با توجه به فراگیر بودن فرآیند اسمز معکوس در آب شیرین کن ها و تبعات زیست محیطی و زیان های اقتصادی مرتبط با پساب شور حاصل از آنها که به همراه مواد شیمیایی مضر محسوب می شود از سوی دیگر مشکلات فراوانی را به خصوص در مناطق خشک که با بحران جدی آب روبرو هستند، ایجاد کرده است.

با توجه به امکان استفاده از منابع با ارزش حرارتی پایین مانند گرمای اتلاف شده در صنایع و منابع انرژی های تجدیدپذیر در فناوری تقطیر غشایی، به نظر می رسد این فناوری راهکار مناسبی برای نمک زدایی از پساب های شور ذکر شده با هزینه کم باشد.

از این رو محققان در قالب یک تیم استارتاپی در صدد آمدند تا با فناوری نانو به تصفیه پساب اسمز معکوس بپردازند. این تیم استارتاپی متشکل از حامد پور از دانشگاه سیستان و بلوچستان، در  مقطع کارشناسی ارشد مهندسی شیمی، علیرضا پیمانی از دانشگاه سیستان و بلوچستان در مقطع دکتری مهندسی شیمی، راضیه بیگمرادی از دانشگاه سیستان و بلوچستان در مقطع دکتری مهندسی شیمی، ناصر قربانی از دانشگاه سیستان و بلوچستان در مقطع کارشناسی مهندسی شیمی و محمدحسین فانی از دانشگاه علوم و تحقیقات تهران در مقطع کارشناسی ارشد مهندسی برق هستند.

این  تیم استارتاپی تحت عنوان «مکران» ایده « کاربرد فناوری نانو در تصفیه پساب اسمز معکوس به کمک فرآیند تقطیر غشایی » را اجرایی کردند.

حامد پور یکی از اعضای این استارتاپ با بیان اینکه بیش از ۷۰ درصد از کره زمین پوشیده از آب است. اما بیشتر آن شور است و تنها ۷ درصد آن آب شیرین است، به گفت: این طرح در نمک زدایی از آب های شور و شورآب ها (پساب اسمز) یا تصفیه پساب های حاصل از صنایع دارویی، پساب های رنگی، فلزات سنگین و تصفیه آب همراه با نفت در صنعت حفاری- جداسازی آب از اتانول و تغلیط سازی در صنایع غذایی کاربرد دارد.

وی در خصوص مکانیسم کار این تیم استارتاپی گفت: تقطیر غشایی یک فرآیند جداسازی حرارتی است که جداسازی براساس تغییر فاز صورت می گیرد. یک غشا آبگریز به عنوان مانع در برابر فاز مایع عمل کرده، در حالی که فاز گاز از آن عبور می کند.

وی خاطر نشان کرد: از این رو قادر خواهیم بود یک جریان آبگرم همراه ناخالصی از یک طرف غشا عبور داده و در طرف دیگر آن بخار چگالش یافته را به صورت آبی پاک دریافت کنیم.

پور ادامه داد: از فناوری استفاده شده در این طرح می توان به الکتروریسی و پلاسما برای تولید و اصلاح سطح غشا و همچنین نانو حباب برای کاهش اثر گرفتگی روی سطح غشا اشاره کرد.

به گفته این محقق، روش رایج برای تولید آب شیرین از آب شور، نمک زدایی است. با این حال اکثر روش های نمکزدایی به شدت وابسته به انرژی هستند. این موضوع در مکان های دوردست که انرژی یک منبع ارزشمند است، منحصر است. افزون بر این در جزایر کوچک، بیشتر واحدهای شیرین سازی در مقیاس کوچک پس از چند ماه فعالیت، دچار مشکل می شوند و این به سبب نیاز تعمیر و نگهداری خرابی های ناشی از قطع برق است.

پور اظهار کرد: ما با رویکردی جدید به یک روش توانمند و پایدار دست یافته ایم به طوری که سامانه های تقطیر غشایی ما می توانند با انرژی های در دسترس رایگان مورد بهره برداری قرار بگیرند.

وی افزود: این فناوری با درجه حرارت پایین طراحی شده است، لذا در ترکیب با حرارت اتلافی ژنراتورهای دیزلی و یا منابع انرژی تجدیدپذیر (مثلا خورشیدی) ایده آل هستند. این ویژگی به خصوص در اماکن دورافتاده که انرژی گران بوده و یا نیازمند یک راه حل پایدار است، نیز کاربردی است.