آیا هوش مصنوعی خلاقیت انسان را نابود می‌کند؟

به گزارش واحد علم و فناوری خبرگزاری صبح اقتصاد وبگاه سای‌تِک‌دِیلی در گزارشی آورده است:

بسیاری از ما فکر می‌کنیم قرار است هوش مصنوعی، جای شغل‌های انسان‌ها را بگیرد و خلاقیت آن‌ها را نابود کند. اما پژوهش تازه‌ای از دانشگاه سوانسی دیدگاه جالب‌تری ارائه می‌دهد: هوش مصنوعی می‌تواند نقش یک همکار و مشوق خلاق را بازی کند. برخلاف یک ربات که فقط وظایف انسان را انجام می‌دهد، این فناوری می‌تواند با برانگیختن کنجکاوی و دادن ایده‌های نو، به انسان‌ها کمک کند خلاق‌تر از قبل باشند.

یک مطالعه بزرگ در حوزه همکاری انسان و هوش مصنوعی

پژوهشگران دانشکده علوم رایانه دانشگاه سوانسی، با انجام آزمایشی برخط و با مشارکت بیش از ۸۰۰ نفر، یکی از گسترده‌ترین مطالعات در این زمینه را پیش برده‌اند. در این آزمایش، از شرکت‌کنندگان خواسته شد تا با کمک یک سامانه مبتنی بر هوش مصنوعی، ماشین‌های مجازی، طراحی کنند.

تشویق به اکتشاف، با نمایش گزینه‌های متنوع

برخلاف بسیاری از ابزارهای طراحی هوش مصنوعی که نتایج را به صورت پنهانی و بدون مشارکت کاربر بهینه می‌کنند، سامانه این تحقیق از الگوریتمی به نام MAP-Elites استفاده کرد تا طیف گسترده‌ای از گزینه‌های بصری را به کاربران نشان دهد. گالری طراحی ایجادشده، همه‌چیز، از طرح‌های بسیار کارآمد گرفته تا مفاهیم غیر متعارف و حتی نمونه‌های عمداً ناقص، را دربر می‌گرفت تا افراد را به کاوش در احتمالات بیشتر ترغیب کند.

دکتر شان والتون (Sean Walton)، پژوهشگر ارشد این مطالعه و دانشیار علوم رایانه، در این زمینه می‌گوید: مردم معمولاً تصور می‌کنند کاربرد هوش مصنوعی فقط برای سرعت بخشیدن به کارها یا افزایش کارآیی است، اما یافته‌های ما موضوع جالب‌تری را مطرح می‌کند. هنگامی که پیشنهادهای طراحی تولیدشده توسط هوش مصنوعی به افراد نشان داده شد، آن‌ها وقت بیشتری برای کار گذاشتند، طرح‌های بهتری خلق کردند و احساس مشارکت عمیق‌تری داشتند. مسئله فقط کارآیی نبود؛ مسئله خلاقیت و همکاری بود.

لزوم بازنگری در معیارهای ارزیابی ابزارهای هوش مصنوعی

این مطالعه که در مجله معتبر تراکنش‌های اِی‌سی‌اِم در سامانه‌های هوشمند تعاملی/ ACM journal Transactions on Interactive Intelligent Systems منتشر شده، بر این نکته کلیدی تأکید دارد که روش‌های مرسوم ارزیابی ابزارهای طراحی هوش مصنوعی، بسیار محدود هستند. سنجه‌هایی مانند تعداد کلیک‌ها یا کپی کردن پیشنهادها، هرگز نمی‌توانند ابعاد عاطفی، شناختی و رفتاری درگیری کاربر را اندازه‌گیری کنند. گروه پژوهشی دانشگاه سوانسی خواستار روش‌های ارزیابی کل‌نگرانه‌تری شده است که نحوه تأثیرگذاری سامانه‌های هوش مصنوعی بر احساسات، افکار و فرآیند اکتشاف کاربران را مدنظر قرار دهد.

دکتر والتون در تکمیل سخنانش افزود: تحقیق ما بر اهمیت تنوع در خروجی هوش مصنوعی تأکید می‌کند. شرکت‌کنندگان بیشترین بازخورد مثبت را به گالری‌هایی دادند که شامل طیف گسترده‌ای از ایده‌ها، حتی ایده‌های بد بود! این موضوع به افراد کمک کرد از فرضیات اولیه خود فراتر روند و فضای طراحی وسیع‌تری را بررسی کنند. این تنوع ساختاریافته، از توقف زودهنگام روی یک ایده واحد جلوگیری کرد و مخاطره‌پذیری خلاقانه را تقویت نمود.

وی در پایان نتیجه گرفت: با نفوذ روزافزون هوش مصنوعی در حوزه‌های خلاق، از مهندسی و معماری گرفته تا موسیقی و طراحی بازی، درک شیوه همکاری انسان و ماشین امری ضروری است. با تکامل این فناوری، پرسش اصلی دیگر این نیست که هوش مصنوعی چه می‌تواند انجام دهد؟، بلکه این است که چگونه می‌تواند به ما کمک کند تا بهتر بیندیشیم، بیافرینیم و همکاری کنیم؟.