ساز ناکوک چینی‌ها برای ایران چند ماهی هست که نواخته می‌شود؛ چینی‌ها در تجارت با ایران، دیگر آن چشم‌بادامی‌های سابق نیستند که حاضر باشند همه کار کنند تا بازار ایران را به دست بگیرند و با ایرانی‌ها مراوده داشته باشند. اکنون آنها روش‌های متنوعی را برای کاهش تجارت خود با ایران به دست گرفته و اتفاقا، شاهرگ مبادلات تجاری یعنی روابط بانکی را نشانه گرفته‌اند.

این اولین باری نیست که چین، حساب ایرانی‌ها را در این کشور مسدود می‌کند و البته هر بار هم بهانه‌ای جدید برای آن می‌آورد. در گذشته که چینی‌ها حساب دانشجویان ایرانی و برخی تجار را مسدود کرده بودند؛ دلیل اصلی‌شان اجرای برخی قوانین و مقررات مبارزه با پولشویی بود و اکنون بار دیگر در اقدامی جداگانه، به تازگی حساب شرکتهای ایرانی فعال در این کشور با سوابق بالا را مسدود کرده است.

اکنون برخی تجار با دریافت اخطارهایی از سوی برخی بانکهای چینی مواجه شده‌اند که مسدود کردن حسابها را خبر می‌دهد و البته از تغییراتی در سیاست این کشور در مقابل ایران حرف می‌زنند که شاید آینده درخشانی را پیش روی تجارت خارجی دو کشور قرار ندهد. پدرام سلطانی، نایب رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در این رابطه می‌گوید: حسابهای شرکتهای ایرانی ثبت شده در چین یک به یک در بانکهای چینی در حال بسته شدن است و موضوع، تنها منحصر به دانشجویان و اشخاص حقیقی ایرانی نیست.

وی می‌افزاید: حتی شرکتهایی که از ١۵-١٠ سال پیش در چین ثبت شده‌اند، مشمول این رفتار جدید بانکهای چینی شده اند. تجار ایرانی به کارمندان چینی خود متوسل شده اند و شرکتهای جدیدی به نام آنان تأسیس می کنند و به امید امانتداری آنها دارایی خود را به نامشان می زنند.

به گفته سلطانی، دولت چین سرمایه گذاری شرکتهای چینی در ایران را تقریباٌ ممنوع کرده است و به سختی مجوز سرمایه گذاری خارجی در ایران را صادر می‌کند؛ ضمن اینکه مشتریان چینی اشاره به سخت‌تر شدن کار با ایران داشته و می‌گویند که بسیاری از شرکتهای چینی ترجیح می دهند خرید خود را در شرایط برابر از ایران نداشته باشند؛ زیرا پرداخت بسیار مشکل است و باید اسناد تجاری را تغییر دهند و به نام کشور دیگری بزنند تا امکان پرداخت پول از بانکهایشان فراهم شود.

البته پیش از این، مشکلاتی هم از سوی چین برای برخی صادرکنندگان ایرانی به خصوص در حوزه صادرات پتروشیمی بروز کرده بود که بر این اساس، بسیاری از مقامات بانک مرکزی ایران از جمله ولی‌الله سیف به این کشور سفر کرده بود تا بتواند مشکلات بانکی را برطرف سازد؛ اما گویا این مشکلات به صورت مقطعی و با رایزنی‌ها و چک و چانه بسیار برطرف شد و اکنون دوباره، همه چیز به سر جای اول بازگشته است؛ به خصوص اینکه این بار شرکتهای بزرگ ایرانی در این کشور هدف قرار گرفته‌اند و مشخص نیست که چه سرنوشتی در انتظار حساب های ایرانی‌های مشغول به فعالیت در چین خواهد بود.

مجیدرضا حریری، نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین نیز در گفتگویی اعلام کرده که بانک کونلون چین از جمله بانکهایی است که روابط تجاری با ایران دارد و سه بانک توسعه، اگزیم بانک چین و سیتیک از سال ۲۰۱۷ برای فاینانس پروژه‌ها با ایران کار می‌کنند؛ این در حالی است که با کونلون بانک فقط با ارز مبادله‌ای می‌توان کار کرد که ارز حاصل از فروش نفت است و برای ارز آزاد هنوز باید با صرافی‌ها کار کرد.

وی می‌افزاید: بانک‌های چینی در سال ۲۰۱۷ برای تجار ایرانی، ایرانیان دارای شرکت در چین و  دانشجویان و ساکنان ایرانی در چین محدودیت‌های بسیار زیادی ایجاد کرده‌اند که این محدودیت‌ها براساس همان بخشنامه FATF است که ایران را با ریسک بالا شناخته‌اند؛ حتی مواردی مشاهده شده که مسافران ایران در چین برای تبدیل پولشان به یوان مراجعه کرده‌اند و بانک‌ها برای آنها این کار را انجام نداده‌اند.

حریری با بیان اینکه این موارد به سفارت، بانک مرکزی و وزارت امور اقتصاد و دارایی اطلاع داده شده است، گفت: آنها در پاسخ به ما اعلام کرده‌اند که موضوع پیگیری و رفع شده اما ارسال بخشنامه‌ به بانک‌ها زمان‌بر است؛ البته این محدودیت‌ها از اردیبهشت ماه سال جاری بیشتر شده است و بانک مرکزی اعلام کرده تا بخشنامه به همه بانک‌ها ابلاغ شود، زمان لازم است.

حال باید منتظر ماند و دید که تدبیر مقامات بانک مرکزی ایران برای رفع مشکل حساب‌های ایرانیان در چین چه خواهد بود.