مغازههای رنگارنگ اسباب بازی فروشی برای کودکان مانند بهشتی هستند که در آنها همه چیز پیدا می شود، از بازیهای جنگی و تفنگهای بزرگ و کوچک گرفته تا عروسکهای رنگارنگ و شخصیتهای کارتونی و … ؛ اما تنوع بی نظیر بازار اسباب بازی معمولا برای والدین نگران کننده است. پای خرید این وسایل که میرسد […]
مغازههای رنگارنگ اسباب بازی فروشی برای کودکان مانند بهشتی هستند که در آنها همه چیز پیدا می شود، از بازیهای جنگی و تفنگهای بزرگ و کوچک گرفته تا عروسکهای رنگارنگ و شخصیتهای کارتونی و … ؛ اما تنوع بی نظیر بازار اسباب بازی معمولا برای والدین نگران کننده است. پای خرید این وسایل که میرسد بسیاری از خود می پرسند که باید چه وسایلی را برای کودکانشان تهیه کنند تا به طور ناخواسته تأثیر منفی تربیتی روی آنها نگذارد.
آفاق فخاری، روانشناس بالینی با بیان اینکه بازی برای کودکان ابزاری برای بازنمود تجربیات آنهاست گفت: از آنجایی که بزرگسالان به ابزار کلامی مجهز هستند، میتوانند صحبت کرده و تجربیاتشان را بیان کنند، ولی وسیله ابراز احساسات کودکان بازی است. اسباببازیها مانند واژههایی هستند که کودکان از آنها استفاده میکنند و احساساتشان را بازگو میکنند. بنابراین اینکه ما چه ابزاری را در اختیارشان قرار میدهیم اهمیت زیادی دارد.
فخاری با اشاره به ضرورت توجه به آموزهایی که کودکان از طریق بازی ها دریافت می کنند ادامه داد: از آنجایی که کودکان بعد از تولد به علت تشکیل اتصالات سیناپسی تمام آموزههای محیط را دریافت میکنند لازم است تا فیلترهایی درباره آنچه در اختیار کودک قرار میگیرد وجود داشته باشد. کودکان با شخصیتهای اسباببازیها همانندسازی میکنند، یعنی خودشان را جای آنها قرار میدهند. از سوی دیگر کودکان در دنیای بیرونی قدرت کنترل شرایط را ندارند اما در فضای بازیها میتوانند دنیای بیرونی را دستکاری کنند و در نتیجه احساس قدرت و کنترل شرایط را تجربه می کنند. همین بازآفرینی میتواند موجب رشد شخصیت کودک شود.
حسین خطیبی، روانپزشک نیز با اشاره به اینکه انتخاب اسباببازی برای کودکان یکی از دغدغههای مهم خانوادههاست گفت: اسباببازیها به رشد ذهنی و جسمی کودکان کمک میکند، زیرا در بسیاری از مواقع کودکان از طریق بازی میتوانند زیر و بمها، چالشها و موقعیتهای زندگی واقعی را بیاموزند.
این روان پزشک با بیان اینکه گاهی اسباببازیها به شکل فردی هستند و گاهی نیز به شکل جمعی، زندگی اجتماعی را به کودکان یاد میدهند، افزود: به طور کلی بازیها و اسباببازیها مهمترین روشی هستند که کودکان از طریق آنها میتوانند مهارتهایشان را پرورش دهند. برای مثال در سنین اولیه خردسالی کودک از طریق اسباببازی راه دهانش را میشناسد . همچنین اسباببازیهای فکری و رباتیک برای کودکان بزرگتر نقش پرورشی و آموزشی ایفا میکند. نکته دیگر که همواره باید مورد توجه قرار گیرد، این است که چه اسباببازیهایی برای چه سنی و چه شرایطی از کودکان مناسب هستند؟. هر سن اسباببازی مخصوص خودش را دارد.
این روانپزشک با تأکید بر اینکه بعضی از اسباببازیها باید حتما در کنار والدین و مربی در اختیار کودک قرار بگیرند ادامه داد: گاهی اسباب بازی ها حاوی نکات آموزشی خاصی هستند که کودک به تنهایی متوجه پیامی که این دست وسایل سعی در انتقال آنها دارند، نمی شود. مانند عروسکهایی که شکلی از معلولیت را نشان میدهند. این عروسکها به شرطی که در حضور والدین و مربی در اختیار کودک قرار بگیرند تا آنها آموزشهای لازم را به کودک ارائه دهند، مفید خواهند بود.
خطیبی با اشاره به پیام های آموزشی که عروسک ها به کودکان منتقل می کنند تصریح کرد: شکل گیری الگوهای جنسیتی یکی از این پیام های پنهان هستند که از طریق بازیها و اسباب بازی ها در ذهن کودکان شکل می گیرد. این کلیشهها بیشتر ناشی از فرهنگ یک منطقه هستند و اینطور نیست که یک عروسک در همه جای دنیا الگوی یکسانی را ارائه کند.
والدین بر انتخاب اسباب بازی کودکان نظارت داشته باشند
خطیبی با اشاره به ضرورت توجه به انواع اسباب بازی هایی که برای کودکان خریداری می شود اظهار کرد: کودکان در انتخاب و خربد اسباببازیها بیشتر تحت تاثیر الگوهایی هستند که از رسانهها ارائه میشود. اما اینکه پدر و مادر الگوی خاص خودشان را به کودک تحمیل کنند و یا اینکه در حالت دیگر کودک هم هر تصمیمی خواست بگیرد هیچ کدام صحیح نیست و انتخاب باید با تعامل طرفین صورت بگیرد.
فخاری نیز با بیان اینکه بهتر است انتخاب اسباب بازی ها از فیلتر حساسیتهای تربیتی والدین عبور کند در این باره گفت: تناسب سنی وسایل بازی کودکان بسیار اهمیت دارد و باید به توانمندیهای خاص هر سن توجه داشته باشیم. این مسوولیت بر عهده والدین است. ما میتوانیم حق انتخاب را به شکل هوشیارانهای به کودکان بدهیم. برای مثال والدین چند وسیله بازی را در نظر بگیرند و از کودک بخواهند تا از بین آنها دست به انتخاب بزند. تنها وسایل بازی باید در اختیار کودک قرار بگیرد که بازی با آنها او را دچار اضطراب نکند و امنیت خاطر او را به مخاطره نیندازد.