محمود حجتی در نشست صبحانه کاری با برخی اعضای اتاق تعاون و تشکل‌های تعاونی حوزه کشاورزی گفت: در بخش کشاورزی، سیستمی که پاسخگوی زنجیره «تولید از مزرعه تا سفره» است، تعاونی‌ها هستند؛ در دنیا هم چنین وضعیتی وجود دارد.

وی ادامه داد: زمانی کشاورزی معیشتی داشتیم که دامدار تعداد محدودی دام داشت و بخشی از تولیدات دامی را به مصرف شخصی رسانده و بخشی دیگر را هم در محدوده سکونت خود می‌فروخت تا بتواند سایر ملزومات زندگی خود را تأمین کند؛ بنابراین حتی در روش کشاورزی معیشتی هم زنجیره تولید رعایت می‌شد.

وزیر جهاد کشاورزی افزود: وقتی دام‌ها به چند صد رأس رسیدند، نگرانی‌ها شروع شد که تولیدات دامی را چه فردی خریداری می‌کند و چگونه می‌توان آن را در بازار به فروش رساند؟ در سایر محصولات کشاورزی هم همین مشکل را داریم؛ بنابراین هیچ راهی نداریم جز اینکه کشاورزان و دامداران برای حل مشکلات موجود در نظام تولید و توزیع، به زنجیره تولید «از مزرعه تا سفره» رجوع کنند؛ رعایت این زنجیره در همه دنیا موفق بوده و کشورهای توسعه یافته هم همین مسیر را طی کرده‌اند.

حجتی یادآور شد: به طور مثال در کشور فرانسه همه فعالیت‌های زنجیره تولید تا مصرف در بخش کشاورزی و دامداری را تعاونی‌ها انجام می‌دهند. من شخصاً از نظام تولید و توزیع گل و لبنیات در هلند یا نظام تولید و مصرف زیتون در ایتالیا بازدید میدانی داشته‌ام؛ همه کارهای زنجیره تولید تا مصرف را تعاونی‌ها انجام می‌دهند.

وی خاطرنشان کرد: در کشور هم نمونه موفق برای این زنجیره چند مورد وجود دارد. به طور مثال تعاونی مرغداران رفسنجان که ۲۰۰ فروشگاه مرغ در سطح استان کرمان دارند و از ابتدا تا انتهای فعالیت خود را در قالب زنجیره انجام داده‌اند و قرار بود تأمین نهاده‌های مرغ را هم خودشان پیگیری کنند.

وزیر جهاد کشاورزی با تأکید بر اینکه نقاط ضعف زیادی در اجرای این نظریه داریم، افزود: تعاونی‌های تولید یا حتی توزیع ما در میادین میوه و تره‌بار چقدر حضور دارند؟ تأمین میادین میوه و تره‌بار در اختیار سه نهاد وزارت جهاد کشاورزی، وزارت کشور و شهرداری‌ها است و نباید اجازه بدهیم دلالان در این میدان باشند؛ این در حالی است که ۳۰ درصد محصولات دامی و کشاورزی کشور در میادین میوه‌ و تره‌بار تهران مصرف می‌شود.

حجتی با اشاره به وجود دلالان در بخش زنجیره تأمین محصولات کشاورزی گفت: دلالان محصول گوجه‌فرنگی را کیلویی ۲۰۰ تا ۳۰۰ تومان از کشاورزان در جنوب می‌خرند و ۱۲۰۰ تومان در تهران به فروش می‌رسانند، این فاصله تولید تا مصرف را با تعاونی‌ها می‌توانیم کاهش دهیم. فاصله زیاد تولید تا مصرف، یکی از رنج‌های تاریخی بخش کشاورزی است چون کالای کشاورزی پایداری کمی دارد و فسادپذیر است.

وی تأکید کرد: باید هزینه‌هایی مانند مالیات، بیمه که به تولیدکننده وارد می‌شود، در کنار سودهایی که می‌برد، دیده ‌شود.

وزیر جهاد کشاورزی به موضوع کشت فراسرزمینی اشاره و اظهار داشت: ما ناچار به پرداختن به این نوع کشت هستیم، هیچ کشوری هم برای ما فرش قرمز پهن نکرده است که چرا دیر آمده‌اید. ما هم نیروی کار مجرب داریم و از سوی دیگر محصولاتی داریم که امکان کشت آنها به دلیل محدودیت منابع آب وجود ندارد؛ بنابراین باید به سراغ کشت فراسرزمینی برویم.

حجتی ادامه داد: به طور مثال محصول ذرت هم به صورت علوفه‌ای و هم دانه‌ای تولید می‌شود و محصولی است که در بهار و تابستان کشت شده و آب‌بر است اما با توجه به اینکه کیلویی ۳۰۰ تومان برای آن هزینه می‌شود، امکان واردات آن از خارج وجود ندارد به همین دلیل اجازه کشت ذرت علوفه‌ای را صادر کرده‌ایم اما به دلیل گران بودن ذرت دانه‌ای، کشت آن در داخل و آب‌بر بودن این محصول، اجازه کشت نداریم و آن را وارد می‌کنیم؛ بنابراین می‌توان این محصول را به صورت کشت فراسرزمینی نیز تولید کرد.

وی افزود: بیش از ۳۰۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی در کشورهای دیگر یا در تملک ایرانیان است یا ایرانیان قراردادهای اجاره ۲۵ تا ۴۵ ساله با کشورهای مقصد امضا کرده‌اند. برای ورود به دو تا سه میلیون هکتار زمین دیگر نیز مذاکره شده است.

به گفته وزیر جهاد کشاورزی، کشورهای هدف کشت فراسرزمینی ما، قزاقستان، روسیه، آذربایجان، اوکراین و برزیل است و در کشور غنا نیز قرارداد بستیم اما هنوز حضور فیزیکی نداریم. برخی از این کشورها مانند غنا و برزیل در ذرت حرف اول دنیا را می‌زنند.

حجتی تصریح کرد: یک شرکت تعاونی خراسان جنوبی در اوکراین قرارداد کشت ذرت به امضا رسانده و یک تعاونی در یکی از شهرهای استان اصفهان، قرارداد مشابهی در قزاقستان بسته است. یکی از ایرانیان مقیم برزیل نیز که در این کشور تجارت فرش دارد، ۶۰ تا ۷۰ هزار هکتار زمین در این کشور تملک کرده و در حال کشت ذرت است؛ اینها نمونه‌های موفقی از کشت فراسرزمینی هستند.

وی درباره صدور مجوزهای ممنوعیت صادرات گوجه‌فرنگی خاطرنشان کرد: برخی فکر می‌کنند ما از اینکه بگوییم گوجه‌فرنگی صادر نشود، رنج نمی‌بریم؟ خدا را شاهد می‌گیرم به دلیل این موضوع، بی‌خوابی می‌گیرم که آیا صادرات این محصول را منع کنیم یا نه؟ اگر گوجه‌فرنگی ممنوع شود، صادرکنندگان گوجه چه کار کنند؟ اگر ممنوع نشود، گوجه در تهران به کیلویی ۷۰۰۰ تومان می‌رسد؛ برای سایر محصولات مانند سیب‌زمینی هم این مشکلات وجود دارد.

وزیر جهاد کشاورزی گفت: ممکن است آنچه امضا می‌کنم با آن مخالف باشم، اما شرایط آن را به من تحمیل می‌کند؛ فکر نکنید در اوج عاج نشسته‌ام و از هیچ چیز خبری ندارم. در هفته گذشته و همچنین شب گذشته، با همه شرکت‌ها و برندهای تولیدکننده لبنیات تا دیروقت جلسه داشتیم که برای قیمت محصولات لبنی چه اقدامی انجام دهیم. از یکسو تولید شیر کاهش نیافته و از سوی دیگر، طی آماری که گرفتیم، حدود ۱۷۰ دامداری صنعتی و نیمه صنعتی، ۸ تا ۱۰ درصد افزایش تولید شیر دارند. ما می‌دانیم چه اتفاقی در حال رخ دادن است، اما برخی مسائل دست ما نیست. به طور مثال شیرخشک امروز از کشور قاچاق می‌شود در حالی که تا دو سال پیش به کشور قاچاق می‌شد. نمی‌شود برخورد چکشی هم داشت.

وی در خصوص کارنامه صادرات تولید محصولات کشاورزی و دامی به روسیه اظهار داشت: کارنامه ما در بازار روسیه در خصوص صادرات سبزی، شیر و قزل‌آلا روشن است. برای آنکه بتوانیم وارد بازار این کشور شویم، بارها جلسات مختلف در داخل و خارج از کشور گذاشتیم؛ نرم‌افزارها را آماده کردیم، کریدور سبز در داغستان راه‌اندازی کردیم و واردکنندگان روسی را به کشور آورده تا از کارخانه‌های لبنی و فرآوری آبزیان بازدید کنند. با این همه ظرفیتی که پوتین در اختیار ما گذاشت و دعوایی که با ترک‌ها پیدا کرد، باز هم نتوانستیم به خوبی وارد بازار روسیه شویم.

حجتی درباره محصول گوجه‌فرنگی گفت: فردی را مأمور کردم که هر روز قیمت گوجه را به من می‌دهد، تا اگر یک روز قیمت آن بالا رفت، بلافاصله خریداری کند.

وزیر جهاد کشاورزی تأکید کرد: همه ما یک خانواده هستیم، دشمن هم در صدد است و تحریم‌ها را آغاز کرده است؛ اما فکر نمی‌کردیم بانک عامل بخش کشاورزی را هم تحریم کنند. از یکسو می‌گویند سوئیفت را برای غذا آزاد می‌گذارند و از سوی دیگر، بانک عامل بخش کشاورزی را تحریم می‌کنند که این نشان می‌دهد عجولانه یک طرحی را آماده کرده و نوشته‌اند.

وی با تأکید بر اینکه در بحث تأمین مواد غذایی کشور تا به امروز مشکلی نداشته‌ایم، افزود: البته اعتصاب کامیون‌داران، مشکلات کوچکی برای صنعت طیور و مرغداری‌ها یا کارخانه‌های قند و شکر به وجود آورد؛ اما در حال حاضر دیگر مشکلی وجود ندارد.

حجتی درباره بحث پیمان‌سپاری‌های ارزی نیز گفت: ما هیچ‌گاه به دنبال آن نیستیم که سرمایه از کشور خارج شود؛ همه مقامات کشور اصرار دارند سرمایه و ارز باید به کشور برگردد، آن هم در شرایطی که دشمن در حال وارد آوردن فشار است.