بانک مرکزی طی گزارشی به بررسی تحولات بخش واقعی اقتصاد ایران در بهار ۱۴۰۳ پرداخته که براساس آن گروههای نفتی در میزان ارزش افزوده و تولید ناخالص داخلی، سهم بیشتری نسبت به گروهها و بخشهای دیگر اقتصاد کشور در این بازه زمانی داشته است.
به گزارش ایسنا، بانک مرکزی گزارشی تحت عنوان «تحوالات بخش واقعی اقتصاد ایران در سه ماهه اول سال ۱۴۰۳» منتشر کرده که بر اساس آن، نتایج اولیه دادههای حاصل از منابع آماری و برآوردهای مقدماتی انجام شده در خصوص تولید ناخالص داخلی کشور، نشان دهنده آن است که در سه ماهه اول سال ١٤٠٣، تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه و به قیمتهای ثابت سال ۱۳۹۵ از ۳۷۸۴.۳ هزار میلیارد ریال (۳۷۸.۴ هزار همت) در فصل اول سال ۱٤۰۲ به ۳۹۰۵.۳ هزار میلیارد ریال (۳۹۰ هزار همت) در سه ماهه نخست سال ۱٤۰۳ افزایش یافته است.
بنابراین، نتایج مقدماتی حاصل از بررسی روند تحولات ارزش افزوده فعالیتهای اقتصادی حاکی از برآورد رشد اقتصادی ۳.۲ درصدی برای فصل بهار ١٤٠٣ است.
از سوی دیگر در سمت تقاضای اقتصاد و بر اساس برآوردهای اولیهای که در خصوص اقلام هزینهای اقتصاد همچون مخارج مصرف نهایی خصوصی، مخارج مصرف نهایی بخش دولتی، تشکیل سرمایه ثابت ناخالص و صادرات و واردات در سه ماهه اول سال ١٤٠٣ به عمل آمده، رشد اقلام هزینهای فوق الذکر به ترتیب ۰.۷، منفی ۷.۳، ۴.۶، ۸.۱ و ۶ درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل است و در مجموع رشد هزینه ناخالص داخلی به قیمت بازار در فصل اول سال ١٤٠٣ نسبت به دوره مشابه سال قبل به میزان ۴.۲ درصد افزایش یافته است.
برآورد ارزش افزوده فعالیتهای مختلف اقتصادی در سه ماهه اول سال ۱٤۰۳ نشان میدهد که علت عمده افزایش نرخ رشد تولید ناخالص داخلی را باید در افزایش ارزش افزوده فعالیتهای گروه «نفت و گاز»، «اطلاعات و ارتباطات» و «صنعت» جستجو کرد؛ چنانکه سهم ارزش افزوده هر یک از فعالیتهای مذکور در نرخ رشد ۳.۲ درصدی تولید ناخالص داخلی طی سه ماهه اول سال ١٤٠٣ به ترتیب ۱، ۰.۶ و ۰.۴ واحد درصد برآورد شده است.
همچنین، در سه ماهه اول سال ١٤٠٣ ارزش افزوده گروه کشاورزی به قیمتهای ثابت سال ۱۳۹۵ به میزان ۳۵۲.۵ هزار میلیارد ریال (۳۵.۲ هزار همت) برآورد شده که نسبت به دوره مشابه سال قبل ۳.۱ درصد افزایش یافته است.
برآوردهای انجام شده در این زمینه با توجه به آمارهای پایه دریافتی از وزارت جهاد کشاورزی حاکی از آن است که تولید محصولات زراعی و باغی در سال ١٤٠٣ نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب ۶.۳ و ۰.۱ درصد و تولید محصولات اصلی دامی ۳.۵ درصد افزایش داشته است.
رشد ۹.۵ درصدی ارزش افزوده در گروه نفت
بر اساس محاسبات اولیه ارزش افزوده گروه نفت، در سه ماهه اول سال ١٤٠٣ به قیمتهای ثابت سال ۱۳۹۵ به میزان ۴۲۴.۶ هزار میلیارد ریال (۴۲.۴ هزار همت) برآورد شده که گویای رشد ۹.۵ درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل است. نتایج حاصل از محاسبات مقدماتی در این زمینه نشان دهنده آن است که افزایش نرخ رشد ارزش افزوده این گروه طی دوره مذکور، ناشی از افزایش تولید و صادرات نفت خام و گاز طبیعی نسبت به دوره مشابه سال قبل بوده است.
سهم ۰.۸ درصدی صنایع و معادن در از نرخ رشد ۳.۲ درصدی اقتصاد
مطابق این آمار، گروه صنایع و معادن در سه ماهه اول سال ١٤٠٣ نرخ رشدی ۳.۶ درصدی را تجربه کرده که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل ۰.۲ واحد درصد کاهش یافته و در نتیجه سهمی معادل ۰.۸ واحد درصد از نرخ رشد ۳.۲ درصدی اقتصاد را در دوره مورد بررسی به خود اختصاص داده است. در این گروه ارزش افزوده بخش های صنعت، استخراج معدن، ساختمان، تامین برق، گاز، بخار و تهویه هوا و آبرسانی، مدیریت پسماند، فاضلاب و فعالیتهای تصفیه، به ترتیب نرخهای ۳.۱، ۵.۱، ۷.۴، ۱.۳ و ۱.۴ درصدیرا تجربه کرده است.
رشد ۲۹ درصدی سرمایه گذاری در بخش ساختمان
علاوه بر این، در بخش ساختمان ارزش سرمایه گذاری بخش خصوصی در ساختمان مناطق شهری به قیمتهای جاری طی سه ماهه اول سال ١٤٠٣ نسبت به دوره مشابه سال قبل ۲۹/۵ درصد افزایش یافته است. با اعمال شاخصهای قیمت متناظر و تعدیل رقم مذکور، نرخ رشد ارزش افزوده ساختمان بخش خصوصی به قیمتهای ثابت سال ۱۳۹۵ معادل ۷/۷ درصد برآورد شده و در نهایت با احتساب رقم فوق و نیز با در نظر گرفتن ارزش افزوده ساختمان دولتی، نرخ رشد بخش ساختمان به قیمتهای ثابت سال ۱۳۹۵ طی دوره زمانی مذکور ٧/٤ درصد برآورد می شود.
ارزش افزوده گروه خدمات نیز در سه ماهه اول سال ١٤٠٣ از نرخ رشد ۱.۹ درصدی برخوردار و سهم آن از رشد ۳.۲ درصدی تولید ناخالص داخلی به ۱.۱ واحد درصد رسیده است.
فاصله نزدیک نرخ رشد تولید ناخالص داخلی با نفت و بدون نفت
مطابق این گزارش، نرخ رشد شاخص ضمنی گروههای کشاورزی، نفت، صنایع و معادن و خدمات در سه ماهه اول سال ١٤٠٣ نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب معادل ۲۶.۹، ۲۶.۹، ۱۹.۱ و ۳۴ درصد است. به علاوه، شاخص ضمنی «تولید ناخالص داخلی» و «تولید ناخالص داخلی بدون نفت» نیز طی دوره زمانی مورد اشاره به ترتیب دارای رشد ۲۸.۴ و ۲۸.۶ درصدی است.
هزینههای مصرف نهایی بخش دولتی منفی ۷.۳ درصد
برآورد حاصل از تولید ناخالص داخلی بر حسب اقلام هزینه نهایی دلالت بر آن دارد که در فصل اول سال ١٤٠٣ هزینههای مصرف نهایی بخش خصوصی، هزینههای مصرف نهایی بخش دولتی و تشکیل سرمایه ثابت ناخالص به قیمتهای ثابت سال ۱۳۹۵ به ترتیب از نرخ رشد ۰.۷، (منفی ۷.۳) و ۴.۶ درصدی برخوردار بوده است.
تشکیل سرمایه ثابت ناخالص، متشکل از سه بخش ساختمان، ماشین آلات و سایر است. نرخ رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در سه بخش مذکور در سه ماهه اول سال ١٤٠٣ نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب ۷.۵، ۰.۷ و منفی ۳.۸ درصد است. نرخ رشد ۷.۵ درصدی تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در بخش ساختمان، به دلیل افزایش تشکیل سرمایه ثابت ناخالص ساختمان در هر دو بخش خصوصی و دولتی بوده که علت افزایش تشکیل سرمایه در بخش ماشین آلان نیز علیرغم کاهش کالاهای سرمایه ای تولید داخل، به دلیل افزایش واردات کالاهای سرمایه ای طی سه ماهه اول سال جاری نسبت به دوره مشابه در سال قبل بوده است.
همچنین در حوزه تجارت خارجی و براساس محاسبات اولیه، رشد صادرات و واردات کالاها و خدمات در سه ماهه اول سال ١٤٠٣) به قیمتهای ثابت سال ١٣٩٥نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب ۸.۱ و ۶ درصد بوده است.