طرح دعوی علیه امریکا به سازمان تجارت جهانی صحبت کرده اند. اما هنوز مذاکرات زیادی بین مقامات کشورهای دیگر و امریکا در جریان است.

مقامات کشورهای کانادا و مکزیک که بزرگترین صادر کنندگان فولاد به امریکا هستند،  خواستار تغییر این قانون شده اند و مذاکراتی را با ترامپ در خصوص مخاطرات این رفتار آغاز کرده اند .ارو پا هم بیکار ننشسته و در تدارک جدی کردن مذاکرات در حد وزرای اقتصاد و بانکهای مرکزی دو طرف بوده است.

ترامپ در یکی از پیام های توییترش گفته است : «توافق نامه های تجاری و سیاست های اقتصادی که باعث می شود تا امریکا سالانه ۸۰۰ میلیارد دلار کسری تجاری داشته باشد، بسیار احمقانه هستند».

نگرانی و اضطراب در مورد جنگ تجاری زمانی بیشتر می شود که به تجربیات تاریخی رجوع کنیم.

مطالعات نشان می دهد یکی از مصادیق مهم جنگ تجاری در دهه ۱۹۲۰ میلادی بود که باعث رکود بزرگ اقتصادی در امریکا در دهه ۱۹۳۰ شد.

در آن زمان که رئیس جمهور امریکا (جان کالوین کولیج (به انگلیسیCalvin Coolidige/‎ ) بود نیز به منظور حمایت از اقتصاد داخلی و مقابله با کسری های تجاری، تعرفه های وارداتی راافزایش داد تا بتواند کالای آمریکایی را در کشورش به حوزه مصرف بیشتر نزدیک نموده و از ورود کالای خارجی بکاهد. در همان زمان که ترامپ این تصمیم را میگرفت  مجله اکونومیست در این زمینه سرمقاله ای انتقادی نوشت که در آن به نگرانیهای محتمل در اقتصاد جهان اشاره کرده بود بخش از متن را عینا متذکر میشوم :

افزایش تعرفه ها و مانع تراشی در مسیر تجارت آزاد باعث می شود تا حجم و ارزش تجارت در دنیا کاهش یابد. کاهش حجم و ارزش تجارت در دنیا به عنوان کاهش یک فاکتور بسیار مهم در رشد اقتصادی، در ایجاد شغل و در تبادلات مالی در جهان است که مستقیما می تواند رکود را به همراه بیاورد.امریکا در مسیر خطرناکی حرکت می کند. مسیری که می تواند تکرار تجربه تلخ رکود اقتصادی سال ۱۹۳۰ را به همراه داشته باشد و فقر و مشکلات مالی را برای مردم دنیا به همراه بیاورد. به همین دلیل باید اجماع جهانی برای مقابله با اجرای این سیاست شکل بگیرد در غیر این صورت شمارش معکوس برای آغاز بحرانی بزرگ در اقتصاد دنیا آغاز خواهد شد. و طبعا دود آن بیش از کشورهای غنی به چشم کشورهای درحال توسعه و حتی فقیر خواهد رفت و البته چنانچه مسئولین ایرانی دست از لجاجت در وابسته ماندن به نفت و در نتیجه به غرب بردارند این حادثه به نفع تولید ایرانی تمام خواهد شد.بشرطها و شروطه . والسلام

محمد حسین نقاشیان