عصر یکشنبه اول مرداد۹۶ در جلسه هیات دولت یازدهم با حضور رئیس جمهور روحانی لایحه پولی و بانکی که بیش از شش ماه در کمیسیون اقتصاد مطالعه و مورد بررسی قرار گرفته بود، در شکل و محتوای گزارشی در بین اعضای کابینه توزیع و در جلسه هیئت دولت بررسی و مراحل نهایی تبدیل شدن به لایحه برای تقدیم به مجلس شورای اسلامی  را به تصویب گذراند.

فرآیند نهایی شدن بررسی و تصویب لایحه مورد نظر بانک مرکزی در جلسه هیات دولت بار دیگر موضوع تبدیل واحد پول ملی از ریال به تومان را مورد تاکید قرار داده است، وصدالبته برای عملیاتی شدن به بررسی در مجلس و تصویب آن بعنوان قانون نیازمند است . بنابراین تا زمانی که لایحه مذکور مورد بررسی و تصویب مجلس قرار نگرفته است، واحد پول ملی همچنان ریال خواهد ماند.

طرح موضوع تصویب تغییر نام و واژه واحد پول ملی ایران در جلسه سال گذشته هیات دولت نیز مطرح شد و ابهاماتی در اذهان جامعه به وجود آورد ، مردم و حتی مسئولان به گونه‌ای  این مصوبه را اجرایی شدن سیاست حذف صفر از پول ملی دانستند.

این در حالی بود که در فاصله کوتاه با واکنش رئیس کل بانک مرکزی و قائم مقام تاکید شد که تبدیل ریال به تومان به هیچ عنوان به معنای ورود به سیاست حذف صفر نبوده و کاملا با یکدیگر متمایز هستند. همچنین اعلام شد که این مصوبه هیات دولت در راستای احترام به عرف جامعه بوده و نباید آن با بحث حذف صفر خلط شود.

حال که دوباره بحث تغییر واژه و نام پول ملی بدون داشتن اندک سودی به حال اقتصاد کشور که از درماندگی و مبادرت دولت به حاشیه ها به نفس نفس افتاده و مردم حتی کسانی که به دولت یازدم رای بقا برای دوره دوازدهم داده اند مبهوت و متحیر چشم به اقدامی ولو اندک برای راه گشایی در بن بست های اقتصادی دوخته اند، طرح تغییر واژه و نام واحد پول ملی بیش از پیش ابهام آفرین است.

کلمه و واژه ریال در بعضی کشورهای عربی عنوان واحد پول ملی را داراست. اینکه این اسم از کجا آمده و چرا در برخی از کشورهای حوزه خلیج که میتوانسته اند در قالب کشورهای تابع انگلستان و در کومون کشورهای مشترک المنافع با بریتانیا باقی بمانند نوعا از این واژه برای پول ملی استفاده نموده اند نیز لازم به موشکافی و مداقه است.

در ایران گاهی تصمیمات ظاهری و باطنی دارند و ظاهر آنها توجیهی و باطنشان راهبردی را نشانه می رود. گاهی برخی تصمیمات که توجیه عقلانی و لزوم اولویت آنها محل بحث و ابهام است ، مطرح می شوند که اذهان و افکار عمومی را به حاشیه می برند و مردم با دقت که بررسی می کنند دستی پنهان در تغییر مسیر زندگی انسانها را در آن حس می کنند.

در مصوبه  هیئت دولت بحث این لایحه در قالب اصلاح نظام بانکی موضوع تغییر نام پول ملی به نوعی چاشنی شده و همین امر موجب ابهام گردیده که نظام بانکی در شرایط کنونی نیاز مبرم به اصلاح و برون رفت از فساد مبتنی بر اختیار توزیع پول را داراست و لزوم تغییر نام پول ملی کجای از مصیبت نظام بانکی تحمیلی با رویکرد ربا و گروه پروری را حل و فصل میکند؟ فرض کنیم موضوع تبدیل واحد ریال به تومان هم یک صفر از جلوی اسکناس بردارد .فرض کنیم مردم باور کنند که دولت در صدد حل بحران قیمتها در کشور است . فرض کنیم رکود جامعه اقتصادی از این پس با استفاده از تومان بجای ریال در رکود بماند. فرض کنیم مشکل درآمد ناشی از بیکاری از این پس بجای حسرت نداشتن ریال به حسرت نداشتن تومان بسر ببرد. این فرضیات چه تغییری در ساختار مدیریت ناکارامد اقتصادی ایجاد میکنند؟

بد ترین فرضی که میتوان داشت اینکه پشت پرده و مبتنی بر نیاتی پنهان قرار شده باشد پول ما نام پول سعودی را نداشته باشد و ما این موضوع را پنهانکارانه از مردم در لایحه اصلاح نظام بانکی به مجلس بدهیم و بعد از یکی دو ماه دولت سعودی در اظهاراتی عنوان کنند دست ما پشت این ماجرا بوده است!

به نظر میرسد باید به مردم اطمینان داد اولا اصلاح نظام بانکی از اوجب واجبات است.

ثانیا اطمینان مردم را به این موضوع معطوف نمود که حذف واژه ریال و نامگذاری واحد پول ملی باج دادن به دولت سعودی و امثالهم نیست و تشابه نام ریال با واحد پولهای عربی همانند تشابه نام دلار بین بسیاری از کشورها مانعی ایجاد نمی کنند.

دولتها وقتی میتوانند افتخاری را در تاریخ به نام خود ثبت کنند که تصمیم انقلابی در اقتصاد بگیرند.

امثال این تصمیم که با کار کارشناسی شده و علمی یک روز اعلام کنند سود سپرده گذاری در بانک ۶ درصد و هزینه و سود تسهیلات ۱۰ درصد و ۳ صفر از مقابل اسکناس برداشته شد و هر بانکی از این تصمیمات تخطی کند پروانه اش لغو و مسئولیت آن به بانک دیگری سپرده می شود.

والسلام

حمید رضا نقاشیان