به گزارش گروه اقتصادی صبح اقتصاد؛ سازمان خصوصی‌ سازی در روزهای اخیر برای ایجاد انگیزه در مردم برای تسویه‌ حساب با این سازمان در جهت تملک کامل سهام عدالت تلاش زیادی را در دستور کار قرارداد، اما مردم همچنان با دیده تردید به این موضوع نگاه می‌کنند.
بر این اساس به‌ غیر از دو دهک ابتدایی که مالک کامل سهام یک‌ میلیون تومانی عدالت هستند، باقی‌مانده ۴۷ میلیون سهام‌ دار باید برای کامل شدن مالکیت خود حدود ۵۰۰ هزار تومان به‌حساب سازمان خصوصی‌سازی واریز کنند.
این در حالی است که حدود ۲۵ هزار نفر با سازمان خصوصی‌ سازی تسویه کرده‌اند و بر این مبنا این افراد به‌علاوه دو دهک محروم جامعه سود ۱۵۰ هزارتومانی و باقی افراد ۷۵ هزار تومان سود یک ساله دریافت خواهند کرد. درصورتی‌ که مردم به‌ طور کامل از این طرح استقبال نکنند، مابقی سهام که از سوی مردم خریداری‌ نشده به مالکیت دولت در خواهد آمد. به عقیده کارشناسان این موضوع نوعی بازگشت به‌ عقب در سیاست‌های اصل ۴۴ برآورد می‌شود.
باید به این نکته اشاره شود که مبلغ ۴۷۰ هزار تومانی که به‌ طور متوسط مردم باید بپردازند حدوداً معادل ارزش خود سهام عدالت است و مجموع آن ۲۰ هزار میلیارد تومان می‌شود. از سوی دیگر بخشی از سهام شرکت‌های سهام عدالت هنوز ارزش‌ گذاری و تعیین تکلیف نشده‌اند.

از مجموع ۵۰ میلیون نفری که باید ما به‌التفاوت سود سهام عدالت را پرداخت کنند تاکنون تنها ۲۳ هزار نفر پول پرداخت کرده‌اند. رئیس سازمان خصوصی‌ سازی معتقد است، کسانی که ۴۶۸ هزار تومان مابه‌التفاوت را پرداخت کنند، صاحب‌ سهمی می‌شوند که اکنون در بازار دو برابر ارزش دارد و سود سالانه آن ۱۳ درصد خواهد بود. برای کسانی که مبلغ یک‌ میلیون تومان سهام عدالتشان را پرکرده باشند از محل تخفیف یا آورده نقدی برای عملکرد سال مالی گذشته ۱۵۰ هزار تومان سود دریافت می‌کنند.
با احتساب ۵۰ هزار تومان برای افتتاح حساب در بانک‌ها، مردم باید ۵۲۰ هزار تومان پرداخت کنند، درحالی‌ که به‌ طور متوسط ۸۰ هزار تومان قرار است سود به آنها پرداخت شود. ۱۱ سال پیش سهامی را به مردم دادند که فرض بر مالک بودن مردم دانستند.
البته چالش‌های سهام عدالت تنها به حوزه پرداخت سود محدود نیست و به عقیده کارشناسان شرکت‌های عضو پرتفوی سهام عدالت وضعیت مناسبی ندارند.

شرکت های که از دسترس سهام عدالت خارج شدند

گفتنی است بر اساس گفته‌های رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، دولت برخی شرکت‌ها را از مجموعه شرکت‌های سهام عدالت خارج کرده که این خلاف قانون است. ازجمله این شرکت‌ها؛ شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران است که می‌گویند زیان ده بوده و آن را از مجموعه شرکت‌های سهام عدالت خارج کرده‌اند.

درحالی‌که کوچک‌ترین تغییر در چارچوب شرکت‌های سهام عدالت خلاف قانون است اما دولت مدتی قبل، هفت شرکت را از مجموعه شرکت‌های سهام عدالت خارج کرد.

تصمیم گرفته‌ شده برای پرداخت مابه‌التفاوت سود سهام عدالت تا سقف یک‌ میلیون تومان از سوی مردم با چارچوب اهداف واگذاری سهام عدالت همخوانی ندارد. در حال حاضر ۶۰ شرکت در قالب شرکت‌های سهام عدالت است که ۴۹ مورد آن دارای قیمت قطعی است.ارزش این شرکت‌ها ۲۷ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان است در حالی‌ که ارزش بازار آن ۵۵ هزار میلیارد تومان است. از مجموع ۶۰ شرکت دولت در ۱۰ سال گذشته شرکت‌هایی را کم و شرکت‌هایی را به آنها اضافه کرده است.
هم‌اکنون حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان سهام قیمت‌گذاری نشده هم وجود دارد که اگر مردم در پرداخت مابه‌التفاوت سود استقبال کنند، پس از محاسبه سهام قیمت‌گذاری شده به سراغ آنها می‌رویم.
کسانی که ۵۳۲ هزار تومان دارند و مبلغ یک‌ میلیون تومان را پر نکرده‌اند سودشان نصف مبلغ ۱۵۰ هزار تومان خواهد بود.

سهام عدالت یا بازی سردرگم!

پیچیدگی سهام عدالت بسیار زیاد است زیرا یک بعد خانوار ۵ نفره ای وجود دارد و عده ای هم هستند که نفرات خانواده‌شان بیش از پنج نفر است و ۵ میلیون تومان سهم برایشان در نظر گرفته شده است، البته توضیح این‌ها از حافظه مردم خارج است.

در حال حاضر ۶۰ شرکت سرمایه‌ پذیر وجود دارد که ۴۹ مورد آنها قیمت قطعی دارند و ۱۱ شرکت فاقد قیمت هستند، که همان ۴۹ شرکت برای تأمین ۲۶ هزار و ششصد میلیارد تومان برای دادن سهام ۴۹ میلیون نفر سهامداران سهام عدالت کفایت می‌کند.

البته این اتفاق به‌ صورت مستقیم غیرممکن است، دراین‌ بین باید یک واسطه وجود داشته باشد، قبلاً قرار بود این واسطه‌ها شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی باشند، که بَنا به ده‌ها دلیل رسیدیم به اینکه این امر که ممکن نیست، پس اتفاق‌ نظر یافتیم که بهتر است صندوق‌های قابل معامله در بورس، واسطه باشند، اینجا یک ابهام دارد، چون هنوز جایگزینی صورت نگرفته است و مردم از ورقه سهم بی‌ اطلاع‌اند. وقتی از ۴۰۰۰ میلیارد تومان صحبت می‌کنیم باید این رقم را بین ۵۰ میلیون نفر تقسیم کنیم، رقم حاصله مشخصاً ۱۵۰ هزار تومان نیست. نتیجه رقمی حدود ۸۰ هزار تومان است.

اگر قرار باشد در بورس اقدام به خرید سهام شرکتی کنیم باید بدانیم مجموعه‌ای که اوج سودش ۴۰۰۰ میلیارد تومان است؛ در بازار امروز با P/E5، قیمتی معادل ۵ برابر سود خواهد داشت، ساده‌تر اینکه اگر کسی بخواهد سهام شرکت الف را در بازار سرمایه خرید کند، از خودش می‌پرسد که؛ سالانه به‌ طور متوسط چقدر سود دهی دارد؟ فرض بگیریم ۱۰۰ واحد سود می‌دهد، در بازار سرمایه قیمتی که برای شرکتی با ۱۰۰ واحد سود در نظر گرفته می‌شود حداکثر معادل ۵ تا ۶ برابر خواهد بود، یعنی حدود ۵۰۰ تومان و درنهایت نباید قیمت سهام از ۵۰۰ تا ۶۰۰ تومان فراتر برود.

این در حالی است که حالا ما می‌خواهیم این پرتفوی را از جیب مردم تأمین کنیم و به خودشان تحویل دهیم. کدام فرمول تخصصی می‌تواند مردم را مجاب کند به پرداخت و انجام چنین معامله‌ای؟

منطقی این است که وقتی از بورس قصد خرید سهام را می‌کنیم به سراغ سهامی با P/E پایین برویم اما مشمولین سهام عدالت این حق انتخاب را ندارند چون دولت در طول ۱۰ سال گذشته از میان قوی‌ترین شرکت‌های بورسی تعدادی سهام کنار گذاشته و بین مردم تقسیم کرده است.

ابهامات درباره سهام شرکت های سهام عدالتی

به گفته رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، بررسی‌ها نشان می‌دهد ابهاماتی در ماهیت شرکت‌ها و قیمت‌گذاری‌ها وجود دارد. دیگر اینکه سودی که به این مجموعه‌ها تعلق می‌گیرد با محاسبات ما زیر ۱۰ درصد خواهد بود پس سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها اصلاً منطقی نیست، اگر ۵۰ میلیون نفر مشمول سهام عدالت، کمی منطق اقتصادی داشته باشند درمی‌یابند ۵۰۰ هزار تومانشان را در بانک سرمایه‌گذاری کنند سود بیشتری می‌گیرند تا سهام عدالت حتی اگر مبلغ نهایی را به‌ جای یک‌ میلیون تومان، دو میلیون تومان در نظر بگیریم نرخ بازده کمتر خواهد شد.
گفتنی است، در هیچ جای دنیا به‌ جای تجهیز منابع، سراغ خرد کردن منابع نمی‌روند، ما می‌توانیم به‌جای ۴۰۰۰ میلیارد تومان تا ۶ ماه دیگر اصل سهام را آزاد کنیم و سود واقعی سهام را به مردم بدهیم و از سود حاصله این عمل می‌توان رقمی حدود ۱۶ هزار میلیارد تومان طرح اقتصادی در همین شرکت‌های منتخب ایجاد کرد.
رقم ۴۰۰۰ میلیارد تومان پول دولت نیست، این رقم سود سهام ۱۰ ساله مردم نزد دولت است و مردم خودشان باید تصمیم بگیرند، ما وکیل ۴۹ میلیون نفر نیستیم.

خواسته امروز مردم؛ تصمیم‌گیری دولت برای انتقال مالکیت سهام است، این انتقال مالکیت حق مردم است.
اگر نمی‌توانیم اصل سهام را دست مردم بدهیم فعلاً می‌توانیم سود سهام را به مردم برسانیم، پس چرا پس از ۱۱ سال از این اقدام کوچک فروگذار باشیم. از مردم خواستاریم آنهایی که قصد واریز مانده ارزش سهام را دارند تا پایان مهر ماه اقدام نمایند و به امید تمدید این زمان نباشند.