شمارش معکوس برای آغاز نشست ۱۷۴ اوپک درحالی آغاز شده که به گفته کارشناسان این نشست یکی از حساس ترین نشست های در طول تاریخ تشکیل این مجمع است. نشستی که پالس های سیاسی شدن آن از توییت دونالد ترامپ، رییس جمهوری آمریکا آغاز شد. به این ترتیب عاملی خارج از اوپک به طور عیان خواهان دخالت در رشته تصمیم گیری های اعضای آن شده بود. رییس جمهوری آمریکا چندی پیش طی توییتی از اوپک خواسته بود تا با افزایش تولید نفت، به جبران کاهش تولید نفت ایران(تحت تاثیر دور جدید تحریم ها) کمک کند.

اجلاس ۱۷۴ اوپک امروز در وین پایتخت اتریش، در مقر این سازمان برگزار می شود.

بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران در واکنش به چنین درخواستی از سوی آمریکا گفت: در مقطع کنونی با هیچ افزایش تولیدی موافق نیستم، زیرا در بازار عدم تعادل نداریم. ضمن این که قرار نبود در جلسه اوپک در مورد افزایش تولید بحثی داشته باشیم. پرداختن به این موضوع نشان دادن چراغ سبز به تصمیم‌های آمریکاست.

وزیر نفت با بیان این که از نظر من حتی ۵۰۰ هزار بشکه هم نباید به تولید نفت اضافه شود، افزود: بر اساس توافق قبلی، قرار بود حدود۲ میلیون بشکه کاهش تولید داشته باشیم که هم اکنون در عمل شاهد ۳ میلیون بشکه کاهش تولید هستیم، بنابراین اگر اعضای اوپک یک میلیون بشکه نفت وارد بازار کنند، دیگر مشکلی نبوده و نیازی به افزایش تولید نیست.

وزیر نفت همچنین این احتمال را تأیید کرد که توافق نهایی در روز جمعه (اول تیر ماه) این خواهد بود که نیازی به توافق جدیدی نیست و باید پایبندی ۱۰۰ درصدی به توافق جهانی کاهش تولید نفت حفظ شود.

زنگنه همچنین در واکنش به برخی پیش‌بینی‌ها درباره افت شدید صادرات نفت ایران، گفت: ما تلاش می‌کنیم سطح صادرات خود را حفظ کنیم، اما درباره چگونگی آن نمی‌توانم چیز بیشتری بگویم، زیرا دولت آمریکا به شریکان ما حمله خواهد کرد.

این مقام مسوول در تازه ترین اظهارات خود نیز بار دیگر بر متعادل بودن بازار نفت تاکید کرد و گفت: یک نفر مرا توجیه کند چرا در بازاری که در تعادل است باید افزایش تولید داشته باشیم؟

به موازت تاکیدات زنگنه بر متعادل بودن اوضاع بازار، وزیر نفت عمان و نیجریه نیز طی دو روز گذشته درحاشیه هفتمین سمینار اوپک نرخ کنونی نفت و همچنین عرضه و تقاضا دربازار را متعادل عنوان کردند. این درحالی است که عراق نیز مشخصا با افزایش تولید اوپک مخالف است. البته در این بین برخی رسانه ها خبر از اختلاف نظر کشورهای حوزه خلیج فارس درباره افزایش تولید نفت خبر می دهند.

اوپک، خارج از ریل اصول اقتصادی

محمدعلی خطیبی، نماینده اسبق امور اوپک ایران در گفتگو با خبرنگارمهر دخالت آمریکا در تصمیمات اوپک را اقدامی کاملا سیاسی دانست و گفت: روالی که پیش از برگزاری نشست های اوپک وجود دارد این است که کارشناسان و متخصصان زیادی اوضاع بازار را از نظر عرضه، تقاضا و ذخایر بررسی می کنند و چشم انداز ۶ ماهه و یک ساله ای را ارزیابی می کنند. اعضای اوپک بر اساس نتیجه تحقیق و بررسی این کارشناسان و در راستای اهداف اعضای این سازمان اقدام به تصمیم گیری می کنند.

وی با بیان اینکه شاید در میان اعضای اوپک یک یا دو کشور مایل به تامین منافع ایالات متحده امریکا باشند، اما عموم اعضا در پی تامین حداکثری منافع ملی خود هستند، ادامه داد: اجابت خواسته آمریکا برای افزایش تولید و درنتیجه کاهش قیمت ها بسیار بعید به نظر می رسد.

به گفته این کارشناس امور بین الملل نفت قیمت نفت در حال حاضر بالا نیست و بازار در تعادل است بنابراین افزایش تولید و کاهش قیمت ها توجیهی ندارد.

کاهش تولید نفت نیاز به اجماع دارد/رسیدن به اجماع ممکن نیست

خطیبی اظهار داشت: باید توجه داشته باشیم که حتی کاهش قیمت ها به نفع مصرف کنندگان تمام نمی شود چرا که دولت های شرکت های مصرف کننده نفت، با به کارگیری سیاست های مالیاتی تلاش می کنند تا در سود کلان مصرف کنندگان نفت شریک شوند.

نماینده اسبق امور اوپک ایران با تاکید بر اینکه گفته ترامپ درباره افزایش تولید و در نتیجه کاهش قیمت ها همانند سایر گفته های وی بی پایه و اساس است، تصریح کرد: گفته های رییس جمهوری آمریکا را نباید جدی بگیریم چون مبنای منطقی و علمی ندارد.

وی اجماع اوپک برای افزایش تولید نفت را بعید عنوان کرد و افزود: در صورت عدم اجماع اوپکی ها به منظور افزایش تولید، آخرین تصمیم این مجموعه که توافق برای کاهش تولید اوپک و غیر اوپک تا پایان سال جاری میلادی بوده، ادامه می یابد. البته با توجه به اینکه اوپک ابزار تنبیهی و اجباری برای پیروی اعضا از توافق های حاصله را ندارد، بنابراین اقدامی برخلاف توافق نیز ممکن است رخ دهد.

به عقیده این کارشناس امور بین الملل نفت، ایران، عراق و ونزوئلا با افزایش تولید نفت قطعا مخالف هستند و از آنجایی که تایید نهایی تصمیم اوپک طبق اجماع انجام می شود در صورت مخالفت این سه عضو، توافقی شکل نمی گیرد.

روسیه وعربستان با کاهش قیمت زیان می کنند

خطیبی با اشاره به اقدام سیاسی عربستان در سال ۲۰۱۶ که نتیجه آن افت قیمت نفت تا مرز ۳۰ دلار، گفت: عربستان ممکن است برای دستیابی به اهداف سیاسی خود اقدامات غیر منطقی اقتصادی نیز داشته باشد، اما باید در نظر داشته باشیم هر چه میزان تولید نفت کشوری بالاتر باشد از کاهش قیمت ها ضرر بیشتری می برد. بنابراین بازنده نهایی برای قیمت های پایین نفت تولیدکنندگان بزرگ نفتی هستند چرا که در وهله نخست درامدهای نفتی آنها کاهش چشمگیری می یابد.

نماینده اسبق امور اوپک ایران به ضرر دو سویه روسیه از کاهش قیمت نفت اشاره کرد و افزود: روسیه یکی از بزرگترین صادرکنندگان گازی جهان است؛ این درحالی است که قیمت گذاری گاز بر اساس قیمت نفت انجام می شود، پس در صورت کاهش قیمت نفت، نرخ گاز نیز کاهش می یابد که این مقوله ضرری دو سویه برای روسیه به عنوان اصلی ترین عضو غیر اوپک محسوب می شود.

خطیبی در باره اینکه در صورت اقدام برای افزایش تولید توان تولید اعضای اوپک یا حتی غیر اوپک را چطور ارزیابی می کنید، گفت: عربستان سعودی به دلیل سیاست های اقتصادی خود در بازار نفت، همواره دارای ذخایر نفتی قابل توجهی است، اما تولید پایدار و بلند مدت تولید از سوی این کشور بعید به نظر می رسد. درباره روسیه نیز باید گفت سود این کشور درفروش نفت با قیمت مناسب است بنابراین پیش بینی می شود فروش و عرضه نفت خود را تا جایی که به قیمت ها آسیب وارد نشود ادامه می دهد.

قیمت بالا به نفع واردکنندگان نیست

 علی اکبر آل آقا، کارشناس امور بین الملل نفت هم با بیان اینکه تصمیم اوپک در نتیجه اجماع همه اعضا حاصل می شود، تصریح کرد: درصورتی که ایران مخالف با افزایش تولید باشد، توافقی برای افزایش تولید انجام نمی شود.

وی ادامه داد: بحث های کنونی که درباره افزایش تولید و در نتیجه کاهش قیمت ها شکل گرفته است همگی ناشی از نگاه سیاسی است. ترامپ نمی تواند برای تصمیم گیری اوپک تحکم داشته باشد.

آل آقا با تاکید بر اینکه سهم ایران در بازار قابل حذف شدن نیست، اظهار داشت: تصمیم اوپک ارتباطی به فروش نفت ایران ندارد، چنانچه در گذشته که تحریم های اقتصادی وجود داشت باز هم فروش نفت خود را انجام دادیم.

بر اساس گفته های این کارشناس بین المللی بازار نفت عربستان دارای ذخایرنفتی است و به نظر می رسد حتی قصد آسیب زدن به بازار نفت ایران را نیز داشته باشد، در مقابل روسیه توان افزایش تولید و عرضه چندانی ندارد و نسبت به عربستان تمایل و اراده راسخی برای ضربه زدن به ایران ندارد.

وی با اشاره به اینکه اغلب کشورهای سازمان همکاری و توسعه اقتصادی(OECD)  وارد کننده نفت هستند، افزود: قیمت های بالای نفت برای این کشورها به صرفه نیست بنابراین خواهان تعادل بین عرضه و تقاضا و نرخی متعادل برای نفت هستند.