به گزارش خبرگزاری صبح اقتصاد به نقل از روزنامه تهران تایمز، سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه ایران تصریح کرد: پاسخ جامعه جهانی به تلاش‌های ایالات متحده برای اجرای مجدد تحریم‌های یکجانبه علیه ایران تحت عنوان سازمان ملل یه “نه بزرگ” بود.
خطیب زاده با اشاره به اظهارات دبیرکل سازمان ملل متحد در مورد ادعاهای واشنگتن مبنی بر اینکه مکانیسم موسوم به “ماشه” را فعال کرده است، گفت که این یک “نه بزرگ” دیگر به ایالات متحده بود.
متن مصاحبه به شرح زیر است:
۱. واکنش آنتونیو گوتریش دبیر کل سازمان ملل در پاسخ به ابهامات حقوقی موجود در خصوص ادعای آمریکا در بازگرداندن یکجانبه تحریم‌های شورای امنیت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
کاملاً روشن است که پاسخ جامعه جهانی به ایالات متحده یک “نه بزرگ” بود. دبیر کل سازمان ملل متحده هم دقیقاً همین برداشتی را که بقیه پیش از آن اعلام کرده بودند به زبان حقوقی گفت و همانطور که در تمامی برداشت‌های بعد از صحبت ایشان گفته شده این یک “نه بزرگ” دیگر به آمریکا بود. به همین دلیل است که دبیر کل و دبیرخانه اقدام دیگری را انجام نخواهد داد.
۲. تأثیر عملی اقدام یکجانبه آمریکا برای فعال سازی آنچه “مکانیسم ماشه” می نامد چیست؟
باید به دو موضوع توجه کرد: یکی اینکه آیا اساساً چیزی به نام «بازگشت فوری یا مکانیسم ماشه» وجود دارد یا نه؛ ما نه در قطعنامه ۲۲۳۱ و نه در برجام چنین عبارتی نداریم. و اساساً این یک کلمه جعل شده است که امریکایی‌ها برای پیشبرد اهداف خودشان بارها از آن استفاده کرده‌اند. آنچه که در قطعنامه و در برجام آمده dispute resolution mechanism (ساز و کار حل اختلاف) است.
نکته دوم این است که ایالات متحده از زمانی که از توافق اتمی خارج شد و به مشارکت در این توافق پایان داد، یک کارزار فشار حداکثری علیه ایران به راه انداخت که در این کارزار هر آنچه که می‌توانستند را برای تضعیف توانمندی‌های ایران و اعمال تمام تحریم‌های یکجانبه ممکن علیه ایران، انجام دادند. لذا این هیاهویی که امروز شما می‌شنوید یک هیاهو برای هیچ است. خودشان هم بهتر می‌دانند که این هیاهوی داخلی به دنبال کمک به ترامپ در داخل کشور بوده به انتخابات پیش رو در آمریکا مربوط می‌شود.
از سوی دیگر می‌خواهند جنگ روانی‌ای را که در طول این کارزار علیه ملت بزرگ ایران به راه انداخته‌اند، تشدید کنند.
با این وجود خودشان می‌دانند که این نه از نظر حقوقی و نه از نظر روندهای داخلی سازمان ملل هیچ اثری ندارد. اتفاقاً این دست و پا زدن‌های پمپئو و ترامپ و تهدید به تنبیه همه جهان حاکی از این است که خودشان می‌دانند درخواست و اقدامشان چقدر به لحاظ حقوقی بی‌اثر و هم اینکه چقدر بیهوده و پوچ است.
۳. موضع کشورهای اروپایی را در این خصوص چطور ارزیابی می‌کنید؟ علیرغم بیانیه‌هایی که سه کشور اروپایی آلمان، انگلستان و فرانسه تا کنون صادر کرده‌اند شاهد هیچ گام عملی از سوی این کشورها در برابر آمریکا نبوده‌ایم.
باید دو موضوع را از هم جدا کرد: اولاً در شورای امنیت سازمان ملل متحد، اروپا و تمام اعضای دائم و غیر دائم به صراحت و قاطعیت اعلام کرده‌اند که در این موضوع ایالات متحده هیچ جایگاه قانونی‌ای ندارد، که این یک “نه بزرگ” به ایالات متحده است و نتیجه آن انزوای واشنگتن بوده است.
بنابراین، آنها تاکنون متعهد بوده‌اند. این مربوط به قطعنامه ۲۲۳۱ و اقدام یکجانبه آمریکا برای بازگرداندن قطعنامه‌های قبلی شورای امنیت علیه ایران است که همه آنها رفع شده‌اند. همه کشورهای اروپایی و غیراروپایی در شورای امنیت اعلام کرده‌اند که ایالات متحده در این زمینه هیچ جایگاه قانونی‌ای برای انجام این کار ندارد.
اما در موضوع برجام، بارها گفته‌ایم که منفعتی که ایران انتظار داشت از برجام کسب کند، رفع تحریم‌ها بوده که این امر به دلیل عدم پایبندی دولت‌های اروپایی به گفته‌هایشان و عدم عمل آنها به تعهداتشان، خصوصاً در دو سال گذشته بعد از توقف مشارکت دولت ایالات متحده در برجام، محقق نشده است.
آنها حتی نتوانستند کوچک‌ترین تعهداتشان را هم اجرایی کنند. به عنوان نمونه اینستکس را ببینید. موضوع جزئی و ساده‌ای مانند اینستکس هم در سطحی نازل اجرا شد، آن هم بعد از دو سال کار کردن روی آن.
لذا در موضوع رفع تحریم‌ها اروپا و دیگر کشورهای مشارکت‌کننده در برجام به تعهداتشان عمل نکردند. اتفاقاً دلیل اینکه ایران در چارچوب برجام و بر اساس بندهای مصرح در آن تصمیم گرفت تعهدات خودش را کاهش دهد همین بود. البته جمهوری اسلامی ایران بارها گفته که اگر طرف‌های باقیمانده در برجام تعهدات برجامی خود را به طور کامل انجام دهند، اقدامات کاهشی که ایران در خصوص برجام انجام داده (پنج گام کاهش تعهدات) کاملاً برگشت پذیر است.
۴. آیا ادعای آمریکا مبنی بر بازگشت تحریم‌های شورای امنیت، این کشور را عملاً در برابر شورای امنیت قرار نخواهد داد؟ ادامه این روند به کجا خواهد انجامید؟
ایالات متحده از بسیاری از معاهدات بین‌المللی که در آن بوده خارج شده و که این نشانگر آن است که کاخ سفید دیگر تحمل چندجانبه گرایی را ندارد. دولت آمریکا با شعار “اول آمریکا” که خیلی زود به “فقط آمریکا” تبدیل شد، دارد خود را با شیب بسیار تند و با سرعت بسیار بالا منزوی می‌کند. این شعار به انزوای گسترده ایالات متحده منجر شده است. فکر می‌کنم اگر امکانش بود، ایالات متحده حتی از شورای امنیت هم خارج می‌شد. اقدامی که ایالات متحده در روز شنبه ۲۰ سپتامبر برای تضعیف شورای امنیت و سازمان ملل انجام داد، نشان داد که دولت این کشور درک درستی از روابط بین الملل ندارد.
آمریکا به یک کشور عصبی و روان‌پریش تبدیل شده است. این عوامل باعث شده است که ایالات متحده مانند یک دولت بی‌فکر رفتار کند، که تصمیمات غیرمنطقی می‌گیرد. قطعاً این تصمیمات ایالات متحده شورای امنیت و سازمان ملل را در برزخ قرار داده است که البته این به نفع جامعه جهانی نیست.
