دولت دوازدهم به ریاست دکتر روحانی موفق به اخذ رای اعتماد برای وزیر جوانی شد که بین دوستان و همکاران خود به ضربه فنی کننده شرکت ترک سل درتحصیل  مجوز اوپراتوری دوم بجای ام تی ان یا ایران سل مشهور است .

برای روشن شدن موضوع باید عقبه سرمایه گزاری هر دو شرکت را بررسی کنیم تا معلوم شود اهمیت فعالیت مخابراتی در دیگر کشور ها چه میزان زیاد است که سرمایه گزاران حاضر به افشای ماهیت خود نبوده و درقالب شرکتهای پوششی عمل میکنند.

شرکت ترک سل در سال ۱۹۹۳ در ترکیه تاسیس شد و در فوریه ۱۹۹۴ سیستم ارتباطى GSM را که سیستم ارتباط تلفن همراه در اروپا محسوب مى شود را در ترکیه راه اندازى کرد.

پس از آن در آوریل ۱۹۹۸ قراردادى را با دولت ترکیه امضا کرد که براساس آن امتیاز استفاده از سیستم GSM در ترکیه تا ۲۵ سال به این شرکت واگذار شد و همین امر نشان دهنده ماهیت غیر بومی این شرکت است . موجب رشد بسیار سریع ترک سل شد به گونه اى که تا سال ۲۰۰۳ خود را به ششمین قدرت مخابراتی برتر اروپا در زمینه استفاده از سیستم رایج موبایل در این قاره یعنى GSM ارتقاء بخشید.این نکته بسیار حائز اهمیت است که ترک سل اولین شرکت بظاهر ترکیه اى است که توانسته به بورس وال استریت یعنى بزرگ ترین بازار سهام دنیا در امریکا راه پیدا کند. این کار در سال ۲۰۰۰ صورت گرفت و مدیران شرکت در آن زمان به مناسبت اتفاق مذکور تبلیغات زیادى به راه انداختند. حتى آنها در نیویورک یعنى محل فعالیت بورس وال استریت نوعى جشن بر پا کردند. بسیارى از تبلیغات آنان به این منظور صورت مى گیرد که خود را یک شرکت جهانى نشان دهند. البته به موازات آن سعى در گسترش جغرافیایى حوزه فعالیت هاى خویش نیز داشته اند. مدیران ترک سل در گذشته در این راستا موفق شده بودند به کشور هاى آذربایجان، قزاقستان، گرجستان و مولداوى راه پیدا کنند.

هم اکنون تعداد مشترکین ترک سل در این چهار کشور حدود ٢/۶ میلیون نفر تخمین زده مى شود.

اگر ترک سل میتوانست به ایران نیز راه پیدا کند ، در واقع به بازار بزرگى دست یافته بود، مى توانست براحتی در ایران تنها ظرف یک سال ۵ میلیون سیم کارت تلفن همراه عرضه نماید و اهمیت موضوع برای آنکارا جنبه حیثیتی داشت فلذا نخست وزیر ترکیه شخصاً در سفر خویش به ایران یکى از موضوعات اصلى گفت وگو ها را فعالیت ترک سل در ایران قرار داده بود .

بجز در ایران در ژاپن، آلمان، فرانسه، انگلستان و حتى خود ترکیه نمونه هایى از مخالفت با خصوصى سازى شرکت هاى مخابراتى مشهود بوده است . قطعاً یکى از علل حساسیت هاى فراوان در مورد ورود ترک سل به ایران نیز میتوانست همین امر تلقی شود . برخى نمایندگان مجلس کشورمان چنان در آن زمان علیه شرکت ترک آن چنان موضع گیرى کردند، که موضوع کاملاً ابعاد سیاسى به خود گرفته بود . حتى احمد توکلى حضور ترک سل و قرارداد اپراتور دوم تلفن همراه در کشورمان را بدتر از عهدنامه ترکمنچاى ذکر نمود . اما حساسیت در مورد شرکت بظاهر ثبت شده در افریقای جنوبی بنام ام تی ان این حساسیت ها را فراهم ننمود.

این شرکت بعد از مردود شدن ترک سل در ایران سرمایه گذاری کرده است. این شرکت با امضاء توافقی ، ۴۹ درصد از سهام شرکت ایرانسل به ارزش ۲ میلیارد دلار را به خود اختصاص داد و بدین ترتیب برای اولین بار وارد بازار تلفن همراه خاورمیانه شد.

و بیش از ٧۵% از سرویس هایی که این شبکه به کاربران عرضه میکند برای اولین بار در ایران ارائه شده .سرویس هایی مانند پیام چند رسانه ای ٍ، اینترنت همراه ، شبکه داخلی همراه ، اطلاعات شهری ، کنتزل حساب اینترنتی ، پیامک صوتی ، آهنگ پیشواز و البته این شرکت اغلب کشورهای انگلیسی زبان قاره افریقا را پوشش مخابراتی داده و حتی در کشورهای حوزه خلیج فارس نیز فعال است

شرکت مخابراتی ام‌تی‌ان آفریقای‌جنوبی، عنوان دومین شرکت بزرگ دنیا را در فهرست سال ۲۰١۴ به دست آورد. این اپراتور بظاهرآفریقایی تنها شرکتی است که طی چهار سال گذشته همواره بین بیست رتبهٔ اول رده ‌بندی جهانی قرار داشته است.

“ام‌تی‌ان” که در سال ۱۹۹۴ به عنوان دومین اپراتور تلفن همراه آفریقای‌جنوبی با سرمایه گذاری دو شرکت انگلیسی آغاز بکار کرد، اکنون در زمینهٔ ارایهٔ سرویس مخابراتی در کلاس جهانی قرار دارد و اساس سرمایه‌گذاری خود را در کشورهای رو به توسعه قرار داده و توانسته شبکه‌های GSM را در ۱۰ کشور آفریقایی از جمله : نیجریه، کامرون، زامبیا، کنگو، اوگاندا و ساحل عاج توسعه دهد .

ام ‌تی‌ان همچنین در منطقهٔ خاورمیانه نیز حضور بسیار پررنگی دارد.

گروه‌ام‌ تی‌ان در سال ٢٠١۵ دارای سی و هشت میلیون مشترک  تلفن همراه بوده است و به عبارتی در کشورهای بوتسوانا، کامرون، ایران، ساحل عاج، نیجریه، جمهوری کنگو، رواندا، آفریقای جنوبی، سوازیلند، اوگاندا،، زامبیا، افغانستان، قبرس، غنا، گینه بیسائو، جمهوری گینه، لیبریا، سودان، سوریه و یمن و قطر فعالیت دارد و در کل از ساختارهای وابسته به سرمایه داران انگلیسی محسوب میشود.

هنر مدیران وقت مخابرات از این جهت حائز اهمیت است که در جنگ فتح بازار ایران اجازه ندادند امریاییها که پشت ترک سل کمین داشتند این بازار را به زیر یوغ خود ببرند امابه ناچار درمقابل رقیبشان مجبور به سکوت شدند.

والسلام

حمید رضا نقاشیان