دیپلماسی بشردوستانه در کمیته بین المللی صلیب سرخ از اهمیت والایی برخوردار است تا جایی که بخش مهمی از فعالیت‌های رئیس این کمیته تمرکز بر تعاملات و سفرهای فراوان در مسیر دیپلماسی بشردوستانه است.

درواقع، چالش‌های جدید پیش روی عملیات بشردوستانه و حضور و ظهور کنشگران جدید، سیاست‌های نوین دولتها و چالشهای ناشی از فناوری های نوین، استفاده از دیپلماسی بشردوستانه را برای کمیته بین المللی صلیب سرخ به ضرورتی اساسی بدل نموده است.

در چارچوب این دیپلماسی، طی سال ۲۰۱۷ میلادی، «پیتر مائورر» رئیس کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، سفرهای فراوانی به سراسر جهان داشته و با شخصیت‌های سیاسی، بین المللی و افراد متاثر از مخاصمات مسلحانه دیدارهایی انجام داده است.

*شما سفری به یمن داشتید و از نزدیک در جریان وضعیت اسف‌بار انسانی آنجا قرار گرفتید و خواستار عدم حمله به زیرساختهای غیرنظامی و احترام به حقوق بشردوستانه بین المللی شدید. بر اساس گزارشهای سازمانهای بی طرف، می دانیم بخش زیادی از زیرساختهای یمن با حمله ائتلاف به رهبری عربستان ویران شده است. در حال حاضر چه زیر ساختهایی بیشتر آسیب دیده است و صلیب سرخ جهانی در این خصوص آیا گزارشهای مستقلی را در اختیار سازمان ملل قرار داده است؟

پیش از هرچیز اجازه دهید از تداوم نگرانی کمیته بین المللی صلیب سرخ درباره تاثیر استفاده از تسلیحات جنگی بر زندگی غیرنظامیان یمن سخن بگویم. جنگ همچنان ادامه دارد و تحولات آن تاثیری عظیم بر زیرساخت‌ها، اقتصاد و همه ابعاد جامعه یمن دارد. امروزه جنگ یمن یکی از آن جنگ‌هایی محسوب می‌شود که در نتیجه آن بخش اعظم جمعیت نیازمند کمک‌های بشردوستانه است. امروزه بیش از دو سوم از مردم یمن در نتیجه جنگ به نوعی نیازمند کمک بشردوستانه هستند.

دیگر آنکه، به دلیل وضعیت (حاکم بر این کشور)، کمیته بین‌المللی صلیب سرخ از تابستان گذشته حجم کمک‌های بشردوستانه خود به یمن را دو برابر کرده است به‌گونه‌ای که امروزه یمن یکی از ۵ عملیات بزرگ صلیب سرخ در سطح جهانی است. از جمله برنامه‌های اصلی ما در یمن می‌توان از بهداشت، مبارزه با بیماری وبا، سلامت آب و مدیریت پسماند اشاره کرد که از بابت مبارزه با بیماری وبا حائز اهمیت است. ما به مردم برای برخورداری از حداقل خدمات شهری کمک می‌کنیم و باید بگویم که یمن به یکی از اصلی‌ترین عملیات‌های امدادی کمیته بین‌المللی صلیب سرخ تبدیل شده است.

*در یمن با چه گروههایی در تماس بوده و هستید؟

ما با همه طرفین درگیر در جنگ یمن از جمله نیروهای ائتلاف سعودی، انصارالله و دیگر گروه‌های مسلح در تماس هستیم و با آنها تعامل روزانه داریم؛ از آنها بازخورد گرفته و در مواقعی که فکر می‌کنیم عملیات نظامی آنها ناقض قوانین بشردوستانه و بین‌المللی است، این مسئله را به آنها گوشزد می‌کنیم. این به آن معنا نیست که ما ایفاگر نقش اصلاح‌گرانه آنی در این زمینه هستیم اما امیدواریم با این کار، کمکی در راستای کاهش آثار و پیامدهای جنگ انجام دهیم. در‌این‌میان، نگرانی اصلی ما درخصوص بیمارستان‌ها و زیرساخت‌های درمانی است چراکه جنگ موجب نابودی اکثر آنها شده است. تنها حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از مراکز و امکانات درمانی یمن از کارایی برخوردار بوده و مشغول خدمات‌رسانی هستند که این خود نشانه وخامت اوضاع در این کشور است.

علاوه‌براین، کمیته بین‌المللی صلیب سرخ یک نهاد بی‌طرف، مستقل و بی‌غرض است که تلاش‌ می‌کند با برگزاری گفتگوهای محرمانه میان طرفین درگیر، فعالیت‌ها و هماهنگی‌ها را به پیش ببرد. بنابراین، صلیب سرخ هیچگاه گزارش مستقلی به نهادی مانند سازمان ملل ارائه نکرده و مذاکرات را به طور محرمانه پیش می‌برد.

 *در میانه شهریور ماه سال ۱۳۹۶، شما سفری به سرزمینهای اشغالی داشتید. در جریان این سفر، نگرانیهای بشردوستانه کمیته بین المللی صلیب سرخ را با برخی مقامات اسرائیلی در میان گذاشتید و از آثار منفی شهرک سازی بر زندگی فلسطینیان سخن گفتید و خواهان احترام رژیم صهیونیستی به وظایفش به عنوان نیروی اشغالگر شدید. چه وضعیتی در آنجا حاکم بود که چنین درخواستی مطرح شد؟ آوارگان فلسطینی در حال حاضر چه نیازهای فوری دارند و صلیب سرخ چه اقداماتی در این زمینه انجام داده است؟

در رابطه با بخش نخست سوال شما باید بگویم که سابقه فعالیت کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در سرزمین‌های اشغالی و همچنین نوار غزه به ده‌ها سال باز می‌گردد و اگر بخواهیم نگاهی به مشکلات انسانی مردم این مناطق داشته باشیم، بسیاری از آنها به آنچه که ما سیاست شهرک‌سازی می‌نامیم، مربوط هستند که البته به خود شهرک‌سازی محدود نشده و شامل فلج شدن اقتصاد، محدود شدن فعالیت اقتصادی فلسطینی‌ها و دشواری در انتقال کالا در روستاهای کرانه باختری و همچنین دشواری از بابت ورود کالا به بخش‌هایی از اراضی فلسطینیان است.

این موارد موجب تاکید کمیته بین‌المللی صلیب سرخ بر مسئله شهرک‌سازی شده است که البته تنها منشاء مشکلات نیست اما دلیل اصلی مشکلات انسانی مردم فلسطین محسوب می‌شود. اجازه بدهید این موضوع را هم بگویم که ما فقط برای صحبت با طرف اسرائیلی به آنجا نرفتیم.

من در غزه با حماس و در رام‌الله با تشکیلات خودگردان هم صحبت کردم. کمیته بین‌المللی صلیب سرخ با همه مقامات اسرائیلی و فلسطینی در ارتباط است تا شرایط را برای ایجاد فضای بهتر در راستای ارائه کمک‌های اولیه و بشردوستانه تسهیل کند.

در خصوص وضعیت پناهجویان نیز باید بگویم که صلیب سرخ حکم اولین نهاد پاسخگو را ندارد چرا که (UNRWA) «آنروا» آژانس ویژه رسیدگی به پناهجویان فلسطینی است. اولین و بیشترین دغدغه صلیب سرخ، فلسطینی‌های ساکن کرانه باختری و غزه، برآورده کردن نیازهای این مناطق و همچنین فلسطینی‌هایی هستند که در بازداشت اسرائیل به سر می‌برند.

باز هم می‌گویم که آنروا بخشی از سازمان ملل به عنوان نهادی است که از دید ما نقش اصلی را در زمینه سیاسی بر عهده دارد و این مهم است که سازمان ملل بخشی از روند یافتن راه‌حل سیاسی مورد نظر ما نیز هست اما باید بگویم که به دلیل رعایت اصل بی‌طرفی در مسائل این‌چنینی، این دغدغه اصلی ما نیست.

*در خصوص فعالیتهای صلیب سرخ در کشور عراق توضیح بدهید؟ چه اولویتهایی در حال حاضر در آنجا وجود دارد؟

اجازه بدهید در جمع بندی اظهارات خود به این نکته نیز اشاره کنم که پیش از ایران، سفری به عراق داشتم و شاید می‌دانید که عراق بعد از سوریه، دومین عملیات بزرگ کمیته بین‌المللی صلیب سرخ محسوب می‌شود. در حال‌حاضر متقاعد شده‌ایم که باید به همان شدت عملیات خود را در عراق دنبال کنیم چراکه علیرغم پیشرفت‌های جدیدی که اخیراً در این کشور حاصل شده است، همچنان نیازمند توجه به وضعیت انسانی در عراق هستیم و باید حمایت خود را از مردمی که به خانه‌هایشان بازمی‌گردند، افزایش دهیم. همچنین تداوم تلاش در مسائلی چون بازدید از مراکز بازداشت نیز حس می‌شود و به طور قطع درباره آگاهی از سرنوشت مفقودالاثرها که شمار آنها نیز زیاد است نیز تلاش می‌کنیم.

دیگر آنکه پیش از دیدار با شما، ملاقاتی با «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران داشتم و موضوعاتی چون سوریه، یمن، افغانستان و عراق از جمله محورهای اصلی این ملاقات بسیار سودمند بودند. در طول سال‌ها، روابط، همکاری‌ها و تعامل ما با ایران بیشتر شده و امیدوارم در آینده، این تعامل مثبت و پویا با جمهوری اسلامی ایران در مناطق پرتنش دنیا به‌ویژه خاورمیانه، تداوم داشته باشد.