به گزارش واحد اقتصادی خبرگزاری صبح اقتصاد نگرانی‌های عمومی از چشم‌انداز آتی سودآوری شرکت‌های بورسی، سرمایه‌های زیادی را از تالار شیشه‌ای خارج کرده‌است و برآیند معاملات منفی در روزهای اخیر نشان‌دهنده کاهش بیش از پیش میل سرمایه‌گذاران به خرید سهام است. کاهش میل به سرمایه‌گذاری در نمادهای بزرگ تمایل خرید و فروش در نمادهای کوچک را به دلیل امکان نوسان بیشتر در بازه زمانی کوتاه‌تر بیش از پیش کرده‌است. در جدول زیر بازدهی ۳۰ روزه شرکت‌های بورسی با محوریت نرخ بازدهی موثر روزانه بیشتر از یک درصد و کمتر از یک درصد آورده شده‌است.

همانطور که ملاحظه می‌کنیم، سهم اصلی رشد و ریزش‌ها به نمادهای بازار پایه و با محوریت تمرکز بر نسبت ارزش روز دارایی‌ها بر سرمایه فعلی استوار شده‌است. در ادامه به بررسی وضعیت برخی از شرکت‌های این لیست خواهیم پرداخت که بیشترین بازدهی و زیان را در مدت اخیر به ثبت رسانده‌اند.
شسم
کل تعداد سهام شرکت سموم علف‌کش که در بازار پایه ب فرابورس معامله می‌شود؛ تنها ۱۰ میلیون سهم است. ارزش بازار سهام این شرکت پس از رشد ۲۴۰ درصدی (تقریبا ۳٫۵ برابری) در حال حاضر به ۲۲ میلیارد تومان نزدیک شده‌است. میانگین ارزش معاملات شرکت از ابتدای بهمن ۴۹۰ میلیون تومان در روز است. در همین فاصله زمانی و با این حجم و ارزش معاملات ناچیز روزانه، ارزش سهام شرکت از ۷٫۸۸ میلیارد تومان به ۲۲۱٫۹ میلیارد تومان رسیده‌است که بازدهی ۱۷۸ درصدی را در کمتر از یک ‌ماه نشان می‌دهد. اما این شرکت در دوره ۹ماهه سال جاری به کلی تعطیل بوده‌ و هیچ تولید و فروشی را به ثبت نرسانده‌است. ارزش دفتری ثبت شده دارایی‌های ثابت این شرکت تنها ۲۷۶ میلیون تومان است که سهم زمین در صورت‌های مالی تنها ۲٫۵ میلیون تومان است و این قیمت به طور مشخص مربوط به زمان خرید زمین در سال‌های تاسیس شرکت است (سال ۶۹) که با توجه به نرخ رشد قیمت زمین و عدم ارزش‌گذاری مجدد از تاریخ ساخت کارخانه، وزن زیادی در محاسبات سرمایه‌گذاران به خود اختصاص داده‌است. اما براساس صورت‌های مالی حسابرسی شده، زمین و ساختمان کارخانه در قبال اعتبارات اسنادی و تسهیلات در یافتی در رهن بانک ملی ایران است.
کسرام
نماد شرکت پارس سرام در هفته‌های اخیر سریع‌ترین رشد ممکن را با توجه به قرار گرفتن در تابلوی بازار دوم بورس به ثبت رسانده‌است. در یک‌ماه گذشته که مشتمل بر ۲۰ روز کاری بوده‌است، «کسرام» ۱۵ روز را در سقف مجاز روزانه به پایان رسانه‌است که نتیجه آن رشد ۱۳۳ درصدی در این بازه زمانی‌ست. نماد این شرکت در نخستین ثانیه‌های معاملات روز چهارشنبه به دلیل ضرورت برگزاری کنفرانس اطلاع رسانی ناشی از رشد ۵۰ درصدی در بازه کمتر از ۱۵ روز کاری، متوقف شد.
طی آخرین تحولات شرکت کاشی تکسرام، شرکت‌های فراست تدبیر (سهامدار ۲۱٫۸ درصدی) و تولید سولفور ایران (سهامدار ۷٫۰۵ درصدی) عمده سهام خود را به شرکت عقاب افشان فروختند (۲۳٫۵۳ درصد) و مابقی توسط سه سهامدار حقیقی خریده شده‌است. تحولات نقل و انتقال بزرگ سهام در این شرکت با جابجایی ۳٫۵ درصدی از تولیدی صنعتی عقاب افشان به کومش ران موتور دیزلی پارسان ادامه داشته است.
اما وضعیت تولید و فروش شرکت مانند موارد قبلی یاد شده تعریف چندانی ندارد. در سال مالی گذشته (منتهی به پایان شهریور ۹۷) پارس سرام با زیان ناخالص مواجه شده‌است. زیان ۴۴ تومانی به ازای هر سهم و در دوره ۳ ماهه نخست سال مالی جدید نیز وضعیت شرکت از این منظر تغییر خاصی نکرده است.
تکیه بر توان صادراتی شرکت با باز شدن مرزهای صادراتی به کشورهای همسایه در کنار اهرم بالای فروش بر سودآوری، یکی از مواردی‌ست که سرمایه‌گذاران را به خرید «کسرام» ترغیب کرده‌است. اما تکته اصلی در ورود سرمایه‌های شخصی به منظور در اختیار گرفتن کنترل شرکت برمی‌گردد که با پول قدرتمند باعث رشد قیمت سهم شده و سرمایه‌های خرد را نیز به این سمت جذب کرد‌ه‌اند. نکته دیگری که در پس معاملات این روزهای کاشی پارس نهفته‌است؛ عدم تجدید ارزیابی دارایی‌ها از سال تاسیس شرکت (۱۳۵۰) تاکنون است. ارزش زمین شرکت به عنوان دارایی ثابت استهلاک ناپذیر، در صورت‌های مالی ۱٫۸۹ میلیارد تومان ثبت شده‌است که با توجه به تورم زمین و مسکن دز بازه ۴۷ سال گذشته، تغییر بزرگی داشته است. اما شرکت در حال حاضر با توجه به وضعیت صورت‌های مالی خود شرایط بهره‌برداری از افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها را ندارد.
ساذری
شرکت آذریت ۶ میلیون سهم دارد و سرمایه اسمی شرکت تنها ۶۰۰ میلیون تومان است. ارزش بازار سهام این شرکت در دوره زمانی طولانی‌تری نسبت به «شسم» رشد کرده‌است اما باز هم سهم قابل توجهی از رشد قیمت خود را مدیون توجه خاص اهالی بازار طی ماه‌های گذشته به شرکت‌های اینچنینی‌‌ست. سهام این شرکت که در پایان سال ۹۶ سود ۳۲۱ ریالی به ازای هر سهم محقق کرده‌ بود، در ۹ ماهه نخست سال جاری زیان ۷۰۱ ریالی به ازای هر سهم محقق کرده‌است. ارزش دارایی‌های ثابت شرکت در آخرین صورت‌های مالی حسابرسی شده بالغ بر ۱۶۸ میلیون تومان است که سهم زمین از این دارایی‌ها ۸۹ میلیون تومان در صورت‌های مالی منظور شده‌است. شرکت در دوره گذشته با فروش بخشی از دارایی‌های خود شامل ساختمان، تاسیسات وسایل نقلیه، ماشین‌آلات و تجهیزات؛ سودی معادل ۵۰۷ میلیون تومان کسب کرده‌است که تماما در صورت‌های مالی سال ۹۶ منعکس شده‌است و بخش اصلی سودسازی در سال گذشته را تشکیل می‌دهد. از سوی دیگر زیان انباشته شرکت تا پایان دوره ۹ ماهه سال جاری معادل ۱۰٫۹ میلیارد تومان است یعنی چیزی بیشتر از ۱۸ برابر سرمایه اسمی ثبت شده شرکت در صورت‌های مالی. کارخانه شرکت در زمینی به مساحت ۱۷۵ هزار متر مربع احداث گردیده و ۲۶ هزار متر مربع زیربنا دارد. براساس اطلاعات موجود، خرید زمین و ساختمان شرکت به سال‌های اولیه انقلاب اسلامی مربوط است و تاکنون تجدید ارزیابی نشده‌است. زمینی با بهای تمام شده هر متر ۵۰۰ تومان که چشم امید اصلی سرمایه‌گذاران برای هجوم به چنین سهمی به شمار می‌آید.

خاذین
سایپا آذین که در سنوات گذشته رشد چشمگیر قیمت بر محور افزایش سرمایه ۹۲۳ درصدی از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها را تجربه کرده است؛ این روزها با بد شدن حال عمومی سهام گروه خودرویی افت محسوس قیمت را تجربه می‌کند. قیمت سهام این شرکت در بازه ۳۰ روز کاری افت ۴۳ درصدی را پشت سر گذاشته است. شاید «خاذین» نمونه خوبی از شرکت‌های زیان‌دهی باشد که دوره افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها را پشت سر گذاشته‌اند و حالا برای تجربه روزهای موفق گذشته نیازمند بهبود عملکرد واقعی هستند. امری که به خاطر ساختار ضعیف تاکنون میسر نشده‌است. در همین راستا به تازگی شرکت سایپا آذین برای بهبود ساختار مالی خود پیشنهاد افزایش سرمایه ۱۰۰ درصدی از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران به منظور تامین سرمایه در گردش را به سازمان بورس ارائه کرده‌است اما این رویداد تنها منجر به ثبت یک توقف کوتاه در روند نزولی قیمت سهم شده‌است.

انرژی۳
سهام انرژی۳ که طی سال‌های گذشته بارها درگیر عرضه نفت خام در بورس انرژی بود و تحرکات قیمتی زیادی را از این منظر تجربه کرد، بالاخره با رنگ واقعیت گرفتن شایعات؛ بزرگترین رشد قیمتی تاریخ خود را در یک سال گذشته پشت سر گذاشت و قیمت هر سهم در این نماد از مرز ۵۰۰ تومان به ۷۵۰۰ تومان پرواز کرد. توقف طولانی مدت نماد مزبور برای شفاف‌سازی در این خصوص با بازگشایی و ریزش شدید و سقوط گونه همراه بود. قیمت سهام این شرکت در بازه ۹ روز کاری روزه افت ۶۰ درصدی قیمت را تجربه کرده‌است. این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که قبل از توقف نماد شاهد تشکیل صف خرید قدرتمند و رشدهای پیاپی قیمتی در این نماد بودیم و در روز بازگشایی نماد نیز بیش از ۲ میلیون سهم به ارزش بیش از ۱۸٫۹ میلیارد تومان در این نماد معامله شد که رکورد تاریخی ارزش معاملات این نماده به حساب می‌آید و معامله ۴٫۵ میلیون سهمی به ارزش بیش از ۱۶٫۴ میلیارد تومان در قیمت متوسط ۳۶۰۰ تومان نیز مانع افت هرچه بیشتر قیمت نشده است. نکته قایل تامل اینجاست که حجم قابل توجه سرمایه‌های وارد شده به این نماد در قیمت‌های پایین نبوده‌است و افراد بسیاری در این روند متضرر شده‌اند. برآورده نشدن انتظارات از عرضه نفت خام در بورس انرژی و رشد افسارگسیخته قیمت سهام در این نماد از مهمترین عوامل سقوط قیمت در این بازه کوتاه به شمار می‌آید. بازگشت دوباره پول قدرتمند به این نماد بار دیگر می‌تواند مسیر صعودی را برای این سهم رقم بزند در غیر این صورت عوامل بنیادی برای خرید در قیمت‌های کنونی نیز جذابیتی برای «انرژی۳» متصور نیست.