مذاکرات صلح سوری در سوچی درحالی به کار خود پایان داد که موفق شد علیرغم کارشکنی‌های همیشگی معارضان، توافق استراتژیک «تشکیل کمیته قانون اساسی» را محقق سازد. نشست صلح سوریه در شهر سوچی سرانجام پس از کش و قوس های فراوان برگزار شد. این نشست در حالی طی روز گذشته در شهر سوچی به انجام […]
مذاکرات صلح سوری در سوچی درحالی به کار خود پایان داد که موفق شد علیرغم کارشکنی‌های همیشگی معارضان، توافق استراتژیک «تشکیل کمیته قانون اساسی» را محقق سازد.
نشست صلح سوریه در شهر سوچی سرانجام پس از کش و قوس های فراوان برگزار شد. این نشست در حالی طی روز گذشته در شهر سوچی به انجام رسید که معارضان سوری تمام تلاش خود را برای به شکست کشاندن آن به کار بستند. برخی از گروه های معارض مسلح که از قضاء در محل مذاکرات نیز حضور به هم رسانده بودند، در میانه راه و در آستانه آغاز مذاکرات پیش شرط هایی را برای مشارکت در گفتگوهای صلح مطرح کردند که با مخالفت جدی مسکو به عنوان میزبان گفتگوها مواجه شد. همین مسئله باعث شد که تأخیری دو ساعت و نیمه در روند شروع مذاکرات صلح سوچی ایجاد شود.
در نهایت مذاکرات روز گذشته آغاز شد و یک روزه نیز به کار خود پایان داد. در این مذاکرات بر سَر تدوین قانون اساسی جدید سوریه با حضور دولت و همچنین معارضان سوری توافق حاصل شد. طبق اعلام «استفان دی میستورا» فرستاده ویژه سازمان ملل متحد در امور سوریه، در این نشست توافق شد که دولت سوریه و تمامی گروه های معارض سوری در تدوین قانون اساسی این کشور مشارکت داشته باشند. در این مذاکرات همچنین توافق شد که فرایند حل و فصل سیاسی بحران سوریه طبق توافقات حاصل شده در سلسله نشست های صلح سوری در شهر «ژنو» سوئیس ادامه یابد.
همانگونه که گفته شد نشست صلح سوریه در شهر سوچی با صدور بیانیه ای به کار خود پایان داد. در بیانیه پایانی نشست سوچی ضمن تأکید بر لزوم حفظ تمامیت ارضی، استقلال و حاکمیت سوریه، درباره نحوه تشکیل کمیته آمده است: «ما توافق کردیم که کمیته قانون اساسی متشکل از هیئت جمهوری عربی سوریه همراه با هیئت‌های معارض حاضر تشکیل شود تا اصلاحات قانون اساسی را به نحوی تدوین کند که به حل‌وفصل سیاسی تحت نظارت سازمان ملل و منطبق با قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت کمک کند». این بیانیه می‌افزاید: «کمیته قانون اساسی دست‌کم از حکومت، نمایندگان معارضان در گفت‌وگوهای بین سوری، کارشناسان سوری، جامعه مدنی، مستقل‌ها، سران عشایر و زنان، متشکل خواهد بود».
بر اساس این بیانیه، «مأموریت، تعریف ارجاعات، اختیارات، قواعد روند و انتخاب مولفه‌های ترکیب کمیته قانون اساسی» توسط روند «ژنو» که تحت نظر سازمان ملل قرار دارد، مشخص می‌شود. بیانیه سوچی از «آنتونیو گوترش» دبیر کل سازمان ملل خواسته است که «استفان دی‌میستورا» نماینده‌اش در امور سوریه را مأمور تشکیل این کمیته کند. واقعیت این است که حصول توافق تشکیل کمیته تدوین قانون اساسی سوریه یکی از نتایج مهم و مؤثر در روند سیاسی بحران سوریه به شمار می رود. این توافق درحالی حاصل شد که معارضان تمامی تلاش خود برای به شکست کشاندن مذاکرات را به کار بسته بودند.
در حالی که برخی اخبار منتشر شده در رسانه ها حاکی از به تعویق افتادن زمان برگزاری مذاکرات سوچی و موکول شدن آن به ماه فوریه بود، اما هوشیاری مقامات مسکو اجازه نداد که حیله
معارضان کارگر شده و این مذاکرات رسما به تعویق بیفتد. پس از مشاهده کارشکنی‌ها و سنگ اندازی های معارضان در روند آغاز مذاکرات سوچی، مقامات روسی با دولت آنکارا به عنوان حامی اصلی آنها تماس برقرار کرده و خواستار حل مشکل شدند. آنکارا نیز اعلام کرد که مشکل معارضان حل و فصل خواهد شد. بدین صورت بود که اقدام دیپلماتیک مقامات روسیه در برقراری تماس با سران ترکیه مثمرثمر واقع شد تا در نتیجه آن توافق مهم «تشکیل کمیته تدوین قانون اساسی» حاصل شود.
تشکیل کمیته تدوین قانون اساسی به عنوان مهمترین توافق میان شرکت کنندگان در نشست صلح سوریه در شهر سوچی با موافقت قاطبه بازیگران تأثیر گذار در بحران سوریه مواجه شد. سازمان ملل نیز به عنوان بزرگترین ناظر بر گفتگوهای سیاسی حمایت قاطعانه خود از این توافق را اعلام کرده است. در همین ارتباط، «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه این نشست را «گام نخست موفق» توصیف کرد و گفت حتی گروه‌هایی هم که در نشست سوچی شرکت نکردند، می‌توانند عضو کمیته قانون اساسی باشند. وزیر خارجه روسیه همچنین تصریح کرد: «نشست سوچی به طور کلی به عنوان اولین گام در ایجاد راه حل برای بحران سوریه موفق بود».
از سوی دیگر، وزارت خارجه ترکیه هم بعد از نشست سوچی داد و توافق برای تشکیل کمیته قانون اساسی و ایجاد فهرستی ۱۵۰ نفره از نامزدهای عضویت در کمیته را «مهمترین نتیجه این کنگره» توصیف کرد. در بخشی از این بیانیه آمده است: «هیئت ترکیه‌ای که این مأموریت را یافته بود که گروه‌های معارضی را که در کنگره شرکت نداشتند نمایندگی کند، با مشورت معارضین فهرستی از ۵۰ نامزد را به سازمان ملل ارائه کرد». بنا بر اعلام ترکیه، احتمال می‌رود که دی‌میستورا در مرحله بعد کمیته قانون اساسی را با در نظر گرفتن «نسبتی مناسب» از ترکیب معارضان تشکیل دهد. وی می‌تواند کمیته را بر اساس فهرست ۱۵۰ نفره نامزدها یا با عضویت افرادی خارج از این فهرست، تشکیل دهد.
علاوه بر روسیه و ترکیه، استفان دی میستورا، فرستاده ویژه سازمان ملل متحد نیز از توافق بر سر تشکیل کمیته تدوین قانون اساسی در سوریه استقبال کرده است. دی میستورا از ایران، روسیه و ترکیه خواسته تا فهرست نامزدهای خود برای عضویت در کمیته تدوین قانون اساسی سوریه را تحویل دهند. دی میستورا معتقد است که این کمیته به صورت معقول باید ۴۵ تا ۵۰ عضو داشته باشد. طبق اعلام فرستاده ویژه سازمان ملل متحد پس از تهیه لیستی کامل از نامزدهای مورد نظر ایران، روسیه وترکیه برای عضویت در کمیته تدوین قانون اساسی سوریه، این سازمان ملل و یا شورای امنیت خواهند بود که در خصوص فهرست نهایی تصمیم گیری می کنند.
توافق مهم و استراتژیک «تشکیل کمیته تدوین قانون اساسی» در سوریه نشان داد که تلاشهای دیپلماتیک فشرده می تواند گامی در راستای حل و فصل سیاسی بحران سوریه باشد؛ هرچند که هم اکنون نیز ایالات متحده آمریکا و همکیشان غربی آن برای برهم زدن آنچه که در سوچی توافق شده است، دست به کار شده اند. درهمین ارتباط، وزیر خارجه فرانسه در اظهارنظر عجیب و بدون اشاره به توافق مهم حاصل شده در سوچی، اعلام کرد: راه حل بحران سوریه باید از ژنو بگذرد و نه سوچی! این در حالی است که نشست صلح سوریه در شهر سوچی، بحران سوریه را یک گام به سمت راه حل نزدیک تر کرد و تمامی شرکت کنندگان در آن با رضایت از نشست خارج شدند.
اکنون باید منتظر ماند و دید که آیا معارضان در تهیه فهرست نهایی از نامزدهای عضویت در کمیته تدوین قانون اساسی سوریه کارشکنی و سنگ اندازی می کنند و یا حاضرند با سازمان ملل متحد و طرف های تأثیرگذار در بحران سوریه همکاری کنند. باید منتظر ماند و دید که آیا ایالات متحده آمریکا از نفوذ مالی و سیاسی خود بر مقامات سازمان ملل برای تهیه لیست مد نظر آنها جهت عضویت در کمیته مزبور، بهره برداری می کند یا خیر. پاسخ به این دست از سؤالات و ابهامات به تحولاتی بستگی دارد که طی روزها و هفته های آینده در عرصه سیاسی سوریه به وقوع خواهد پیوست.
