به گزارش صبح اقتصاد مدیرکل دفتر حفاظت خاک و آبخیزداری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور گفت: مجموعه اقدامات آبخیزداری ساده و کم‌هزینه هستند و دربسیاری از موارد هم با کمک مردم انجام می‌شوند و این اقدامات بسیار اثربخش است.
هوشنگ جزی در گفت و گو با ایسنا درباره فعالیت‌های آبخیزداری اظهارکرد: هدف فعالیت در حوزه‌های آبخیز مدیریت منابع انسانی، اجتماعی، خاک، آب و پوشش گیاهی است که این فعالیت می‌تواند به حفظ منابع طبیعی، اشتغال مردم و زندگی سالم کمک کند.
وی افزود: اقدامات آبخیزداری شامل اقدامات بیولوژیک و مدیریتی به منظور حفظ ، احیا و توسعه پوشش گیاهی شامل حفاظت از مراتع و جنگل‌ها، اقدامات مکانیکی برای کنترل سیل و خسارت‌های سیل همچنین کنترل رسوب و حفاظت از خاک است.
مدیرکل دفتر حفاظت خاک و آبخیزداری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور با بیان اینکه فعالیت‌های آبخیزداری با کمک مردم انجام می‌شود، گفت: مجموعه اقدامات آبخیزداری ساده و کم‌هزینه هستند و دربسیاری از موارد هم با کمک مردم انجام می‌شوند که این اقدامات می‌توانند منتج به حفظ امنیت غذایی و سلامت حوزه ابخیز شوند.
وی درباره اهمیت آبخیزداری در ایران گفت: آبخیزداری در دوران خشکسالی با تولید و حفظ منابع آبی، نفوذ آب به داخل خاک، تغذیه آبخوان‌ها، پرآب شدن چاه‌ها و احیای قنات‌ها می‌تواند به مصرف منابع آبی و در دوران ترسالی می‌تواند با کنترل سیل و خسارت‌های ناشی از آن به کشور کمک کند.
آبخیزداری نیاز به تامین بودجه دارد
جزی با اشاره به این که توسعه آبخیزداری به یک مطالبه همگانی تبدیل شده است، گفت: مردم به دلیل ملاحظه اثرات آبخیزداری در حوزه‌های آبخیز، خواهان توسعه آبخیزداری هستند. نمایندگان مجلس و مقامات دولتی هم به دنبال اجرای آبخیزداری هستند اما جدی گرفته شدن این امر در کشور به معنی تخصیص بودجه است. در سال‌های گذشته به آبخیزداری متاسفانه منابع مالی تعلق نگرفته است.
وی افزود: در سال‌های۹۷ تا ۹۹ به دستور مقام معظم رهبری از صندوق توسعه ملی برای آبخیزداری بودجه‌ای تخصیص یافت که در اجرای اقدامات در کشور بسیار موثر بود و در واقع انقلابی در اجرای عملیات آبخیزداری بود. با استفاده از این بودجه در بیش از ۹۰۰حوزه آبخیز در کل کشور و در بیش از ۸۰ درصد شهرستان‌ها آبخیزداری را آغاز کردیم ولی امسال از صندوق توسعه ملی بودجه تخصیص پیدا نکرده است و منبع مطمئنی وجود ندارد که بدانیم اعتباری تخصیص می‌یابد یا نه این در حالیست که منابع مالی لازم باید تخصیص داده شود تا بتوانیم آبخیزداری را در سطح بیشتری از کشور توسعه دهیم.
احداث پارک‌های آبخیز به منظور ایجاد تفرجگاه طبیعی، آموزشی و ترویجی
مدیرکل دفتر حفاظت خاک و آبخیزداری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور درباره احداث پارک‌های آبخیز در حوزه های آبخیز مشرف به شهرها توضیح داد: برخی از حوزه‌های آبخیز به طور مستقیم به شهرها متصل می‌شود. به‌طور مثال در تهران مردم برای تفریح به حوزه آبخیز گلابدره و دربند می‌روند که از حوزه‌های آبخیز مشرف به شهر تهران است. سیل این حوزه‌های آبخیز می‌تواند خسارت‌های مستقیمی برای مردم و زیرساخت های شهری ایجاد کند.
وی افزود: در حوزه آبخیز مشرف به شهر دو هدف کنترل سیلاب و پیاده‌سازی طرح‌هایی که مردم به‌صورت تفرجگاهی بتوانند از این حوضه‌ها استفاده کنند، دنبال می‌شود بنابراین در این زمینه اقدامات دانشی و آموزشی انجام می‌دهیم تا به یک پارک تبدیل شود که هم کنترل سیل و فرسایش در آن اتفاق بیفتد و هم طبیعت گردی شکل‌گیرد. این محدوده‌ها پارک آبخیز نام دارند.
جزی با اشاره به اهمیت مشارکت دستگاه‌ها و شهرداری در حوزه‌های آبخیز شهری گفت: در شهر هایی از کشور که امکان ایجاد پارک‌های آبخیز باشد ما در حال برنامه‌ریزی و طراحی این پارک‌ها هستیم اما شهرداری‌ها و دستگاه‌های دیگر نیز باید در زمینه احداث، نگهداری و بهره‌برداری مشارکت داشته باشند.
اختصاص بودجه به سدسازی و بی‌توجهی به آبخیزداری
مدیرکل دفتر حفاظت خاک و آبخیزداری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور با اشاره به صرف هزینه‌های کلان برای پروژه‌های عمرانی و سدسازی گفت: بودجه مورد نیاز برای آبخیزداری درمقایسه با پروژه‌های سدسازی، عمرانی و پروژه‌های راه و پروژه‌هایی که به عنوان زیربنای توسعه شناخته می‌شود، خیلی کم است اما بودجه‌های خیلی کلانی برای پروژه‌های عمرانی اختصاص می‌دهند ولی این موضوع مورد توجه قرار نمی‌گیرد که در صورت کنترل نشدن سیل و فرسایش خاک، همه پروژه‌ها با تهدید مواجه می‌شوند.
وی افزود: متاسفانه حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست و بخصوص آبخیزداری در اولویت بودجه‌های اصلی کشور قرار نمی‌گیرد. این موضوع از مشکل برنامه‌ریزی در کشور نشات می‌گیرد. در این شرایط توجه ویژه‌ای به آبخیزداری نمی‌شود.
جزی درباره هزینه‌های اختصاص داده شده به آبخیزداری در سال گذشته گفت: در سال گذشته صندوق توسعه ملی ۱۲۰۰میلیارد تومان به آبخیزداری اختصاص داد که آن را برای اقدام در سطح ۸۰۰ هکتار از حوزه‌های آبخیز به کار بردیم، در صورتی که برای ساخت یک سد در یک محدوده نسبتا کوچک حداقل۲۰۰۰۰میلیارد تومان بودجه هزینه می‌کنند اما متاسفانه برای منابع طبیعی و حفاظت آب و خاک از طریق آبخیزداری در کشور ما سرمایه گذاری جدی صورت نمی گیرد.
مدیریت آب به سدسازی و جمع‌آوری آب سطحی خلاصه شده است
مدیرکل دفتر حفاظت خاک و آبخیزداری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور درباره تفاوت حوزه فعالیتی وزارت نیرو و آبخیزداری گفت: وزارت نیرو مسئولیت مدیریت منابع آب کشور را برعهده دارد اما سازمان جنگل‌ها،مراتع و آبخیزداری به عنوان متولی آبخیزداری مسئولیت مدیریت منابع آب را برعهده ندارد.
وی افزود: در آبخیزداری تلاش بر مدیریت سیلاب و نفوذ آب در زمین است درحالی‌که مدیریت آب کشور در زمینه سدسازی سرمایه‌گذاری می‌کند تا منابع آبی را پشت این سدها جمع کند و یا برای جبران آن آب را از حوضه‌ای به حوضه دیگر انتقال می‌دهد. در صورتی که سازمان جنگل‌ها در تمام عرصه حوزه آبخیز که مردم زندگی می‌کنند و روستاها و شهرها واقع شده است، کار انجام می دهد. این تفاوت نگاه مدیریت آب و مدیریت حوزه آبخیز است و متاسفانه مدیریت آب در کشور فقط به جمع آوری آب سطحی و نگهداشتن آن پشت سدها یا انتقال آب بین حوضه‌ای خلاصه می‌شود که این به معنای یک اختلاف اساسی بین نگاه مدیریت حوزه آبخیز و مدیریت آب است.
جزی در پایان تصریح کرد: آبخیزداری جزو وظایف جهاد کشاورزی است و در قانون برنامه ششم هم تکلیف شده است و حتی احیا قنا ها و یا تامین آب آشامیدنی نیز جزو وظایف قانونی است.
