این روزها افزایش صعودی قیمت دلار باعث شده تا دولت امید و تدبیر با چالش جدیدی مواجعه شود. دولتی که یکی از افتخاراتش در ۴ سال گذشته بنا برگفته خودشان ثبیت قیمت دلار بوده است.

به گزارش گروه اقتصادی صبح اقتصاد؛ در روزهای اخیر قیمت دلار روند صعودی و پر نوسان را در پیش گرفت است و قیمت هر دلار آمریکا از ۴۰۰۰ تومان عبور کرد. این در حالی است برای چندین ماه پیاپی قیمت دلار در کانال‌های ۳۷۰۰ تا ۳۸۰۰ تومان نوسان می‌کرد.

درحالی‌که یکی از افتخارات دولت یازدهم در ۴ سال گذشته تثبیت قیمت دلار معرفی می‌شد، در روزهای اخیر این دستاورد با چالش روبه‌رو شده است.

بازهم منتظر افزایش قیمت دلار باشیم!/دولت چه می کند؟

کارشناسان دلایل مختلفی را برای افزایش قیمت دلار ارائه می‌کنند. برخی معتقدند دولت در سال جاری با کسری بودجه شدید مواجه بوده و برای تأمین نقدینگی مورد نیاز هزینه‌های جاری، با افزایش قیمت ارز مقابله نکرده و اجازه می‌دهد قیمت دلار افزایش پیدا کند.

هرچند سخنگوی دولت این فرضیه را رد می‌کند، اما نایب رئیس کمیسیون برنامه‌ و بودجه مجلس شورای اسلامی معتقد است سال گذشته دولت توانست از تسعیر قیمت ارز در نرخ‌های مختلف بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان درآمد کسب کند.
اگر سناریو افزایش تعمدی قیمت دلار درست باشد، به نظر می‌رسد به‌صورت تدریجی باید منتظر افزایش قیمت دلار تا ۴۵۰۰ تومان باشیم.

مهدی تقوی اقتصاددان اصلاح‌طلب،معتقد است، دولت با بی‌توجهی به گرانی ارز در بازار، به دنبال کسب درآمد است تا کسری بودجه را جبران کند.
وی ادامه می‌دهد، سیف رئیس کل بانک مرکزی زمانی که دلار مبادله‌ای ۲۹۵۰ تومان بود وعده ارز تک‌نرخی داد و اعلام کرد با برجام دلار‌ها به کشور سرازیر می‌شود، حال که درآمد نفتی ایران ۲ برابر قبل از برجام شده، بی‌توجهی دولت در ساماندهی نرخ ارز مبهم است.

تاثیراظهارات ترامپ بر افزایش نرخ ارز

از سوی دیگری برخی از کارشناسان نوسانات روزهای اخیر را به تحولات بین‌المللی و اظهارات برجامی ترامپ ربط می‌دهند.
بر اساس قانون، دولت آمریکا موظف است هر ۹۰ روز یک بار، پایبندی یا عدم پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را به کنگره این کشور اعلام کند و دونالد ترامپ در دوران ریاست‌جمهوری خود تاکنون دو بار پایبندی ایران را تأیید کرده است.
اما در تابستان امسال زمانی که دولت دونالد ترامپ برای دومین بار پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را تأیید کرد، فارین پالیسی در گزارشی به نقل از چند مقام آمریکایی نوشت که رئیس‌جمهور آمریکا به دلیل نارضایتی از اقدامات وزارت خارجه‌اش در زمینه برجام، از گروهی از کارمندان معتمد کاخ سفید خواسته است تا به دنبال تهیه «پرونده‌ای بالقوه» برای اثبات عدم پایبندی ایران به نص برجام در مهلت ۹۰ روزه آینده باشند.

به عقیده کارشناسان، همین حواشی و توییت‌های گاه و بی گاه ترامپ باعث شد تا دلار آهنگ نوسانی به خود بگیرد و با افزایش قیمت مواجه شود.

اما رشد هیجانی قیمت دلار باعث شد تا «سیف» رئیس‌کل بانک مرکزی نیز واکنش نشان دهد. به گفته سیف حتی قوی‌ترین ارز‌ها هم دچار نوسان نرخ برابری با ارزهای دیگر می‌شوند، اوج تأثیر حرف‌های ترامپ در امور بانکی آثار هیجانی است که ممکن است در بازار ارز ایجاد شود، ولی این اثرات بلندمدت نخواهد بود.
این در حالی است که حسینی هاشمی مدیرعامل بانک‌های صادرات و سرمایه برخلاف نظر رئیس‌کل بانک مرکزی اظهارات ترامپ را در افزایش قیمت دلار مؤثر می‌داند. به گفته این مقام سابق بانکی، در شرایط فعلی اتفاق اقتصادی خاصی در بازار نیفتاده، ولی به دلیل مشاجره‌های لفظی ترامپ و عربستان بازار ارز ایران تحت تأثیر قرار گرفت و موجب شد تا نگرانی‌ها از کمبود ارز باعث افزایش تقاضا شود و درنتیجه ذخیره احتیاطی مردم بالا رود. البته کاهش سود سپرده‌های بانکی نیز عامل دیگر گرانی دلار است.

غلامی سرپرست دبیرخانه ستاد مبارزه با قاچاق کالا بابیان اینکه دولتی‌ها قصد دارند بگویند گرانی دلار فصلی است و این التهاب بازار را به سفرهای زیارتی مثل اربعین ربط بدهند، گفت: این افزایش قیمت، هیچ ارتباطی با اربعین ندارد و بیشتر برآمده از جو روانی سخنان ترامپ است. در این شرایط بانک مرکزی و در رأس آن آقای سیف باید وارد میدان شود و مدیریت روانی بازار ارز را در اختیار بگیرد.
اگر فرضیه تلاش دولت برای تأمین کسری بودجه را کنار بگذاریم باید به این واقعیت اعتراف کرد، ازآنجاکه آمریکا منتشرکننده دلار است ابزارهای مهمی برای محدود کردن هر کشوری در استفاده از این ارز را در اختیار دارد. وزارت خزانه‌داری آمریکا می‌توانند با محدود کردن شریان‌های دسترسی ایران به دلار که عمدتاً در امارات و استانبول قرار دارند، نوسانات دامنه‌داری را در بازار ایران ایجاد کند.

ترامپ پس از برجام، تلاش‌های زیادی کرد تا آثار آن را برای ایران کم‌رنگ کند و بیشتر این تلاش‌ها هم‌روی این محور سازماندهی‌شده بود که کانال‌های انتقال ارز را در نظام پولی بین‌المللی مسدود کند. فشار‌ها روی بانک‌های چینی و هالک‌بانک ترکیه هم در همین راستا بود. اقدامات ایالات‌متحده، روابط کارگزاری ما را محدود کرده و بیم آن می‌رود با ادامه این روند و تصویب قانون جدید ضد ایرانی در ٣٠ روز آینده، روابط کارگزاری از این حد هم کمتر شود.

اثرات افزایش نرخ ارز بر زندگی مردم

به‌هرحال باید به این نکته توجه داشت که عدم جلوگیری از افزایش نرخ ارز بسیار خطرناک است، اما رفتار دولت نشان می‌دهد مسئولان برای جبران هزینه‌ها نمی‌خواهند از بانک مرکزی پول بگیرند و درنتیجه به دنبال افزایش درآمد خود از طریق رشد نرخ ارز هستند. گرانی کالاهای وارداتی در اثر گرانی دلار، به هر دلیلی موجب می‌شود اقتصاد دچار تورم کلی شود و معیشت خانوار‌ها تحت تأثیر آن قرار خواهد گرفت.