قارچ سیاه چرنوبیل: موجودی که تشعشعات هستهای را میخورد
به گزارش واحد علم و فناوری خبرگزاری صبح اقتصاد وبگاه سایِنس اَلِرت در گزارشی آورده است:
نزدیک به چهار دهه پس از انفجار راکتور هستهای چرنوبیل در سال ۱۹۸۶ میلادی، که منطقه را به مکانی بهشدت آلوده و خطرناک تبدیل کرد، دانشمندان در کمال حیرت و شگفتی، در قلب ساختمانهای ویران نیروگاه، قارچ سیاه مرموزی به نام کلادوسپوریوم اسفروسپرموم (Cladosporium sphaerospermum) یافتهاند که نه تنها زنده مانده، بلکه در این محیط غیر عادی و آلوده به رشد خود ادامه میدهد.
جستوجوی حیات در سرزمین مرده
کشف این موجودات غیر منتظره به اواخر دهه ۱۹۹۰ میلادی بازمیگردد، هنگامی که گروهی به سرپرستی نلی ژدانووا (Nelli Zhdanova)، میکروبشناس اوکراینی، در پناهگاه راکتور ویرانشده به جستوجو پرداختند. آنها موفق به شناسایی ۳۷ گونه قارچ شدند که بسیاری از آنها تیرهرنگ و غنی از رنگدانه ملانین بودند.
ملانین: رنگدانهای با قدرت اسرارآمیز
نکته کلیدی در مقاومت حیرتانگیز این قارچ، به احتمال زیاد در همان رنگدانه تیره آن، یعنی ملانین، نهفته است. دانشمندانی مانند آرتورو کاسادوال (Arturo Casadevall) و اکاترینا داداچووا (Ekaterina Dadachova) نظریه جالبی را مطرح کردهاند: ملانین در این قارچها ممکن است با سازوکاری شبیه به فتوسنتز در گیاهان عمل کند، با این تفاوت که به جای نور مرئی، پرتوهای یونیزان را جذب و به انرژی شیمیایی تبدیل میکند. به این فرآیند فرضی رادیوسنتز (Radiosynthesis) میگویند. آزمایشها نشان دادهاند که قرار گرفتن در معرض تشعشعات نه تنها به این قارچ آسیب نمیزند، بلکه حتی رشد آن را تقویت میکند.
آزمایش نهایی در فضا: از چرنوبیل تا ایستگاه فضایی
دانشمندان برای آزمودن حد نهایی مقاومت این قارچ، در سال ۲۰۲۲ میلادی، نمونهای از آن را به ایستگاه فضایی بینالمللی بردند و آن را در خارج از ایستگاه، در معرض بمباران کامل تشعشعات کیهانی قرار دادند. نتایج شگفتآور بود: حسگرها نشان دادند میزان کمتری از تشعشع در مقایسه با نمونه شاهد (نمونه مقایسهای بدون قارچ، برای سنجش دقیق اثر)، از لایه قارچ عبور کرده است. هدف اصلی، بررسی امکان استفاده از قارچ بهعنوان سپر ضد تشعشع در مأموریتهای فضایی بود، اما این نتایج، پرسشهای بیشتری درباره سازوکار دقیق تعامل قارچ با تشعشعات ایجاد کرد.
- منبع خبر : ایرنا
