تصویب یکی از لوایح مرتبط با FATF در مجلس شورای اسلامی باعث شده بحث درباره عضویت یا عدم عضویت در این گروه پولی و بانکی بسیار بیشتر از گذشته داغ شود. در شرایط فعلی امکان تبادلات پولی و بانکی با کشورها و شرکت‌های بزرگ جهانی سخت‌تر از گذشته شده است. در چنین شرایطی FATF به تنهایی ابزاری برای شکستن تحریم‌ها نیست، بلکه بستر امنی است که باعث ترغیب کشورهایی می‌شود که به ایران قول همکاری داده‌اند.

FATF بیشتر در اختیار اتحادیه اروپا است

در سال ۲۰۰۸ یکی از مهم‌ترین دلایل تسهیل انجام کلیدی‌ترین بخش تحریم‌های آمریکا علیه کشورمان عدم عضویت ایران در FATF بود که آمریکا توانست با کمترین هزینه سیاسی، آن را بعد از سه دهه محقق کند. با وجود نگرانی‌های بسیار از احتمال بازگشت ایران به لیست سیاه FATF و بازگشت “اقدامات مقابله‌ای” علیه ایران با توجه به انجام نشدن توصیه‌های FATF، اکثریت اعضای این گروه مالی به این نتیجه رسیدند که برای چهار ماه دیگر به ایران فرصت دهند تا قوانین و اقدامات مالی و اجرایی داخلی خود را با ترتیبات مدنظر این گروه همسان‌سازی کنند؛ موضوعی که نشان می‌دهد رویکرد FATF به عضویت ایران مداراگرانه است.

در این رابطه محمود باغجری – استاد دانشگاه شهید بهشتی – با بیان این‌که تصویب FATF یک بازخورد مثبت در اقتصاد داشت، اظهار کرد: واقعیت این است که استانداردهای بانکداری ایران با استانداردهای FATF فاصله زیادی دارد.

وی با بیان این‌که گام اول در تصویب FATF برداشته شده است، گفت: تحلیل کلی اروپا احتمالا این است که FATF در ایران تصویب می‌شود و به همین خاطر هم این گروه تا چهار ماه دیگر به ایران فرصت داده است.

او با بیان این‌که احتمال دارد مهلت پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام علیه پولشویی باز هم تمدید شود، درباره ضرورت تصویب این قانون در ایران اظهار کرد: حتی کشورهای چین و روسیه که با ما روابط بهتری دارند هم تصویب پیوستن ایران به FATF را برای انجام تبادلات بانکی ضروری دانسته‌اند.

این استاد دانشگاه در ادامه با مقایسه نهادهای بین المللی IMS و WORLDBANK گفت: همانطور که بانک جهانی در کنترل آمریکا و IMS در کنترل بیشتر اروپا قرار دارد، به نظر می‌رسد که FATF هم بیشتر در اختیار اتحادیه اروپا باشد.

تضمین نمی‌دهیم با پیوستن به لایحه CFT مشکلات حل شود

پیش از این و در زمان تصویب لایحه CFT، محمدجواد ظریف – وزیر امور خارجه کشورمان – نیز با تاکید بر این‌کهبرجام توفیق ملت بود و نباید آن را به ضعف ملت تبدیل کرد، گفته بود که نمی‌توانیم تضمین بدهیم با پیوستن به لایحه CFT مشکلات حل شود، اما این تضمین را می‌دهیم که با نپیوستن به این لایحه آمریکا بهانه‌های مهمی برای افزایش مشکلات ما پیدا خواهد کرد.

او همچنین با بیان این‌که موضوع ارز هیچ ارتباطی به FATF نداشت، اظهار کرد که این موضوع بر اساس قانون پولشویی بود؛ هم زمانی که ورود ارز ممنوع شد و هم الان که آزاد شده، مقررات پولشویی باید رعایت شود. نباید مسائلی که مربوط به مشکلات دیگر است را به FATF مرتبط دانست. با اجرای شروط FATF همه مشکلات ما حل نمی‌شود. ما توانسته‌ایم آمریکا را به حدی منزوی کنیم که اتحادیه اروپا به عنوان شریک راهبردی آمریکا مقررات و مکانیسمی ایجاد کرده تا بتواند تحریم آمریکا را دور بزند. این مکانیزم نقطه شروع پایان حکومت دلار بر اقتصاد جهانی تلقی می‌شود.

تصویب FATF بهانه جویی‌های آمریکا را بی‌اثر می‌کند

در این میان وحید شقاقی شهری – عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی – هم با اشاره به تصویب یک لایحه FATF این مساله را موجب جلوگیری از بهانه جویی‌های آمریکا در بحث تروریسم علیه ایران ارزیابی و تاثیر آن را روی مبادلات پولی و بانکی مثبت توصیف کرده است.

به اعتقاد این اقتصاددان، تصویب FATF یک خبر خوب بود که در شرایط فعلی می‌تواند اثر مثبتی بر بازار و مبادلات پولی و بانکی بگذارد، اما مهم این است که آمریکایی‌ها قصد داشتند که اگر ایران لایحه مبارزه با تامین مالی تروریسم را تصویب نکند یک جو روانی را علیه ما راه بیاندازند و اینگونه وانمود کنند که ایران نمی‌خواهد ضد تروریسم کاری کند و فعلا این بهانه جویی از آمریکایی‌ها گرفته شده است.

FATF ابزاری لازم اما ناکافی در تجارت جهانی

همچنین سمیه مردانه – کارشناس مسائل اقتصادی – معتقد است تصویب FATF می‌تواند باعث اطمینان خاطر بیشتر خارجی‌ها در ارتباط با ایران باشد.

به گفته وی، FATF به دلیل جو روانی مثبتی که ایجاد می‌کند می‌تواند اوضاع را به سمت ثبات بیشتر هدایت کند؛ هر چند FATF نمی‌تواند اثر مستقیمی روی بازارها داشته باشد، اما به صورت غیرمستقیم انتظارات مثبتی ایجاد می‌کند که می‌تواند سیگنال‌های مثبتی به بازار دهد و پذیرش آن یک الزام برای انجام مبادلات بین‌المللی است تا با شفافیت بیشتری همراه شود، چراکه در این صورت به دیگر کشورها برای ارتباط با ایران اطمینان ایجاد می‌کند؛ لذا برای این‌که بتوانیم وارد بازی‌های تجاری جهانی شویم باید ابزار FATF را داشته باشیم؛ هرچند به تنهایی کفایت نمی‌کند.

به گزارش ایسنا، کارگروه ویژه اقدام مالی در پولشویی در پایان نشست ماه اکتبر خود اعلام کرد ایران تا مه فوریه مهلت خواهد داشت اصلاحات را تکمیل و نظام مالی خود را با استانداردهای جهانی هماهنگ کند.