مراسم افتتاحیه سی و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران پیش از ظهر امروز سه شنبه ۱۱ اردیبهشت با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر فرهنگ صربستان، کشور مهمان ویژه این نمایشگاه، معاون وزیر فرهنگ تونس، شهر مهمان ویژه این دوره، جمعی از سفرا و رایزنان فرهنگی کشورهای مختلف در ایران و نیز مسئولان برگزاری این دوره از نمایشگاه کتاب تهران در سالن چهلسرای مصلی امام خمینی (ره) برگزار شد.

در این مراسم سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به غیبت رئیس جمهوری در آیین افتتاحیه نمایشگاه سی و یکم کتاب تهران، سلام و عذرخواهی دکتر روحانی را به حاضران در این مراسم ابلاغ کرد و گفت:آنچه مشخص است اینکه رئیس جمهوری دغدغه های جدی فرهنگی داشته و دارد و همین چند ماه پیش در جشن کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در خدمت دکتر روحانی بودیم.

وی افزود: امروز هم تا آخرین ساعات این برنامه، قرار بر این بود که در خدمت رئیس جمهوری باشیم اما پاره ای از اتفاقات بین المللی که خودتان هم در جریان آنها هستید و بعضی بحث های داخلی نیاز به تصمیمات عاجل را لازم می کرد به خصوص اینکه در روزهای پایانی هفته جاری ایشان سفری به استان خراسان رضوی دارند. در این تراکم کاری رئیس جمهوری به بنده نیابت دادند که هم سلام ایشان را به شما عرض کنم و هم عذرخواهی ایشان را به خاطر حضور نیافتن در این برنامه. قطعا در اسرع وقت رفت و آمدهای رئیس جمهوری با اهالی حوزه فرهنگ ادامه خواهد یافت.

وی در ادامه با اشاره به اهمیت کتاب به عنوان پایه مادر فرهنگ تاکید کرد: هر ملتی که می خواهد جهش تازه ای در خود آغاز کند باید این کار را از کتاب شروع کند. بزرگترین بعثت انسانی که بعثت نبوی بود از کتاب آغاز شد.

صالحی گفت: ایران را با شاهنامه و مثنوی و دیوان حافظ می شناسند همانطور که ما ملت ها و تمدن های دیگر را با کتاب می شناسیم. کتاب سرمایه ملت هاست، معادن تمام می شوند اما این کتاب ها هستند که می مانند باید کتاب و نشر را به عنوان حلقه و ماده اصلی تمدنی جامعه تلقی کرد.

وی با اشاره به برگزاری سی و یکمین نمایشگاه کتاب تهران در چهلمین سال پیروزی انقلاب به گام های مهمی که در این چهار دهه در حوزه کتاب برداشته شده است، اشاره کرد و گفت: از ابتدای انقلاب تاکنون حدود یک میلیون و ۲۳۰ هزار عنوان کتاب در ایران چاپ شده که ۶۶۷ هزار عنوان آن چاپ اول بوده است همچنین از بیش از یک میلیون و ۲۳۰ هزار عنوان کتاب، حدود ۹۶۰ هزار عنوان کتاب آثار تالیفی و ۲۷۲ هزار عنوان آثار ترجمه ای بوده است. ایران اسلامی در ۴۰ سال گذشته جریان پرشتابی در حوزه فرهنگ و علم طی کرده است و تنوع موضوعی فراوانی در میان آثار منتشرشده به چشم می خورد. با این وجود رتبه نخست کتاب های  تولیدشده در این ۴۰ سال در اختیار حوزه ادبیات است.

به گفته عباس صالحی حدود ۲۵۶ هزار عنوان کتاب در حوزه ادبیات در چهار دهه گذشته منتشر شده که ۱۴۵ هزار عنوان آن چاپ اول است و این نشان می دهد که ایران همچنان کشور شعر و داستان و قصه است.

وی ادامه داد: در حوزه کودک و نوجوان ایران طرفیت قابل توجهی دارد و حدود ۷۵ هزار عنوان از کتاب ها به این حوزه تعلق دارد.

وی با اشاره به تقویت بخش خصوصی حوزه نشر بعد از پیروزی انقلاب گفت: امروز وقتی به آمار ناشران سال ۹۶ کشور نگاه می کنیم می بینیم تمام ناشران پرکار بخش عمومی که سالیانه از ۳۰۰ تا هزار عنوان کتاب چاپ کرده اند، متعلق به بخش خصوصی هستند. همچنین در حوزه کودک و نوجوان ۷ ناشر از ۱۰ ناشری که ۲۳۰ کتاب به بالا در طی یک سال چاپ کرده اند همه از بخش خصوصی هستند.

صالحی سپس با اشاره به اینکه جریان نشر در ایران فعالیت رو به رشدی دارد، در عین حال به بعضی از معضلات حوزه کتاب و مطالعه در کشور پرداخت و گفت: برای ارتقای سرانه مصرف کتابخوانی در کشور باید همه تلاش کنیم و این مسئله تنها بر عهده وزارت ارشاد و اصحاب نشر نیست. باید حاکمیت، دولت و ملت در این زمینه همت کنند؛ چرا که کتابخوانی در خطر رسانه های رقیب خود قرار دارد.

وی با اشاره به اینکه آموزش و پرورش، نظام آموزش عالی، صدا و سیما و رسانه ها باید برای ارتقای سرانه مصرف کتابخوانی تلاش کنند گفت: اگر بحران آب را درک می کنیم، باید بدانیم بحران کتاب نخوانی کمتر از بحران آب برای کشور خطرناک تر نیست.

وی اضافه کرد: نکته دوم موضوع اقتصاد نشر است. مایه مباهات است که بخش خصوصی میدان دار نشر است اما باید این بخش را در حوزه نشر جدی تر گرفت هم در بحث هزینه های بالاسری و هم دسترسی ها و هم موضوع توزیع. ما نیازمند این هستیم که اشتغال را در عرصه فرهنگ جدی تر بگیریم از جمله در حوزه کتاب و نشر. نباید فضای تولید رادر حوزه فرهنگ دست کم گرفت چرا که فضای اشتغال در این عرصه عاشقانه است و جای آن را نمی شود با چیز دیگری پر کرد.

صالحی بر لزوم تامین امنیت در حوزه نشر تاکید کرد و گفت:  نشر هم در حوزه آزادی اندیشه و هم در حوزه امنیت عرضه و توزیع گرفتار اختلالاتی است و ما باید از آزادی اندیشه و نقد، پاسداری کنیم و اجازه ندهیم جریان های انسدادگرایانه آن را محدود کنند. البته حفاظت از این فضا حتما نیاز به کمک های اجرایی مختلف دولت و حاکمیت دارد.

وی گفت: امنیت عرضه نیاز دیگر حوزه نشر است امروز فضای نشر گرفتار بحث پدیده قاچاق است؛ کپی های بی اجازه کتاب در فضاهای حقیقی و مجازی اندیشه ها را می میراند و عشق به تالیف و نشر را از بین می برد. امروز ناشر ما در ناامنی از غارت گران است.

وی در پایان گفت: باید بتوانیم با همتی همه جانبه قضایی و فرهنگی این دغدغه را به حداقل برسانیم.