تیرماه سال گذشته بر اساس توافق بانک‌ها و تصویب شورای پول و اعتبار نرخ سود بانکی برای سپرده به ۱۵ درصد و تسهیلات تا ۱۸ درصد کاهش یافت. اما به روالی معمول شرایط به گونه‌ای پیش رفت که به مرور نرخ‌ها در بانک‌ها تغییر کرده و کمتر مواقعی دیده می‌شد که برای سپرده‌های مدت‌دار سود ۱۵ درصد تعیین شده پرداخت شود، چرا که اغلب یا در قالب طرح‌های مختلف سودهای بیشتری را به مشتریان خود پیشنهاد می‌دادند و یا این که کاملا عادی نرخ سود بانکی را بالاتر از ۱۵ درصد تعیین می‌کرد.

ادامه این روند و اوج گرفتن انتقادها نسبت به انحراف بانک‌ها از سود مصوب شورای پول و اعتبار و در نتیجه آن آسیبی که برای اقتصاد داشت موجب شد تا چندی پیش بانک مرکزی در بخشنامه هشت بانک‌ها را موظف به رعایت نرخ‌های سودهای مصوب در قالب پرداخت حداکثر سود علی‌الحساب ۱۵ درصد سالانه و روزشمار ۱۰ درصد کند.

این موضوع حدود ۱۰ روز از اجرایی شدن اعلام و به شبکه بانکی ابلاغ شد تا از روز ۱۱ شهریورماه بانک‌ها به طور یکپارچه آن را به اجرا درآورند. این در شرایطی است که حتی مقامات ارشد بانک مرکزی بر این موضوع تاکید و اعلام کردند که با توجه به این که پیش‌تر از زمانی که بخشنامه ابلاغ و بانک‌ها موظف به اجرای آن می‌شدند تا این که در شعب آنها سازوکار اعلام و قابل اجرا شود مدتی طول می‌کشید از این رو تا چند روز قبل از تکلیف برای اجرا بخشنامه ابلاغ شده تا دیگر بانک‌ها برای ۱۱ شهریورماه بهانه‌ای نداشته باشند.

گذری بر شعب بانک‌های مختلف در اولین روز عملیاتی شدن دستورالعمل سود بانکی حاکی از آن بود که در اکثر بانک‌ها و موسسات اعتباری نرخ‌ سود سپرده بلندمدت به ۱۵ درصد کاهش یافته است به طوری که برای گشایش حساب سپرده سودی بالاتر از ۱۵ درصد فعلا پرداخت نمی‌شود، حتی اگر مبلغ بالاتر باشد.

اما با وجود کاهش نرخ سود در اکثر بانک‌ها هستند در این میان بانک‌های متخلفی که حتی در اولین روز اجرایی شدن بخشنامه نرخ سود ۲۳ درصد برای حساب سالانه خود تعریف می‌کنند نرخ‌هایی که از قبل وجود داشته و همچنان ادامه دارند.

جالب اینجاست که با وجود این که به نظر می‌رسید این بخشنامه بانک مرکزی در این مرحله از جدیت قابل توجهی نسبت به دوره‌های قبل برخوردار باشد، اما حتی در اولین روز اجرایی شدن آن نیز بانک‌ها در قبال ارقام بالا به مشتریان اعلام می‌کند که کمی صبر کنید تا چند روزی از اجرای بخشنامه بگذرد طرح‌های ویژه برای پرداخت سودهای بالاتر ابلاغ خواهد شد. این در حالی است که بر اساس بخشنامه بانک مرکزی هر طرحی برای دور زدن سود بانکی ممنوع است.

در رابطه با نرخ کوتاه مدت نیز باید یادآور شد در اکثر بانک‌ها و شاید تمامی آنها نرخ روزشمار و کوتاه مدت خود را به ۱۰ درصد کاهش دادند، حتی بانک‌هایی که پیش‌تر نرخ‌های بالاتر از ۲۰ پرداخت می‌کردند.

در حالی بر اساس بخشنامه جدید بانک مرکزی افتتاح هر حساب مدت داری باید با پرداخت سود حداکثر ۱۵ درصد به صورت علی الحساب باشد که قراردادهای منعقد شده با نرخ سود قبلی تا زمان سررسید با همان روال خواهند بود، اما در پایان دوره و برای تمدید قرارداد منعقد شده باید شرایط بخشنامه جدید در آن اعمال شود یعنی به طور حتم بانک مکلف خواهد بود که نرخ‌های سود قبلی را حذف و بر اساس دستورالعمل سودهای علی‌الحساب با حداکثر تعریف شده قرارداد خود را تمدید کند.