لالجین را همه به نام سفالش می شناسند حتی آن سوی مرزها شهری که به واسطه هنر دست مردانش، نه تنها هیچ بیکاری ندارد بلکه از شهرهای دیگر هم برای کار به آنجا می روند. قدیمی ها می گویند لاله جین هم نامیده می شد یا لاله چین و یا لله جین. هر کسی تاریخچه نامش […]
لالجین را همه به نام سفالش می شناسند حتی آن سوی مرزها شهری که به واسطه هنر دست مردانش، نه تنها هیچ بیکاری ندارد بلکه از شهرهای دیگر هم برای کار به آنجا می روند.
قدیمی ها می گویند لاله جین هم نامیده می شد یا لاله چین و یا لله جین. هر کسی تاریخچه نامش را به یک موضوعی پیوند می دهد اما هر چه هست اکنون شهری از همدان را به نام لالجین در همه دنیا می شناسند تا جایی که از آن به عنوان پایتخت سفال یاد می شود. چون در هر کوچه و پس کوچه آن کارگاه سفالگری برپاست. اینجا خاک رس اهمیت دارد و در هر خانه حداقل چند سفال سالم و شکسته می توان پیدا کرد.
لالجین یک بافت تاریخی و قدیمی دارد که از چند کارگاه سنتی تشکیل شده و آن تکه از بافت تاریخی را برای حضور گردشگران جذاب کرده است شاید تعداد این کارگاههای سنتی که در ساختمانهای خشتی و گلی باقی مانده اند آنقدر زیاد نباشد اما همان چند بنا ، فضای مناسبی را برای تهیه عکس و نشان دادن به گردشگران ایجاد کرده است و می توان گفت که کارگاههای قدیمی سفال چه شکلی داشتند. با این وجود در کنارش ساختمانهای مرمری و کامپوزیت رخ نشان می دهند و به یاد می آورند که این جا هم دچار تغییر و تحولات زیادی شده است.
در شهر لالجین بیش از هزار کارگاه سفالگری برپاست که در آن مردان کار می کنند برخی دیگر برای ساختن یک ظرف برند شده اند و هر کارگاه را به نام یک محصول می سازند در این کارگاهها مردان سفال می سازند و در کوره آن ها را می پزند برخی هم یا خودشان روی آنها نقاشی می کنند و یا تعداد کمی از زنان را که در خانه هستند برای نقاشی روی سفال به کار می گیرند اما اینجا زنان علاقه زیادی به سفال ندارند شاید چون از وقتی چشم باز کرده اند سفال دیده اند و به همین دلیل حالا دلشان می خواهد چیزی غیر از سفال کابینت آشپزخانه شان را پر کند.
زهرا معصومی از اهالی شهر لالجین است که به خبرنگار مهر می گوید: دیگر دلم میخواهد چینی و اکروپال و بلور داشته باشم به شوهرم اجازه نمی دهم سفال بیاورد فقط گاهی خودم می گویم یک کوزه و یا کاسه بیاورد تا رویش نقش بیندازم به این کار تفریحی نگاه می کنم وگرنه زنان روستا علاقه ندارند سفالگری کنند از طرف دیگر مردان هم این اجازه را به زنان نمی دهند که پشت چرخ بنشینند.
او می گوید: فضای کارگاهها مردانه است و سفال دست مردانه می خواهد. زنهایی که در شهرهای دیگر کار سفالگری می کنند معمولا ظروف تزئینی و یا ظریف کار می کنند.
گردشگران همدان نمی توانند تا این شهر بیایند و دست خالی بدون خرید حتی یک سفال کوچک به شهرشان برگردند بلاخره چه آنها که خارجی هستند و چه ایرانی هایی که به همدان سفری کوتاه داشته اند حتما یک بار سفالهای لالجین را امتحان کرده اند به همین دلیل است که مسئولان لالجین خبر می دهند که در سال گذشته ۱۵ میلیون دلار صادرات صنایع دستی داشته اند و و میزان گردشگران این شهر در نوروز ۹۷ بیش از ۳ برابر بوده است.
مسئولان شهر لالجین یک نکته را هم در بازدید خبرنگارانی که برای بازدید از این شهر آمده اند یادآوری می کنند که این شهر درصد بیکاری اش صفر است. چون همه مردم مشغول کار هستند و حتی از شهرهای دیگر هم برای کار به اینجا می آیند یکی در کارگاه سفال می سازد دیگری آن را در کوره می گذارد و آن یکی نقش لعاب می زند و هستند برخی دیگر که در ۱۲ واحد صادراتی مشغول ارسال این سفالها هستند سفالهایی که جنبه تزئینی و کاربردی دارد و برخی دیگر هم در شهرک صنعتی که ۲۶۴ کارگاه فعال دارد کار می کنند.
هیچ کدام از آنها علاقه ای ندارند که سفال چینی وارد شهرشان شود به همین دلیل محمدرضا قادری مسئول میراث فرهنگی لالجین می گوید که ما سفال چینی نداریم اصلا این کلمه اشتباه است آنها مصنوعات چینی هستند ولی همان ها را هم دست مشتری نمی دهیم چون دیگر برای مشتری هم صرف نمی کند که محصولات چینی را بخرد وقتی محصول داخلی کیفیت و قیمت بهتری دارد.
قادری کیفیت محصولات سفال لالجین را از زمانی بهتر می داند که این شهر جهانی شد و هر سال داوران شهرهای جهانی صنایع دستی به لالجین برای سرکشی می آیند و گزارش می گیرند که آیا هنوز هم سفال لالجین از نظر رنگ و کیفیت استاندارد مطلوب را دارد یا نه.
آنطور که قادری و شهرداری لالجین بر آن تاکید دارند داوران یونسکو هر سال گزارش مثبتی از لالجین می نویسند و همچنان از اینکه همه مردم شهر این پیشه را در پیش گرفته اند خوشنودند. چون ۵ سال است که لالجین صادرکننده نمونه می شود و محصولاتش را به عراق و افغانستان می فرستد و می دانند که اسپانیایی ها و آلمانی ها و هلندی ها مخاطب خاص آنها هستند به همین دلیل این محصولات را در بسته بندی هایی جاسازی می کنند که مناسب باشد و در عین حال قیمتش بالاتر از حد نرود هر چند که گردشگر داخلی همچنان بسته بندی مناسب را برای سفال نمی خواهد چون قیمت محصول بالاتر می رود.
اکنون بیشتر ۵ هزار هنرمند صنایع دستی که در لالجین کار می کنند، تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند شاید ۹۰ درصد کارگاهها لالجین بیمه شده اند و مشکل آنهایی که بیمه روستایی بودند حل شده است و شرایط بیمه روستایی برای بیمه هنرمندان هم در نظر گرفته شده است.
