نشست روز دوشنبه میان روسای جمهور آمریکا و روسیه در هلسینکی پایتخت فنلاند و نتایجی که از آن به دست خواهد آمد، ذهن ناظران مسائل بین المللی و منطقه ای را به خود مشغول کرده است. هلسینکی پایتخت فنلاند همواره میزبان نشست رهبران مسکو و واشنگتن بوده است. اولین نشست سال ۱۹۷۵ میان جرالد فورد […]
نشست روز دوشنبه میان روسای جمهور آمریکا و روسیه در هلسینکی پایتخت فنلاند و نتایجی که از آن به دست خواهد آمد، ذهن ناظران مسائل بین المللی و منطقه ای را به خود مشغول کرده است.
هلسینکی پایتخت فنلاند همواره میزبان نشست رهبران مسکو و واشنگتن بوده است. اولین نشست سال ۱۹۷۵ میان جرالد فورد رئیس جمهور وقت آمریکا با لئونید برژنف دبیر کل کمیته مرکزی حزب کمونیست شوروی سابق بود که نتیجه آن توافق هلسینکی درباره بهبود روابط کشورهای کمونیستی و سرمایه داری آن زمان بود که در زمان جنگ سرد گشایشی محسوب می شد.
در سال ۱۹۹۰ و قبل از فروپاشی شوروی، بوش پدر در هلسینکی پایتخت فنلاند با میخائیل گورباچف واپسین رهبر شوروی سابق، بحران خلیج فارس را بررسی کرد. در سال ۱۹۹۷ بیل کلینتون رئیس جمهور وقت آمریکا با بوریس یلتسین همتای روس خود مذاکرات مفصلی در اقامتگاه رسمی رئیس جمهور فنلاند انجام دادند.
قرار است دوشنبه ۱۶ جولای جاری(۲۵ تیرماه) دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در هلسینکی فنلاند دیدار کند.
فنلاند سرزمین بی طرف است زیرا عضو ناتو نیست و روابط خوبی با واشنگتن و مسکو دارد. هر چند که به اعتقاد برخی ناظران فنلاند از بُعد نظری بی طرف است از حیث جغرافیایی و اقتصادی به روسیه بیش از غرب نزدیک است.
نشست هلسینکی در حالی برگزار خواهد شد که کفه ترازو به نفع مسکو است زیرا آمریکا با همپیمانان بین المللی خود از جمله اتحادیه اروپا، ترکیه و پاکستان چالشهایی دارد.
این دیدار از اهمیت به سزایی برخوردار است زیرا در شرایطی حاد بین المللی برگزار می شود و می تواند در نقشه ائتلاف بندی نه تنها در سطح بین المللی بلکه در سطح منطقه ای از جمله خاورمیانه موثرباشد. بسیاری منتظر نتایج این دیدار هستند.
این دیدار در شرایطی برگزار خواهد شد که ترامپ پس از سفرش به لندن در ۱۴ جولای و قبل از آن نشست ناتو در ۱۱ و ۱۲ جولای به فنلاند برای دیدار با همتای روس خود می رود. به طور حتم نتایج نشست ناتو و دیدار از انگلیس بر رفتار و رویکرد ترامپ در گفتگوهایش با پوتین تاثیر گذار خواهد بود.
این دیدار در شرایطی برگزار می شود که ترامپ جنگ تجاری را با شرکای خود در جی۷ کلید زده است. ترامپ در نشست کانادا در هشتم و نهم ژوئن ۲۰۱۸ شرکای خود در جی۷ را با وضع تعرفه فولاد و آلومنییوم آنها به آمریکا شوکه کرد و سپس با وارد کردن خودروهای اروپایی در این فهرست به آن دامن زد. سپس عمدا آن نشست را سریعا ترک کرد و به سنگاپور رفت تا با کیم جونگ اون رهبر کره شمالی دیدار کند. قبل از آن نیز ترامپ علاوه بر اینکه به ناتو حمله کرده بود؛ از امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه خواسته بود که از اتحادیه اروپا مشابه انگلیس خارج شود. مفهوم آن عداوت ترامپ با ناتو و اتحادیه اروپاست.
ترامپ در حالی به دیدار پوتین می رود که با واکنش های قوی از سوی اتحادیه اروپا ضد سیاست هایش روبرو شده است و این مقابله به مثل در زمینه واردات کشورهای عضو این اتحادیه از آمریکا و وضع تعرفه بر این واردات خلاصه نمی شود بلکه اروپایی به دنبال شکل گیری نظام امنیتی اروپایی مستقل بدون نیاز به آمریکا هستند.
این نشست در شرایطی برگزار می شود که اروپایی ها پس از خروج ترامپ از برجام از آن خارج نشده اند. آمریکا و چین وارد بزرگترین جنگ تجاری شده اند.
پوتین نیز در شرایطی به هلسینکی می رود که در موضوع الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه با اروپایی ها دچار مشکل روابط شده و روابط آن با آمریکا به سبب بحث های مربوط به دخالت مسکو در انتخابات ریاست جمهور اخیر آمریکا دچار بحران شده است. اما وی در شرایطی به دیدار ترامپ می رود که در سوریه موفقیت های زیادی به دست آورده، پشتوانه بلوک اقتصادی-امنیتی-سیاسی قوی با شرکای قوی در سازمان شانگهای و نیز پشتوانه بلوک کشورهای بریکس را دارد.
ترامپ از نشست هلسینکی به دنبال این است که پیامی به ناتو بدهد که روسیه را نه دوست و نه دشمن می داند.
اما از موضوعاتی که در نشست هلسینکی مورد بحث واقع خواهد شد اوکراین و سوریه است به ویژه که تحولات روزهای گذشته سوریه و تسلط ارتش سوریه بر مرز با اردن رقم خورده است. بدون شک پرونده سوریه از جمله پرونده های مهم در نشست رهبران روسیه و آمریکا خواهد بود
رسانه صهیونیستی «اسرائیل هیوم» اعلام کرد که در نشست دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در فنلاند پایان جنگ در سوریه رقم خواهد خورد.
اما پرونده دیگر معامله قرن درباره فلسطین است که آمریکا برای آن بازارگرمی می کند به ویژه که پس از تصمیم ترامپ در قرار دادن قدس به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی با تشکیلات خودگردان نیز چالش هایی پیدا کرده است. ترامپ به مسکو در این زمینه دلخوش کرده است به ویژه که محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان سرگرم دیدار از روسیه است.
«بسام ابوشریف» در مطلبی در رای الیوم درباره دیدار پوتین و ترامپ آورده است: «آنچه ترامپ از پوتین می خواهد مشابه آن است که اسرائیل از پوتین می خواهد یعنی اینکه قطعنامه های شورای امنیت و سازمان ملل درباره اشغال اراضی عربی در سال ۱۹۶۷ و نیز یهودی سازی قدس را فراموش کند. ایرانی ها را از سوریه در دفاع در راستای خواسته اسرائیل بیرون کند و به بشار اسد رئیس جمهور سوریه برای عدم دشمنی با اسرائیل فشار وارد کند و اینکه بشار اسد فقط به سوریه فکر کند و فلسطین را فراموش کند».
«عبدالوهاب بدرخان» در الحیات نوشت: «ترامپ و نتانیاهو امیدوارند که پوتین در نشست هلسینکی مواضع قاطع خود در مورد سه مساله را مشخص کند: خروج ایران از سوریه، معامله قرن بعنوان راه حل نهایی مساله فلسطین و موافقت با اعمال ترتیب هایی برای از بین بردن صفت اشغالی از منطقه جولان و به رسمیت شناختن این منطقه بعنوان جزئی از اسرائیل. پیش بینی می شود هر توافقی در هلسینکی، بر سرنوشت شمال شرقی سوریه متمرکز شود؛ چرا که همه طرفها به توافقی نیاز دارند».روزنامه گاردین در مطلبی درباره این نشست می نویسد: «
پوتین افسر اطلاعاتی است که با ترامپ در هلسینکی بازی خواهد کرد. وی مهارت هایی که در زمان فعالیت در کا گ ب کسب کرده را برای گرفتن حداکثر امتیاز از ترامپ به کار خواهد بست. آنچه کار پوتین را راحت می کند جهل، غرور وخودشیفتگی ترامپ است. همانند نشست کیم در سنگاپور، ترامپ در مورد نشست با پوتین در هلسینکی نیز سر و صدای زیادی به پا خواهد کرد و این دیدار را یک موفقیت چشمگیر اعلام می کند که به نظم جهانی کمک خواهد کرد. اگر ترامپ و پوتین توافق کنند معاهده تسلیحات هسته ای استارت را تمدید کنند آنگاه می توان گفت به یک موفقیت دست یافته اند. نشست اخیر او با کیم جونگ اون رهبر کره شمالی هیچ چیز از زرادخانه های تسلیحات هسته ای این کشور کم نکرد».
این در شرایطی است که بر اساس نظرسنجی شبکه فاکس نیوز آمریکا بیشتر این شرکت کنندگان بر این باورند که مسکو از این نشست سودی بیشتری خواهد برد.
اما آنچه درباره نشست هلسینکی مورد توجه است؛ اجرای طرح جدید از سوی ترامپ است که مفاد آن نزدیکی با روسیه درسایه جنگ تجاری با چین است. وی به دنبال از بین بردن پیوند چینی-روسی و ممانعت از تعمیق آن است. ترامپ همچنین به دنبال حل و فصل مشکلات با روسها قبل از اینکه روسها به اروپایی ها نزدیک شوند و نفوذ آمریکا در اوراسیا از بین برود، است.
قدر مسلم آن است که پوتین در نشست فنلاند از موضع قدرت وارد می شود و ترامپ در حالی که چالشهای زیادی با اروپا و چین و دیگران دارد، به هلسینکی می رود.
