لزوم توجه مضاعف به کشت فراسرزمینی در راستای افزایش امنیت غذایی کشور
به گزارش پایگاه خبری صبح اقتصاد، کشت فراسرزمینی به معنای ، بهره برداری از منابع ، عوامل ، ظرفیتها و امکانات سایر کشورها برای تولید محصولات کشاورزی مورد نیاز کشور در راستای حفظ منابع پایه تولید و ارتقاء امنیت غذایی و سایر نیازهای صنعتی کشور می باشد .
برای اولین بار در جلسه مورخ ۲۹/۱/۱۳۹۵ هیأت محترم وزیران ، به پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، آیین نامه کشت فراسرزمینی تهیه و تصویب گردید .
یکی از مهمترین دلایل مطرح شدن کشت فراسرزمینی ، بالا بردن امنیت غذایی در کشور است . امنیت غذایی به دسترسی همه افراد یک جامعه ، در تمام ادوار عمر به غذای کافی و سالم ، برای داشتن زندگی سالم و فعال گفته می شود . در واقع امنیت غذایی از مهمترین نیازهای فردی است که مسئولیت تامین آن برعهده دولت هاست و دولت در قبال تامین امنیت غذایی و رفاه اجتماعی مردم، مسئول است.
هرچند اصل اساسی امنیت غذایی هر کشور ، توجه به توسعه بخش کشاورزی و رسیدن به خودکفایی و همچنین خوداتکایی در تولید محصولات غذایی استراتژیک می باشد ، اما در حال حاضر در کشور به دلیل وجود مشکلات متعدد ، امکان رسیدن به خودکفایی در تولید همه اقلام مواد غذایی ، در کوتاه مدت میسر نمی باشد . لذا کشت فراسرزمینی راهکاری مناسب ، جهت جلوگیری از واردات بی رویه و بی منطق و خروج یک طرفه منابع ارزی از کشور است .
در ذیل به برخی از موانع توسعه کشاورزی در ایران اشاره می گردد :
- بحران در منابع آب و مدیریت آب کشور
- قیمت تمام شده بالای محصولات کشاورزی
- جذب ناپذیری سرمایه در بخش کشاورزی
- عدم وجود برنامه حمایتی مدون در کشور
- عدم توجه ویژه به صنایع تبدیلی
- عدم وجود سیستم مدیریت بحران در بخش کشاورزی
- عدم تزریق علم و تکنولوژی در سطوح مختلف کشاورزی
- عدم مکانیزاسیون در کشاورزی و پایین بودن بهره وری در تولید محصولات کشاورزی
- سن بالای کشاورزان و عدم تمایل جوانان به فعالیت در این بخش
- اراضی خرد و پراکندگی اراضی
- و غیره
پر واضح است که کشت فراسرزمینی جایگزین مناسبی برای واردات است ، چرا که در این روش برای تامین محصولات کشاورزی ، زمین هایی در خارج از کشور توسط کشاورزان ایرانی اجاره می شود و در خارج از مرزهای ایران ، کاشت و برداشت انجام شده و محصول نهایی برای مصرف به داخل کشور منتقل می گردد . این طرح علاوه بر اینکه به برگشت منابع ارزی به کشور کمک می کند و در نهایت به توسعه صدور خدمات فنی مهندسی به خارج از کشور منجر می گردد ، طرح بسیارمناسبی برای مدیریت منابع طبیعی کشور نیز به شمار رفته و موجبات بازآفرینی منابع آبی و خاکی کشور را نیز فراهم می سازد .
اجرای این طرح در سطح کلان و ملی ، برای کشور دارای مزیت های عمده ای می باشد که به برخی از آنها در ذیل اشاره می گردد :
- ایجاد امنیت غذایی
در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد محصولات روغنی ، برنج و خوراک دام و طیورکشور ، وارداتی است . بنابراین بهترین روش، تولید محصولات راهبردی مثل گندم ، خوراک دام و طیور و دانه های روغنی توسط کشاورزان ایرانی در خارج از مرزها ، جهت تامین نیازهای داخلی کشور می باشد.
- دور زدن تحریم ها
با تکیه بر کشت فراسرزمینی می توان بخش عمده ای از نیازهای غذایی کشور را به دور از نوسانات بازارهای جهانی و بازی های سیاسی موجود در دنیا ، تامین نمود .
- توسعه روابط سیاسی اقتصادی بین دو کشور
از دیگر مزیت های کشت فراسرزمینی وابستگی متقابل بین دو کشور میزبان و میهمان در این طرح می باشد ، چرا که هر دو طرف در این مبادله سود برده و خواهان تداوم این مشارکت می باشند .
هرچند در سالهای اخیر با مشارکت بخش خصوصی ، کشورمان گامهای خوبی را در کشت فراسرزمینی برداشته است و اراضی زیادی در دنیا به این طریق زیر کشت رفته اند ، ولی این مقدار نسبت سهم کشورهای رقیب در تصاحب این فرصت های ارزشمند ناچیز است و نیاز به تلاش مضاعف دولت و همه دستندرکاران ، در این حوزه دارد .
بنابر فرمایشات رئیس جمهور محترم درهمایش روسای نمایندگی های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور “امروز عمق راهبردی ایران از شرق تا شبه قاره هند ، از غرب تا مدیترانه در جنوب تا اقیانوس هند و دریای سرخ و در شمال آسیای مرکزی و قفقاز است” پس لازم است از این نفوذ و عمق راهبردی روابط سیاسی ، در جهت توسعه کشت فراسرزمینی نیز بهره برد و در کنار دیپلماسی سیاسی و اقتصادی به دیپلماسی غذایی نیز توجه ویژه نمود .
مقوله کشت فراسرزمینی در ایران ، در عمر کوتاه خود با مشکلات متعدد روبرو شده است ، که از آن جمله می توان به نبود ساز و کار اجرایی مناسب ، نبود هماهنگی بین دستگاههای اجرایی و فنی در وزارتخانه های مسئول و حرکت انفرادی سرمایه گذاران و غیره اشاره نمود .
لذا پیشنهاد می گردد ، دولت محترم ضمن حمایت از اینگونه شرکتها ، تدابیری اتخاذ نماید که محصولات تولیدی در مقوله کشت فراسرزمینی ، از تعهد خرید تضمینی توسط دولت بهره مند گردند و همچنین تعرفه گمرکی واردات این محصولات ، حذف شده و تشریفات زاید گمرکی در اینخصوص نیز برداشته شود .
تهیه و تنظیم : هادی محمودی ، فعال در حوزه مالی و اقتصادی
