ردپای باستان‌شناسی در کتاب/ معروف‌ترین نویسندگانی که تاریخ جهان را روایت کردند
به گزارش واحد فرهنگی خبرگزاری صبح اقتصاد کتاب «انسان از آغاز تا ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد» اثر ایان تت‍رسال تاریخ پیدایش، رشد و تکامل انسان‌ها از ابتدا تا دوران زندگی یکجانشینی را بررسی می‌کند.
این کتاب در سال ۱۳۹۸ از سوی حامد وحدتی‌نسب و سرور خراشادی ترجمه و توسط انتشارات ایران نگار منتشر شده است.
تولد انسان فارغ از تعریف اسطوره‌ای آن و کشف نحوه زندگی ابتدایی او همواره پرسش‌برانگیز بوده، در این کتاب سعی شده با بررسی یافته‌های باستان‌شناسی جدید و بقایای کشف‌شده به اینگونه سوالات پاسخ داده شود.
کتاب بررسی تاریخ
«بررسی تاریخ» تالیف آرنولد توین بی، به صورتی که اکنون در دوجلد در دسترس خوانندگان قرار دارد، گزارش خلاصه شده ای است از دوره ده جلدی «بررسی تاریخ» که تلخیص آن توسط دیوید چرچیل سامرول، صورت پذیرفته و مورد تایید و تحسین توین بی نیز قرار گرفته است.
این مجموعه روایتی مستدل، یکپارچه و پیوسته است که ماهیت و الگوی تجربه نژاد انسان، از نخستین ظهور جوامع انسانی تا عصر جدید، را شرح می دهد.
جلد اول در پنج بخش و ۲۲ فصل شامل: پیدایش تمدن ها، رشد تمدن ها، فروپاشی و اضمحلال تمدن ها و مباحثی چون محیط زیست، تمدن های توسعه نیافته، تشتت روانی و مناسبات میان جوامع در حال اضمحلال و افراد را به تفصیل مورد بررسی قرار داده است.
جلد دوم حاوی بخش های ششم تا دوازدهم فصل های ۲۳ تا ۴۱ است که در آن ها مسائل و مباحثی چون حکومت های جهانی، نهادهای روحانی جهان شمول، اعصار حماسی، مواجهه مکانی میان تمدن ها، مواجهه زمانی میان تمدن ها، قانون و رهایی در تاریخ و چشم اندازهای تمدن مغرب زمین به تفصیل بررسی شده اند.
کتاب «بررسی تاریخ» ترجمهٔ محمدحسین آریا توسط انتشارات علمی و فرهنگی در سال ۱۳۹۳ منتشر شده است.
کتاب تولد پزشکی بالینی
کتاب «تولد پزشکی بالینی» نوشته میشل فوکو، ترجمه فاطمه ولیانی در نشر ماهی منتشر شده است. این کتاب به باستان‌شناسی از نگاه پزشکی می‌پردازد.
نویسنده در این کتاب به این موضوع می‌پردازد که این باور که در عصر تجدد، پزشکی انسانی‌تر شده است را اشتباه می‌داند؛ چون در این عصر پزشکان مدرن با نگاه پزشکی خود بیماران را به عنوان مجموعه‌ای از ارگان‌ها صرفاً به موضوع تشریح تبدیل می‌کنند.
کتاب زن و مار
کتاب «زن و مار» نوشته هایدماری کخ و ترجمهٔ شادی ابراهیمی از سوی انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شده است.
نویسنده در این کتاب تاریخ پادشاهی عیلامی‌ها را بیان کرده است. به عقیدهٔ یکی از پژوهشگران این حوزه «عیلامیان عاشق زنان و ماران بودند».
این اثر زمینه‌ای برای دنیای ناشناختهٔ عیلام است و تاریخ، مردم و خدایان این سرزمین را به مخاطب خود می‌شناساند. سومری‌ها و اکدی‌ها همسایهٔ شرقی خود را عیلام می‌خواندند و اغلب برای آن کلمهٔ سومری «کور. نیم» به معنای «سرزمین مرتفع» را به کار می‌بردند؛ چراکه از بین‌النهرین که خود سرزمینی است پست میان دو شط دجله و فرات، عیلام چون سرزمین کوهستانی وسیعی به نظر می‌رسد که به سوی شرق امتداد یافته است.
کتاب باستان شناسی؛ نظریه، روش و عمل
کتاب «باستان شناسی؛ نظریه، روش و عمل» نوشتهٔ کالین رنفرو و پل جی بان و ترجمهٔ جواد حسین زاده ساداتی و اشکان اولی پوریان و زینب نظری طهرانی و سیمین دخت عسگری و… است.
انتشارات ندای تاریخ با همکاری دانشگاه کاشان این کتاب را روانهٔ بازار کرده است.
این کتاب در ۱۶ فصل به موضوعاتی مانند تاریخ باستان‌شناسی، روش‌های تاریخ‌گذاری و گاه‌نگاری، چگونگی سازمان‌دهی جوامع، چگونگی محیط‌زیست در گذشته، باستان‌شناسی زیست‌محیطی، معیشت و رژیم غذایی، فناوری، تجارت و دادوستد، باستان‌شناسی ادراکی و هنر و دین، زیست‌باستان‌شناسی جوامع انسانی، تبیین در باستان‌شناسی، باستان‌شناسی و مردم، کارآفرینی در باستان‌شناسی پرداخته است.
کتاب حفظ میراث فرهنگی زیر آب در حقوق بین الملل
کتاب الکترونیکی «حفظ میراث فرهنگی زیر آب در حقوق بین الملل» نوشتۀ رضا بساطی سال ۱۴۰۲ از سوی انتشارات قانون یار منتشر شده است. نویسنده در این کتاب به بررسی لزوم حفـظ میراث فرهنگی زیر آب از منظر حقـوق بین‌الملل پرداخته است.
در بخشی از این کتاب آمده است: «کنوانسیون حفاظت از میراث فرهنگی زیرآب» میراث فرهنگی زیـرآب، تمـامی نشـانه‌هـای حضور بشری که دارای ماهیت فرهنگی، تاریخی یا باستان شناختی نهفته در اعماق آب‌ها باشـد را در بر می‌گیرد. در طی قرون متمادی هزاران کشتی، شهر(به طـور یکپارچـه) و حتـی برخـی چشم‌اندازها به کام امواج فرو کشیده شده‌انـد کـه چنـین محوطـه‌هـایی میـراث گـران بهـایی را تشکل می‌دهند و نیاز به حفاظت دارند. میـراث دریـایی گسـترهای از میـراث اسـت کـه شـامل: کشتی‌های مغروق تاریخی، محوطه‌های باستانی پیش از تاریخی وهمچنین اسناد بایگانی شـده، تاریخ شفاهی، و دریانوردی سنتی و دانش بوم شناختی فرهنگ‌های بومی هستند.
لـزوم توجـه و اهمیت چنین آثار باستانی می‌طلبد بیش از پیش به این داده‌ها و اطلاعـات تـاریخی اسـرارآمیـز توجه بیشتری نشان داده شود. چنانچه در طول چند سال گذشته و با توجه به اهمیت این آثار در کشورهای خارجی با تصویب قوانین و ارائـه راهکارهـای متمـادی نسـبت بـه اهمیـت آن توجـه نشان داده شده است. اما در مقابل در ایران روز به روز تخریب آثار فرهنگی وتاریخی و به تبـع آن میراث فرهنگی زیر آب مورد تخریب سازمانهای توسعه گرا قرار می‌گیرد.
قـوانین موجـود در این زمینه نیز به روز نبوده و افراد ترسی را متوجه خود نمی بیننـد. مـی‌طلبـد قانونگـذار ایـران توجه شایانی به این دست قوانین در زمینه حفظ و نگهداری آثار و برخـورد قـانونی بـا تخریـب گران آثار و ابنیه فرهنگی- تاریخی داشته باشد. این مطالعه از چارچوب حقوقی بینالمللـی کـه مداخله انسـانی بـا میـراث فرهنگـی زیـر آب را تنظـیم مـی‌کنـد، توسـعه و وضـعیت فعلـی ایـن چارچوب را بررسی و به چگونگی تکامل آن در آینده توجه می‌کند.»
ایرانگردی؛ اثری برای شناخت مناطق تاریخی ایران
کتاب «ایرانگردی» نوشته مژگان سبزیان در ۷۰۰ صفحه توسط انتشارات کامل منتشر شده است. بی‌گمان انتشار این کتاب گامی موثر در همین راه و اثری آگاهی‌بخش برای شناخت مناطق گردشگری و تاریخی ایران است. ایرانگردی آگاهی‌های مختصری درباره ایران، مساحت، دریاها و دریاچه‌ها، استان‌ها، آب و هوا، وجه تسمیه نام ایران، اشاره‌ای گذرا به تاریخ ایران و رویدادهای سالیان اخیر را به تصویر می‌کشد.
این کتاب منبع مستند در حوزه گردشگری و ایرانگردی است و علاوه بر اطلاعات و منابع گردآوری شده در این کتاب، نقشه‌ای از راه‌های ایران نیز در صفحات پایانی کتاب آورده شده است تا اثری جامع و متناسب با حوزه گردشگری فراهم شده باشد.
کتاب «ایرانگردی» دربردارنده مشخصات کامل ۳۰ استان کشور، معرفی جاذبه‌های اجتماعی و گردشگری هر منطقه همراه با تصاویر آنها، فهرست موزه‌ها و اماکن اقامتی استان‌ها، نقشه راه‌ها ایران و راهنمای گردشگری استان‌ها همراه با ترجمه انگلیسی است.
نویسندگان مشهور کتاب‌های باستان شناسی
نویسندگان مشهور این دسته‌بندی را می‌توان از میان باستان‌شناسان و کسانی که از نتایج تحقیقات آنها استفاده کرده و دست به توضیح و توصیف اسطوره‌ها، ادیان، فرهنگ و زندگی گذشتگان زده‌اند، انتخاب کرد.
برای مثال شامپولین، هاوارد کارتر و کاتلین کنیون باستان‌شناسانی نام‌آشنا هستند. در میان ایرانیان نیز عزت‌اله نگهبان بنیان‌گذار مؤسسه باستان‌شناسی دانشگاه تهران، محمدیوسف کیانی مؤلف کتاب باستان‌شناسی ایران در دوره اسلامی، محمود موسوی با تألیفات فراوان در این گستره از جمله توس شهر خفته در تاریخ، علی سامی با بیش از سی عنوان کتاب در این گستره مانند پارس در عهد باستان و بسیارانی دیگر هستند که نام خود را در حافظه تاریخ ماندگار کرده‌اند.
از جمله نویسندگان مشهوری که از یافته‌های باستان‌شناسی استفاده کرده و توضیح و تفسیری ارائه داده‌اند هم می‌توان به ژاله آموزگار، مهرداد بهار و میرچا الیاده اشاره کرد.
بهترین ناشران کتاب‌های باستان‌شناسی در ایران
انتشارات دانشگاه تهران از جمله سرآمدان گستره نشر در زمینه باستان‌شناسی است در کنار آن نشر «اساطیر»، نشر «هزاره‌های دنیای باستان»، «فراروان»، «نشر ماهی»، «نشر علم» و انتشارات علمی فرهنگی هم هستند که در این گستره فعال بوده و آثار قابل تأملی را منتشر کرده اند.
- منبع خبر : ایرنا
