اکنون چندسالی است که زیستگاه‌های استان یزد را دور خود می‌چرخند و حالا سازمان محیط زیست اعلام کرده شاید امسال «آخرین سالی باشد که در روز جهانی حیات وحش (۱۲ اسفند) یوزپلنگ ایرانی را می‌توانیم در استان یزد مشاهده کنیم». این یعنی پایانی تلخ برای یکی از بزرگترین گربه سانان ایران و یک قدم نزدیک […]
اکنون چندسالی است که زیستگاه‌های استان یزد را دور خود می‌چرخند و حالا سازمان محیط زیست اعلام کرده شاید امسال «آخرین سالی باشد که در روز جهانی حیات وحش (۱۲ اسفند) یوزپلنگ ایرانی را می‌توانیم در استان یزد مشاهده کنیم». این یعنی پایانی تلخ برای یکی از بزرگترین گربه سانان ایران و یک قدم نزدیک شدن به انقراض حتمی یوزپلنگ آسیایی!
خبر تلخ انقراض قریب الوقوع یوز در استان یزد در حالی اعلام شد که سازمان ملل روز گذشته برای سومین سال متوالی، نسبت به انقراض نسل گونه‌های جانوری بویژه گربه سانان هشدار داد. در همین حال دبیر کل سازمان ملل متحد نیز با صدور پیامی از محیط بانان شجاعی که زندگی خود را در دفاع از گونه‌های مورد تهدید به خطر می‌اندازند تشکر کرد و گفت: اما حفاظت از حیات وحش یک مسئولیت مشترک است.
آنتونیو گوترش، اعلام کرد: «امسال توجه بر گربه سانان بزرگ جهان است. این شکارچیان با شکوه که شامل گونه‌هایی از قبیل یوزپلنگ، جگوار، پلنگ، شیر، پلنگ قطبی و ببرها هستند به‌صورت فزاینده‌ای در معرض خطر انقراض هستند و ما علت کاهش آنها هستیم، پس می‌توانیم نجات‌بخش آنها نیز باشیم.» او افزود: از تمام مردم دنیا برای بالا بردن آگاهی و اقدام فردی به منظور کمک به تضمین نجات گربه‌سانان بزرگ دنیا و همه تنوع زیستی گران‌بهای آنها درخواست کمک می‌کنم.»
آخرین نفس‌های یوز ایرانی
در ایران اما اوضاع برای یوزپلنگ ایرانی بسیار بحرانی‌تر است به‌طوری که چند دهه ای ست این‌گونه در لیست گونه‌های «بشدت در خطر انقراض» قرار گرفته است. معاون فنی اداره کل محیط زیست استان یزد در گفت‌و‌گو با “ایران “می‌گوید: در بررسی‌های ما در سال جاری همین دو یوزپلنگ دیده شدند البته امیدواریم در بررسی هایمان اشتباه کرده باشیم وگرنه این می‌تواند تلخ‌ترین خبر برای دوستداران طبیعت و حیات وحش در این سرزمین باشد. حسن اکبری گفت: این دو یوز مشاهده شده، دو یوز برادر هستند که سال ۸۷ به‌همراه یک برادر دیگر در پارک ملی سیاه کوه یزد به دنیا آمده بودند که مدتی بعد به‌همراه مادرشان به پناهگاه حیات وحش دره انجیر رفتند و حدود ۱۸ ماه آنجا بودند. از سال ۹۲ یکی از آنها جدا و چندین بار به صورت تنها دیده شد.
اکبری درباره علت کاهش ناگهانی یوزها در زیستگاه‌های یزد گفت: در سال ۸۸ مجلس قانون رفع موانع تولید و سرمایه‌گذاری را تصویب کرد که به موجب این قانون سازمان محیط زیست از گردونه استعلام‌های معدنی در خارج از مناطق حفاظت شده خارج شد. این قانون تیشه به ریشه یوزپلنگ‌ها زد چون بسیاری از معادن در زیستگاه های آزاد که عمدتاً یوزها در آنجا تردد می‌کردند بدون کسب نظر محیط زیست به بهره‌برداری رسیدند. آغاز فعالیت معدنی باعث توسعه جاده‌ها شد و راه دسترسی انسان به بسیاری از مناطق بکر باز و امنیت برای یوزها کلاً از بین رفت. این مقام افزود: جاده‌ها و معادن و کاهش طعمه در مناطق آزاد مهم‌ترین علت کاهش جمعیت یوزها در استان یزد شد. تأثیر جاده به حدی است که تنها در دهه ۸۰ حدود ۷ یوز در اثر تصادف جاده‌ای در جاده‌های استان کشته شدند که از این تعداد ۵ یوز فقط در منطقه کالمند و بهادران از بین رفت و از بین‌رفتن این تعداد یوز تأثیر بسیار زیادی بر کاهش جمعیت و زاد و ولد دارد.
اکبری افزود: در حال حاضر تنها کاری که می‌توان کرد تکثیر در اسارت یوز در استان است اما تلاش برای تکثیر این گونه در شرایط نیمه طبیعی به دلیل محدودیت اعتبار مالی، مسکوت مانده و فقط نظاره گر نابودی تدریجی آن هستیم. اکبری افزود: هر شهروند که این زنگ خطر را بشنود و تصمیم بگیرد کمکی به حفظ حیات وحش این سرزمین مخصوصاً یوز بکند حتماً می‌تواند و حتماً کاری از او ساخته است؛ خواه تصمیم گیر عرصه سیاست یا مدیریت کشور باشد، خواه کارخانه دار و معدنکار و خواه کارمند یا مغازه دار، زیرا هر شهروند می‌تواند با صرفه‌جویی در مصرف، تولید زباله کمتر، نریختن زباله در طبیعت و رعایت سرعت مجاز و پیشگیری از تصادف جاده‌ای حیات وحش، به‌حفظ زیستگاه‌های یوزپلنگ کمک کند.
