علی اصغر رمزی اظهار کرد: طرح رهگیری محصولات دخانی به استناد ماده ۱۳ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز طراحی شد. بر اساس این قانون باید تمام محصولات دخانی در سطح عرضه هم شناسه کالا وهم شناسه رهگیری داشته باشند.

رئیس سابق مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات کشور افزود: برای اینکه کالاهای دخانی شناسه کالا و شناسه رهگیری داشته باشند مقدماتی از جمله طراحی این شناسه ها و آماده سازی نرم افزارهای مربوطه لازم است.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه بنده در زمان مسئولیتم، برای محصولات دخانی زودتر از مصوبه وآیین نامه دولت شروع به پیگیری این فرایند کردیم، محصولات دخانی در طراحی شناسه کالا و رهگیری از بقیه محصولات جلوتر هستند.

اجرای مرحله به مرحله طرح رهگیری محصولات دخانی

رمزی با بیان اینکه از یک سال و نیم گذشته شناسه کالا و شناسه رهگیری، طراحی گردید و نرم افزار مربوطه آماده شد، گفت: اولین مرحله واردات سیگار بود، به این ترتیب که شناسه کالا برای واردات محصولات دخانی اجباری شد به گونه ای که محصولات دخانی بدون شناسه امکان ثبت سفارش ندارند.

وی ادامه داد: مرحله بعد تولیدکنندگان بودند؛ یعنی تمامی تولیدکنندگان مکلف شدند روی بسته بندی محصولات دخانی این شناسه کالا را قید کنند. در حال حاضر نیز در تمامی محصولات دخانی به خصوص سیگار این اقدام انجام شده و شناسه رهگیری  کالا طراحی شده و شناسه کالا روی بسته بندی سیگار وجود دارد. شناسه رهگیری نیز در مرحله بعد روی بسته بندی قید خواهد شد.

رمزی افزود: مرحله بعدی ثبت اطلاعات است؛ یعنی همه اطلاعات که آماده شده باید در سامانه به صورت برخط ثبت شود که در این راستا، هم واردات از سال گذشته در حال ثبت اطلاعات بر روی سامانه است و هم تولیدات به صورت روزانه توسط ۱۷ کارخانه تولیدکننده محصولات سیگار با شناسه کالا در سامانه ثبت می شوند.

وی با بیان اینکه مرحله بعد ثبت شناسه کالا و عملیات انتقال از کارخانه به توزیع کنندگان کشوری است، گفت: تمامی توزیع کنندگان کشوری که از مرکز برنامه ریزی نظارت بر دخانیات کشور مجوز گرفته اند صرفا در قالب این سامانه باید تمامی محصولاتی را که از تولیدکننده و یا واردکننده می گیرند، با شناسه کالا ثبت کنند.

ثبت کامل اطلاعات خرده فروشی تا پایان نیمه اول سال

رمزی افزود: البته در مرحله توزیع کننده سه بخش کشوری، استانی و خرده فروش داریم. این فرایند برای توزیع کننده کشوری از بهمن ماه سال گذشته شروع شد و توزیع کنندگان استانی نیز از حدود یک ماه پیش ملزم شدند در سامانه تمامی فعالیت های خود را قید کنند. مرحله آخر که هنوز شروع نشده و قرار بوده در نیمه اول سال ۹۷ شروع شود، خره فروش ها هستند.

رئیس سابق مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات کشور افزود: تا یک ماه پیش، بیش از ۳۶ هزار مجوز خرده فروشی برای محصولات دخانی صادر شده و ممکن است به این تعداد اضافه شود. وقتی خرده فروش ها در این سامانه اضافه شوند این چرخه کامل می‌شود.

وی گفت: به این ترتیب تمامی سیگارها از واردات و تولید تا مرحله خرده فروشی (سوپرمارکت، خواربار فروش) قابل رصد و ردیابی است.

پاکسازی زنجیره تامین و توزیع از سیگار قاچاق

رمزی در ادامه با بیان اینکه نقش ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در اجرای این طرح بسیار موثر بوده است، اظهار کرد: این ستاد در تهیه نرم افزارها، انتقال تجربیات به ما کمک کردند و البته پیگیری های مستمری نیز داشتند.

وی افزود: با توجه به اینکه ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز متولی حسن اجرای این قانون است، به صورت پیوسته با برگزاری جلسات روند پیشبرد این نرم افزار را پیگیری می کردند تا سریع تر به مرحله اجرا برسد.

رمزی یادآور شد: با توجه به جلو بودن کالای دخانی از سایر کالاها در این امر، این کالا حالت الگو را پیدا می کند و متولیان هر ایرادی را پیگیری می کنند تا به بهترین نحو رفع شود تا سایر کالاهایی که به چرخه کدشناسه و رهگیری می آیند از تجربیات محصولات دخانی به نحو مطلوبی استفاده کنند و کارشان خوب پیش برود.

وی در خصوص تاثیر طرح رهگیری محصولات دخانی بر ساماندهی زنجیره تامین و توزیع سیگار، گفت: در سال های گذشته شبکه توزیع چندان شفاف نبود و واسطه های متعددی وجود داشته که این واسطه ها موجب می شدند قیمت ها غیرواقعی باشد. به هر حال زمانی که در توزیع کالا دست زیاد باشد کنترل کل بازار و محصول به لحاظ اینکه چه بخشی رسمی است و چه بخش قاچاق است خیلی سخت می شود.

رئیس سابق مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات کشور تاکید کرد: با این سامانه کالاهای رسمی دقیق و برخط قابل رصد هستند و بازرسان و ناظران وقتی به بازار، انبارها، کامیون ها و … مراجعه می کنند از طریق این سامانه خیلی سریع می توانند کالای قاچاق را شناسایی کنند که این نقش موثری بر سلام سازی شبکه توزیع از قاچاق دارد.

فقط بخشی از خرده فروشی ها باقی مانده است

وی در ادامه با بیان اینکه در نرم افزار طراحی شده، از ابتدا تا انتهای کار دیده شده است، افزود: به دلیل گستردگی کار، برنامه ریزی کرده بودیم مرحله به مرحله بخش هایی که در صنعت دخانیات فعال بودند را وارد این نرم افزار کنیم که معمولا هر مرحله بین یک تا دو ماه طول می کشید.

رمزی یادآور شد: فقط یک مرحله خرده فروشی باقی مانده است که برنامه ریزی شده درنیمه اول سال ۹۷ در این سامانه قرار گیرد.

وی افزود: البته اکثر اطلاعات این خرده فروش ها در سامانه ایرانیان اصناف وجود دارد از این رو فقط اطلاعات مربوط به خرید و فروش می ماند که در نیمه اول امسال وارد سامانه می شود و این چرخه برای محصول دخانی کامل می شود.

ثبت کدشناسه روی تک تک پاکت های سیگار

وی همچنین با بیان اینکه طرح رهگیری محصولات دخانی بر اساس پروتکل سازمان بهداشت جهانی است، اظهار کرد: پروتکل سازمان بهداشت جهانی  در مجلس مورد تصویب قرار گرفت و ایران به این پروتکل ملحق شد. در این پروتکل بحث نظارت و کنترل دولت ها بر خرده فروش، تولید، واردات و صادرات محصولات دخانی قید شده که با این نرم افزاری که تا نیمه اول امسال نهایی می شود این تکلیف قانونی هم اجرایی خواهد شد.

رمزی تصریح کرد: حتی در یکی دو مرحله که سازمان بهداشت جهانی از کشورمان بازدید داشتند از پیشرفت ها، برنامه ها و اقدامات سال گذشته اظهار رضایت کردند و گفتند اگر نرم افزار ما با این خصوصیات اجرایی شود برای سایر کشورها الگو می‌شود.

وی گفت: کشورهای دیگر پیگیر رهگیری کالاهای دخانی هستند اما بنا به گفته خود کارشناسان سازمان بهداشت جهانی روشی که در کشور ما پیاده شده که تک تک پاکت های سیگار چه وارداتی چه تولیدی دارای شناسه خاص همچون کد ملی افراد می شوند، امری بی‌بدیل است.

رمزی ادامه داد: ظاهرا در کشورهای دیگر برای ثبت کد شناسه، تا مرحله باکس (بسته های ده تایی) بیشتر نرفته اند.

۱۰ درصد تا اجرای کامل طرح رهگیری محصولات دخانی

رئیس سابق مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات کشور همچنین با بیان اینکه زحمات زیادی در طول سه چهار سال گذشته برای پیشبرد این سامانه کشیده شد، اظهار کرد: انتظار است این حدود ۱۰ درصدی که تا نهایی شدن سامانه باقی مانده است در نیمه اول امسال طبق برنامه ریزی هایی که انجام شده و مرحله به مرحله پیش رفته بود، به مرحله اجرا برسدو کار تکمیل شود .

وی تاکید کرد: بر اساس تکلیف قانون و مصوبه دولت برای کالاهای متعدد دیگری همچون کالای دخانی باید نرم افزار و کد شناسه طراحی و اجرا شود از این رو با نهایی شدن این نرم افزار ،محصولات دخانی می توانند برای سایر کالاها الگو شود.