هر زندان یک کارگاه تولیدی
به گزارش واحد اجتماعی خبرگزاری صبح اقتصاد اشتغال زندانیان یکی از مؤثرترین ابزارهای بازپروری در نظام کیفری مدرن به شمار میرود. فردی که در دوران حبس به فعالیتهای شغلی و مهارتی مشغول میشود، نهتنها وقت خود را به شکل مفید سپری میکند، بلکه احساس ارزشمندی و مفید بودن را نیز تجربه میکند. این تجربه میتواند به بازسازی شخصیت زندانی و تقویت اعتماد به نفس او کمک کند، بهویژه در مواردی که فرد پیش از زندان فاقد مهارت یا شغل بوده است.
از سوی دیگر، اشتغال در زندان نقش مهمی در کاهش نرخ بازگشت به جرم دارد. زندانیانی که در دوران حبس مهارتهایی کسب کردهاند، پس از آزادی شانس بیشتری برای یافتن شغل و ورود سالم به جامعه دارند. این امر نهتنها از نظر اقتصادی به آنها کمک میکند، بلکه از نظر روانی نیز احساس تعلق و مسئولیتپذیری را در آنها تقویت میکند؛ عاملی که بهطور مستقیم در کاهش رفتارهای مجرمانه مؤثر است.
اشتغال زندانیان میتواند به ارتقای امنیت اجتماعی کمک کند. جامعهای که زندانیان آزادشده را به عنوان افراد توانمند و دارای مهارت بپذیرد، کمتر در معرض خطر تکرار جرم قرار میگیرد. این پذیرش اجتماعی نیازمند فرهنگسازی و حمایت نهادهای دولتی و خصوصی از استخدام زندانیان آزادشده است؛ اقدامی که در بلندمدت به کاهش هزینههای قضایی و انتظامی نیز منجر خواهد شد همچنین اشتغال زندانیان را باید بهعنوان بخشی از سیاستهای عدالت ترمیمی در نظر گرفت؛ این سیاستها به جای تمرکز صرف بر مجازات، بر بازسازی فرد و ترمیم آسیبهای اجتماعی تأکید دارند و میتوان با سرمایهگذاری در آموزش، مهارتآموزی و اشتغال زندانیان، مسیر بازگشت سالم آنها به جامعه را هموار کرد و از ظرفیت انسانی آنان در خدمت توسعه اجتماعی بهره برد.؛ بنابراین شتغال نه تنها یکی از ابزارهای اصلاح و بازپروری محکومان است بلکه گامی اساسی برای کاهش محسوس بازگشت مجرمان به زندان و کاستن از هزینه جرم و مجازات در جامعه به شمار می آید.
در سند تحول و تعالی قضایی، بازنگری در نظام حرفه آموزی و اشتغال زندانیان با محوریت توسعه کسب و کارهای خرد و خانگی مبتنی بر قابلیت های فردی ایشان و برقراری ارتباط حداکثری میان حرفه فعالیت آنها با تقاضای بازارکار خارج از زندان و بازاریابی تولیدات زندانیان با اولویت استفاده از ظرفیت های فضای مجازی تصریح شده است.
بر همین اساس، قوه قضاییه با رویکردی هدفمند توسعه نظام اشتغال زندانیان با شعار «هر زندان یک کارگاه تولیدی» را مد نظر دارد و با تکمیل زنجیره تامین مالی، حرفه آموزی و بازاریابی محصولات را یکی از راهبردهای اصلی خود برای اصلاح مجرمان قرار داده است و با گسترش انواع اشتغال درون و بیرون زندان چشم اندازی جدید از توانمندسازی اجتماعی ارائه کرده است.
اشتغال زندانیان با همکاری سازمان زندانها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور، بنیاد تعاون زندانیان، دادگستری استانها، نهادهای مردمی، شرکتهای دولتی و خصوصی در کارگاههای درون زندان، اشتغال نشسته (خوداشتغالی داخل بندهای زندان) و اشتغال در مراکز کارگاهی خارج از زندان، توسعه یافته است.
وجود کارگاههای متنوع تولیدی بستری موثر برای توانمندسازی زندانیان فراهم کرده است تا آنها نه تنها در دوران تحمل محکومیت بلکه پس از آزادی نیز با برخورداری از مهارتهای شغلی توان ورود به بازار کار و بازگشت به زندگی سالم اجتماعی را داشته باشند.
اکنون کارگاه قالی بافی، کارگاه خیاطی، کارگاه مبل سازی و کارگاه صنایع دستی در زندان ارومیه، کارگاه تولید دوچرخه و کارگاه تولید فرفوژه در زندان قزلحصار، کارگاه پرورش کرم میلورم، کارگاه میناکاری روی سفال و کارگاه فیروزه کوبی در زندان یزد، کارگاه حوله بافی، گلخانه پرورش صیفیجات و مزرعه پرورش شترمرغ در زندان مرکزی بیرجند، کارگاه فرش و قالیبافی و کارگاه کفاشی چرم در زندان مرکزی تبریز، کارگاه تولید موتور سیکلت کارگاه تولید مبلمان کارگاه قالیبافی و کارگاه تولید صندلی اپن آشپزخانه در زندان قم و کارگاه تولید مصنوعات فلزی کارگاه تولید لوازم ورزشی و پارک کارگاه خیاطی کارگاه تولید وسایل آشپزخانه کارگاه صنایع دستی چرم دوزی چوب و مبل کارگاه فیروزه کوبی کارگاه حکاکی روی مس در زندان مرکزی اصفهان دایر است.
علاوه بر اشتغال، مهارتآموزی نیز به عنوان پایهای حیاتی برای اشتغال پایدار در دستور کار قرار گرفته است؛ به گونهای که تعداد زندانیان تحت آموزش در مراکز حرفهآموزی از ۱۱۴ هزار نفر در سال ۱۴۰۲ به بیش از ۱۳۲ هزار نفر در سال ۱۴۰۳ افزایش پیدا کرده است.
اشتغال ۴۸ هزار زندانی وافزایش ۶۱ درصدی دستمزد زندانیان
اصغر جهانگیر سخنگوی قوه قضاییه در پاسخ به سوال خبرنگار ایرنا درباره اشتغالزایی برای زندانیان، گفت: موضوع اشتغال یکی از مسائل مهم در زندانهای ما به شمار میرود که با هدف بازپروری و بازاجتماعی کردن زندانیان صورت میگیرد. برخی از زندانیان به علت بیکاری به سمت آسیبهای اجتماعی سوق داده شدند از این رو یکی از کارویژههای سازمان زندانها توجه به اشتغال و حرفهآموزی زندانیان است تا پس از سپری کردن دوران محکومیت خود بتوانند شغل آبرومندی برای خود داشته باشند.
وی افزود: اکنون ۴۸ هزار نفر از زندانیان در سه بخش کارگاهی (داخل زندان)، اعزام به کار و نشسته (با محوریت تولید صنایع دستی) در زندانهای سراسر کشور مشغول به کار هستند. سازمان زندانها با همکاری بنیاد تعاون زندانیان اقدامات خوبی را برای توسعه اشتغال زندانیان در دستور کار قرار داده است.
جهانگیر اضافه کرد: در همین راستا طی سال اخیر و ۱۵ ماه گذشته بهرهبرداری از ۵۵ طرح اشتغالزایی جدید با افزایش ظرفیت بیش از ۲ هزار و ۱۰۰ نفر و توسعه فضای کارگاهی به میزان بیش از ۳۰ هزار متر مربع از جمله اقداماتی بود که توسط این سازمان در دستور کار بوده است.
وی ادامه داد: اگرچه در نیمه نخست امسال رشد اشتغال در زندانها تنها پنج درصد بوده است اما میزان دستمزد پرداختی به زندانیان ۶۱ درصد رشد داشته که رشد چشمگیری را در این حوزه نشان میدهد.
سخنگوی دستگاه قضا یادآور شد: در حال حاضر زندانیان به طور متوسط در ماه بیش از پنج میلیون تومان دستمزد دریافت میکنند و با عنایت به اینکه همه هزینههای نگهداری و خورد و خوراک زندانیان توسط سازمان زندانها تامین میشود، این مبلغ دستمزد مستقیم در اختیار زندانیان قرار میگیرد تا بخشی از مخارج خانوادههای آنان تامین شود.
وی خاطر نشان کرد: در حال حاضر بیش از ۱۳ هزار نفر از زندانیان کشور در کارگاههای صنعتی و خدماتی زندانها مشغول به کار هستند. ۵۰۰ زندانی در حوزه کشاورزی و ۱۰۰ زندانی در زمینه دامپروری اشتغال دارند و روزانه بیش از ۱۸ هزار زندانی اعزام به کار میشوند و مابقی به صورت نشسته اشتغال دارند.
بر اساس اعلام قوه قضاییه، کمک به اشتغال زندانیان از طریق اعطای تسهیلات اشتغال، ایجاد و فعالسازی واحد اشتغال نمونه استانی در سطح زندانهای کشور، تصویب معافیت مالیاتی برای سرمایهگذاری در اشتغال زندانیان در قانون بودجه، برگزاری دورههای حرفهآموزی و راهاندازی سامانه برخط فروش اینترنتی محصولات زندانیان هم اقدامات حمایتی از زندانیان و خانوادههای آنان در حوزه اشتغال و حرفهآموزی است.
اکنون ۵۰۰۰ نوع محصول زیر نظر بنیاد تعاون زندانیان تولید میشود و تولیدات زندانیان در ۴۰ فروشگاه زنجیرهای حامی در سراسر کشور به فروش میرسد.
- منبع خبر : ایرنا
