سفر عراقچی به باکو، گام نخست در معماری جدید حمل‌ونقل منطقه‌ای
سفر عراقچی به باکو، گام نخست در معماری جدید حمل‌ونقل منطقه‌ای
رسانه نیوزآز در گزارشی، سفر «عباس عراقچی» به باکو را نخستین گام در مسیر تقویت روابط ایران با همسایگان در حوزه ترانزیت منطقه‌ای دانست؛ حوزه‌ای که به کانون توجه دیپلماسی عملگرایانه دولت «مسعود پزشکیان» تبدیل شده است.

سفر عراقچی به باکو، گام نخست در معماری جدید حمل‌ونقل منطقه‌ای

به گزارش واحد بین الملل خبرگزاری صبح اقتصاد از پایگاه خبری- تحلیلی نیوزآز، سفر قریب‌الوقوع عراقچی به جمهوری آذربایجان توجه زیادی را به خود جلب کرده است، زیرا این سفر در حالی انجام می‌شود که بیشتر کشورها در حال جمع‌بندی گزارش‌های سالانه و تعیین اولویت‌های سال آینده هستند. اما برای تهران هنوز سال ۲۰۲۵ به پایان نرسیده و مشتاق است تا پیش از پایان دستور کار سال‌جاری میلادی، مذاکرات با همسایگان مهم را تقویت کند و در این میان جمهوری آذبایجان در منطقه قفقاز جنوبی اهمیت بسیاری برای تهران دارد.

به باور تحلیلگر این رسانه، از زمان انتخاب پزشکیان به عنوان رئیس جمهوری ایران، روابط تهران- باکو به طور قابل توجهی افزایش یافته است. وی پیش از سفر عراقچی، دو بار از باکو بازدید کرده که نشان دهنده تغییر آشکار به سمت همکاری‌های عمیق‌تر، قابل پیش‌بینی‌تر و عمل‌گراتر با این همسایه شمالی است.

به اعتقاد تحلیلگر این رسانه آذربایجانی، طرح‌های بزرگی همچون کریدور حمل و نقل بین‌المللی شمال-جنوب و کریدور ارس، در کانون رویکرد جدید تهران قرار دارند. این مسیرها از این زاویه که کمتر آسیب پذیر هستند و درآمدهای ترانزیتی را افزایش داده و نقش استراتژیک تهران را به عنوان یک مرکز لجستیک منطقه‌ای تقویت می‌کنند، جایگاه مهمی در دستور کار سیاست خارجی ایران دارند.

به عقیده تحلیلگر نیوزآذر، عراقچی به عنوان یک دیپلمات ماهر که پیش از این تجربه بسیاری در مذاکرات سطح بالا نشان داده، در شکل‌دهی این مسیر نیز به چهره‌ای کلیدی تبدیل شده است.

نویسنده گزارش در ادامه به حملات ماه ژوئن (خرداد و تیر) رژیم صهیونیستی به ایران اشاره کرده است و اینکه در تهران برخی چهره‌ها احتمال حملات پهپادهای اسرائیلی از خاک جمهوری آذربایجان را مطرح کردند، اما عراقچی با رد این اتهامات، تاکید کرد که چنین اظهاراتی می تواند به روابط دوجانبه آسیب جدی وارد کند.

به عقیده نویسنده، واکنش قاطع عراقچی نشان داد که دولت جدید ایران قصد دارد از تقابل غیرضروری به‌ویژه با همسایگان نزدیک خود اجتناب کرده و رویکردی متوازن‌ و در عین حال عملگرا را ترجیح می‌دهد.

تحلیلگر این پایگاه خبری، در ادامه با پرداختن به محور مذاکرات دیپلمات برجسته ایرانی در سفر به باکو، یادآور شده است که آینده کریدورهای شمال-جنوب و ارس، سرعت اجرای آنها، نحوه سرمایه‌گذاری و چالش‌های فنی که تاکنون برطرف نشده‌اند، کانون مذاکرات عراقچی با همتای آذربایجانی خواهند بود. چراکه این کریدورها برای ایران تنها پروژه‌های زیرساختی بشمار نمی روند، بلکه بخشی از استراتژی اقتصاد مقاومتی تهران هستند که باوجود تحریم‌ها و فشار غرب اهمیت بالایی دارند.

در ادامه این گزارش به وضعیت درگیری‌ها در خاومیانه و رقابت قدرت های بزرگ و تلاش‌ها برای نفوذ در قفقاز جنوبی اشاره شده و نگارنده استدلال می‌کند: ایران به دنبال درک کامل موضع باکو است تا ثبات را در امتداد خطوط حمل و نقل مهم تضمین کند و مانع اختلالاتی شود که می‌تواند بر منافع اقتصادی آن تاثیر بگذارد.

در این میان، آینده مسیر موسوم به «مسیر ترامپ» نیز توجه تهران را به خود جلب کرده و ایران از نزدیک احتمال دخالت ایالات متحده در شکل‌دهی مسیرهای جدید ترانزیتی و ارزیابی پیامدهای آن برای موضع استراتژیک خود را زیر نظر دارد.

نویسنده در این خصوص خاطرنشان می‌کند: باید چند نکته مهم را مدنظر قرار داد؛ هرگونه نقش احتمالی ایالات متحده تنها به بخش ارمنی مسیر مربوط می‌شود و بخش آذربایجانی به طور کامل تحت کنترل باکو باقی می‌ماند. جمهوری آذربایجان بارها تاکید کرده که به قدرت‌های خارجی اجازه دخالت در مدیریت کریدورهای حمل و نقل را نخواهد داد؛ موضعی که با منافع ایران نیز همسو است.

تحلیلگر این رسانه با برشمردن همین مولفه‌ها، معتقد است که سفر عراقچی به باکو احتمالا نخستین گام در راستای رویکرد جدید تهران باشد و منطقی است که او پس از باکو به ایروان سفر تا در مورد مسائل مربوط به مشارکت ارمنستان در پروژه‌های حمل و نقل منطقه‌ای و چگونگی تاثیر حضور آمریکا بر راهبرد منطقه‌ای ایران گفت‌وگو کند.

نگارنده گزارش در پایان، زمانبندی سفر عراقچی به باکو را به هیچ وجه تصادفی ندانسته و استدلال می‌کند: ایران قصد دارد همکاری با جمهوری آذربایجان را همزمان با آماده‌سازی دستور کار سیاست خارجی سال آینده خود تقویت و پروژه‌های مشترک زیرساختی را تسریع کند و هرگونه سوءتفاهم ناشی از فضاسازی‌های رسانه‌ای اخیر را از بین برده و خط مشی عملگرایانه پزشکیان را تقویت کند. ضمن آنکه این سفر نشانگر قصد تهران برای تثبیت جایگاه خود در معماری جدید حمل و نقل منطقه‌ای است که در آن کریدورهای لجستیکی به اندازه ائتلاف‌های سیاسی اهمیت استراتژیک پیدا کرده‌اند.

  • منبع خبر : ایرنا