ضرورت توسعه تجارت ایران با آذربایجان
به گزارش خبرگزاری صبح اقتصاد، کشور جمهوری آذربایجان با جمعیتی بالغ بر ۱۰ میلیون نفر در شمال ایران واقع شده است و کشور ما با این همسایه شمالی ۷۶۵ کیلومتر مرز مشترک دارد . سه استان گیلان ، اردبیل و آذربایجان شرقی استانهای مرزی ما با خاک اصلی جمهوری آذربایجان می باشند ، همچنین بخشهایی از استانهای آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی نیز با جمهوری خودمختار نخجوان که تحت نظر حکومت مرکزی آذربایجان اداره می شود ، هم مرز می باشند . در حال حاضر چهار گذرگاه‌ها مرزی بین کشور ایران با کشور جمهوری آذربایجان وجود دارد ، که از آن جمله می توان به آستارا ، جلفا ، بیله سوار و پلدشت (صنم بلاغی) اشاره نمود .
همانطور که می دانید این سرزمین حدود دویست سال پیش جزو ممالک ایران بوده ولی در جنگ دولت قاجار با تزار روسیه ، طی قراردادهای ننگین گلستان و ترکمنچای به خاک روسیه ملحق شده است ، همین امر نشان از این دارد که دو ملت بزرگ ایران و آذربایجان ، اشتراکات تاریخی و ریشه های فرهنگی مشترک زیادی دارند .
جمهوری آذربایجان در ۱۹۹۱ میلادی استقلال خود را بازیافت . بعد از استقلال در این کشور ، در اثر وقوع جنگ قره‌باغ و اجرای سیاست‌های آزادسازی قیمت‌ها و خصوصی‌سازی اقتصاد ، موجب شد که تورم فزاینده ای در کشور ایجاد گردد و مردم جمهوری آذربایجان تحت فشارهای شدید اقتصادی قرار گیرند . از سال ۱۹۹۶ میلادی با عقد قراردادهای نفتی بین‌المللی این کشور شاهد افزایش درآمدهای نفتی بوده و همین امر به کمک رشد سرمایه‌گذاری خارجی ، موجب گردید که اقتصاد نابسامان این کشور کمی رو به بهبود گذارد ، همچنین از سال ۲۰۰۱ میلادی که این کشور به عضویت شورای اروپا درآمد ، مساعدت کشورهای اروپایی ، اعطای وام از سوی صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی ، موجب شد تا این کشور در جایگاه خوبی از نظر رشد اقتصادی در دنیا قرار گیرد .
در ابتدای استقلال این کشور ، نیاز روزافزون به مواد غذایی و کالا باعث شد ، به دلیل همجواری ، تجار ایرانی روابط تجاری خوبی را با این همسایه شمالی تجربه کنند ، اما متاسفانه به دلیل بروز مشکلات تجاری فی مابین ، اعتماد دو طرف به انجام معامله ، کمتر شده و هم زمان کشورهای رقیب نیز جای ایران را در بازارهای کشور آذربایجان تصاحب نمودند . اما در چند سال اخیر با شفافیت بیشتر بازارها و حذف واسطه ها و دلالان ، حجم تبادلات و همکاری‌های تجاری ایران با کشور آذربایجان ، رشد قابل ملاحظه‌ای داشته است .
امروزه عزم دو دولت بر تقویت روابط استوار بوده و سطح ارتباطات ایران با کشور آذربایجان به بهترین سطح خود رسیده و اقدامات زیربنایی خوبی نیز در حال انجام است که موجبات افزایش تراز تجاری ایران را با این کشور فراهم خواهد نمود . برای مثال می توان به برخی از آنها در ذیل اشاره نمود :
- کشور آذربایجان یک اتوبان از شهر باکو به شهر آستارا ( درکشور آذربایجان ) احداث کرده است که به وسیله آن مسیر ۵ ساعته به ۲.۵ ساعت کاهش یافته و قرار است این اتوبان به جاده اردبیل و رشت در ایران نیز متصل شود .
- کشور آذربایجان یک خط ریلی از شهر باکو تا شهر آستارا ( درکشور آذربایجان ) را مورد بهره‌برداری قرار داده است و در توافقات بعمل آمده بین سران دو کشور مقرر شده که خط ریلی داخل ایران ، که از رشت به آستارا کشیده خواهد شد ، هرچه سریعتر تکمیل گردد و آستارا ایران به کشور آذربایجان از طریق خطوط ریلی متصل شود . همچنین در این مذاکرات ، بر احداث یک ترمینال بزرگ کالایی به نام آستارا – آستارا توافق شده که بر این اساس کالاهای تجاری به مقصد آذربایجان و کشورهای همسایه آن تا آستارا در ایران رسانده شده و از آنجا در ترمینال مذکور توسط قطار‌های کشور آذربایجان به سوی مقصد ، حمل خواهد شود .
- کشور ایران و آذربایجان برای احداث یک شهرک صنعتی مشترک در مرز ایران و آذربایجان و در خاک کشور ایران به توافق رسیده اند و طی آخرین بازدید هیات کارشناسی مشترک در اینخصوص ، چهار نقطه مرزی برای احداث این شهرک صنعتی پیشنهاد گردیده است . منطقه صد آفرین در شهرستان نمین ، منطقه قانلی بولاغ در شهرستان مشکین شهر ، منطقه آزادلو در شهرستان گرمی و منطقه تازه کند در شهرستان پارس آباد ، چهار منطقه ای است که مورد توافق اولیه وزیر صنعت ، معدن و تجارت کشورمان با وزیر اقتصاد کشور آذربایجان قرار گرفته است و مقرر گردیده تا یک منطقه از بین مناطق معرفی شده با نظر طرفین بعنوان مکان استقرار شهرک صنعتی مشترک ، انتخاب نهایی گردد .لازم به ذکر است کالای تولیدی طرف ایرانی در این شهرک ، تولید کشور آذربایجان محسوب می گردد و همچنین کالای تولیدی طرف آذری نیز در این شهرک ، ساخت ایران محسوب خواهد شد و بدین صورت به راحتی و بدون پرداخت عوارض گمرکی قابل عرضه در هر دو کشور خواهد بود .
اینها بخشی از تمهیداتی است که نوید بخش رونق تجاری فیمابین دو کشور می باشد ، لذا تجار و صادرکنندگان ایرانی می بایست از این فرصت ، بهره برداری ویژه نموده و ضمن بررسی بازارهای صادراتی در کشور آذربایجان ، از این کشور بعنوان دروازه ورود به بازارکشورهای سی آی اس (CIS) علی الخصوص روسیه ، استفاده نمایند .
امید به اینکه دولت محترم و نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی نیز در جهت توسعه تجارت بین کشور ایران و آذربایجان ، ضمن رایزنی با اتحادیه ها ، تشکل ها ، اتاق های بازرگانی و صادرکنندگان کالا وخدمات ترتیبی اتخاذ نمایندکه ، ظرفیتهای اقتصادی موجود فیمابین ، بطور کامل مورد بهره برداری قرار گیرد .
تهیه و تنظیم : هادی محمودی ، فعال در حوزه مالی و اقتصادی
هادی محمودی
