یکی از دغدغه‌های زندگی مدرن بحث پرداخت‌های الکترونیکی است. موضوعی که بانک‌ها را مجبور کرده تا جای ممکن فرآیند پرداخت هزینه‌ها را آسان کنند. اولین ابزاری که در این زمینه به وجود آمد کارت‌های مغناطیسی بودند که آنها را به عناوینی همچون کارت‌های اعتباری، پیش‌پرداخت، نقدی و… می‌شناسیم، البته در کشور ما بیشتر از نوع کارت نقدی استفاده می‌شود که به اشتباه به کارت اعتباری معروف هستند. این نوع کارت‌ها مانند هر فناوری دیگری مزیت‌ها و معایبی دارند. از جمله مزایای این کارت‌ها می‌توان به امنیت نسبتا بالا، قابلیت تعریف چندین حساب در یک کارت و پرداخت و دریافت پول اشاره کرد و از معایب آن می‌توان به وابسته بودن به یک شبکه ارتباطی (در صورت اختلال شبکه این کارت‌ها بلااستفاده خواهند بود) و محدودیت در تنوع پرداخت اشاره کرد. اما در حال حاضر فناوری‌ای معرفی شده است که می‌تواند به طور کلی بحث پرداخت‌های الکترونیکی را متحول کند و شاید نیاز باشد در سیاست‌های کلی پرداخت الکترونیکی بازنگری شود و پروتکل‌های جدید به وجود آیند.در کشور‌های پیشرفته بحث کیف پول الکترونیکی سال‌‌‌هاست که مطرح است. در واقع کیف پول الکترونیکی بدان معناست که همانند سهولت در پرداخت فیزیکی بتوانید به همان سادگی نیز به صورت مجازی به مراودات مالی روزمره بپردازید.

 NFCفناوری (استانداردی) است که برای تسهیل ارتباط دستگاه‌ها و انجام راحت‌تر کارهای روزانه به بازار عرضه شده است. این فناوری شباهت زیادی به بلوتوث و وای فای دارد، NFC از واژه Near Field Communication یا ارتباط حوزه نزدیک گرفته شده است. این فناوری یک ارتباط رمزگذاری شده‌ بی‌سیم با برد کوتاه در فاصله‌ی ۴ سانتیمتر و کمتر است و در باند فرکانسی MHz 13.56 توانایی تبادل اطلاعات با سرعت ۴۲۴ kb/s را دارد.

با استفاده از این روش، پرداخت صرفا از طریق تلفن همراه بر روی پایانه های فروشگاهی (POS) شرکت های پرداخت و بدون نیاز به حضور کارت بانکی صورت می گیرد. با نزدیک کردن گوشی هوشمند به پایانه های فروشی که به فناوری NFC مجهز باشند، اطلاعات به شکل نشان گذاری شده از طریق نرم افزارهایی که در گوشی نصب شده است به شاپرک منتقل می شود و پس از پردازش اطلاعات پرداخت انجام می شود که کل این مراحل کمتر از ۱۰ ثانیه طول می کشد.

به این ترتیب نیاز دیگری به محافظت از کارت‌های بانکی وجود ندارد و از طرف دیگر موارد امنیتی بیشتری در استفاده از این نرم‌افزار لحاظ شده است به گونه‌ای که مشتریان می‌توانند برای امنیت بیشتر خود در این زمینه شماره پین ویژه خود را برای تایید نهایی در نظر بگیرند و این تکنولوژی از امنیت بسیار بالایی نسبت به کارت‌های بانکی برخوردار است، به‌طوری که اگر کارت‌های بانکی دارای یک رمز هستند استفاده از این فناوری سه لایه امنیتی را به همراه خواهند داشت و در جریان نشانه‌گذاری که براساس این نرم‌افزار انجام می‌شود اول باید طرف استفاده‌کننده رمز گوشی موبایل را باز کند، دوم رمز برنامه نشانه‌گذاری و سوم رمز کارت خواهد بود که خود امنیت آن را به شدت افزایش می‌دهد. در صورتی که تلفن شما گم شود یا مورد سرقت قرار بگیرد، سارق یا شخص یابنده قادر نخواهد بود مقادیر زیادی از آن کارت برداشت کند. زیرا اطلاعات پرداخت شما همچنان تحت پشتیبانی یک رمز ورود یا تاییدیه اثر انگشت شما یا ترکیبی از این چند روش امنیتی، امن باقی خواهد ماند. اگر پول نقد یا کارت اعتباری همراه شما باشد، در صورت به سرقت رفتن کیف پولتان، پول شما به راحتی قابل خرج کردن خواهد بود.

در برخی از اماکن تجاری و سازمان‌ها نیز این بحث اجرا شده است. به طور مثال کارت بلیت یکی از این موارد است. در واقع این برچسب NFC توانایی ذخیره اطلاعات از ۹۶ بایت تا ۴,۰۹۶ بایت را داراست. کارت‌های الکترونیکی مترو نیز یکی از مثال‌ها در کشور ماست که توانایی برنامه‌ریزی مجدد را دارد و کاربر بر حسب نیاز خود این کارت‌ها را شارژ می‌کند. در سال‌های اخیر شاهد توسعه این کارت‌ها بوده‌ایم به طوری که کاربران می‌توانند به واسطه این کارت‌ها علاوه بر خدمات مترو از پارکومتر و سیستم حمل و نقل اتوبوسرانی استفاده کنند. حتی در برخی از شهرها بحث پرداخت هزینه تاکسی از طریق این کارت‌ها مطرح و اجرا شده است؛ مساله‌ای که می‌تواند به حذف پول فیزیکی و همچنین پول خرد کمک شایانی کند و از این رو هزینه زیاد تولید پول حذف می‌شود.

این روش پرداخت در برخی مراکز و فروشگاه های دارای روش پرداخت NFC به دلیل عدم آشنایی مشتریان با این روش و یا ارائه نادرست این خدمت، باعث شده که کارایی لازم را نداشته باشد و مشتریان همچنان به روند استفاده از کارت های بانکی ادامه دهند. از سویی یکی از مشکلاتی که مصرف کنندگان این روش پرداخت نسبت به آن انتقاد داشتند، تعدد برنامه های موبایلی برای استفاده از خدمت NFC شرکت ها و بانک های مختلف در فروشگاه های متفاوت به دلیل عدم وجود یک برنامه واحد برای استفاده از این نوع روش پرداخت است.

از اردیبهشت ماه سال گذشته بانک‌ها با مجوز بانک مرکزی در حوزه ارائه خدمت بر پایه فناوری NFC وارد شدند و تاکنون هشت بانک و سه اپراتور تلفن همراه از این فناوری رونمایی کرده‌اند.

حمایت‌های گسترده شاپرک و بانک مرکزی از این تکنولوژی پیشرفته روز دنیا نشان دهنده میزان اهمیت آن در فعالیت‌های بانکی است. به نظر می‌رسد استفاده از NFC  می‌تواند تا اندازه زیادی حرکت به سمت استانداردهای جهانی، پیاده‌سازی و رعایت آن‌ها در حوزه پرداخت و همچنین افزایش امنیت را ارتقا و توسعه بخشد.

به این ترتیب شرایط کنونی ایجاب می‌‎کند که همانند هشت بانک یاد شده، سایر بانک‌های دولتی و خصوصی داخل کشور به منظور افزایش میزان رضایتمندی مشتریان بانکی خود و ارتقای فعالیت‌های خود در این حوزه به وارد کردن این فناوری و فناوری‌هایی از این قبیل مبادرت ورزند.

حامد رفیعی

حامد رفیعی

کارشناس ارشد و محقق حوزه تجارت الکترونیک