عدم توسعه ناوگان عمومی مناسب و قابل اتکاء و در عین حال فرهنگ آریستوکراتیک و رفاه محورِ استفاده از اتومبیل در کشور بسمت و سوی شرایطی میل میکند که نزدیک به فاجعه نام گرفته است. عوامل مهمی در این ساختار بی در و پیکر که شاید حتی عنوان ساختار برایش سنگین بنظر میرسد، نقش یرجسته دارند که به نوعی میتوان زنجیره و پیوستگی آنها را در انفعال در تصمیم سازی و اتخاذ سیاستهای مناسب دانست.

طبع کشور ثروتمندی مثل ایران که روی ذخایر عظیم معدنی از همه رقم از نفت و گاز و مواد و سنگ و فلزات خیمه نهاده و با گشاده دستی به تاراج آنها مشغول است ، اقتضای همین فرهنگ و همین عادات و همین رویه ها را دارد که البته اصل فرهنگ اشراف مزاج و راحت طلب به دولت خاصی مربوط نمیشود و صد البته از منظری به همه دولتها مربوط است. در یک اصطلاح جامعه شناختی گفته میشود «فرهنگ رادولتها تولید میکنند و ملتها ذخیره و نشخوار» در یک نگاه مدیریتی میتوان تعبیر نزدیک تری بکار ببریم و آن فرهنگ انفعال در مدیریت است.

اگر دولتها ساختار دوره ای داشته باشند طبعا تصمیمات به نتیجه گیری در همان دوره محدود میشوند. بزرگترین نقص نظامهای جمهوری که به ادوار انتخاباتی ۴ و یا ۵ و یا ۷ ساله محدود میشوند در همین امر خلاصه میشود که تصمیمات قالب ماندگار ملی ندارند و فاجعه بار تر این است که مجالس و پارلمانها نیز در تکاپوی تعلقات به خواست و انفعال دولتها زندگی میکنند و به عبارتی پشت ذهن همه بدین امر پایه گذاری میشود که:

« گذشته مٌرد ، آینده نیامده ، حال را عشق است» و به طبع تصمیماتی که سعادت یک ملت را میسازند در این چارچوب ذهنی یا مغفول می افتند یا منظر اداره ای موقت می یابند.

افزایش آمار خودرو در کشور از همین مقولات است که از این جهت که کمک به آمار سازی در اقتصاد مینماید مورد حمایت است و حجم تولید و تاثیر ان در آمار های دیگر بی اعتناست.

گزارشها نشان میدهند که فقط از سال ۱۳۸۸ تا انتهای سال ۱۳۹۵ خود روسازان داخل کشور تعداد۹میلیون و ۸۰۰ هزار دستگاه خود رو تولید کرده اند که فقط ۰۵٪ از آنها صادر شده و بقیه به زندگی در کشور صورت حیات و حرکت بخشیده اند. بر این آمار تعداد میانگین ۴۸۶ هزار دستگاه خود روی وارداتی را بیفزاییم که از سال ۱۳۸۸ تا انتهای ۱۳۹۵ بالغ بر۴ میلیون خود رو نیز اضافه شده و اگر در کشور تعداد ۶ میلیون خود روی قدیمی هم وجود داشته باشد ضریب نفوذ خودروبه جمعیت ۴ بر یک خواهد شد و این یعنی روزانه نزدیک به ۲۰۰ میلیون لیتر مصرف سوخت و گاهی هم رکورد بیشتر که گویا در سالهای گذشته مصرف بنزین به ۱۱۰ میلیون لیتر در روز و مصرف گازوییل هم به ۱۲۰ میلیون لیتر در روز بالغ گردیده است و این یعنی همین که شهر ها در حال قفل شدن و محیط زیست بسمت نابودی و زندگی بسمت نکبتبار شدن حرکت میکند و دولت بدلیل ناتوانی در بکار گیری تدابیر جامع روز به روز در حال منفعل شدن در حال گذار است .

مصاحبه اخیر وزیر نفت بیژن نامدار زنگنه در مواجهه با موضوع هم جالب است که تنها راه کار برخورد با فاجعه را افزایش قیمت سوخت میداند.

گویا در این دولت ز هر طرف که رود گفته سود دولت شد. مصرف را کم کنیم قیمت بالابرود تا درآمد دولت کم نشود.

حال اینکه نگاه به تغییر ساختار حمل و نقل مشکل گشاست و نه تصمیمات مقطعی و انفعال.

والسلام

حمید رضا نقاشیان