به گزارش واحد علم و فناوری خبرگزاری صبح اقتصاد نتایج پایش ماهواره‌ای آتش‌سوزی‌های زمین در سال ۲۰۱۸ میلادی برمبنای اطلاعات دریافت شده از تصاویر ماهواره ای در نرم افزار Worldview سازمان فضایی ناسا توسط سازمان فضایی ایران منتشر شد.

اپلیکیشن Worldview سیستم  Earth Observing System Data and Information System (EOSDIS) ناسا، قادر است بصورت تعاملی بیش از ۷۰۰ لایه تصویر ماهواره ای از جهان را با توان تفکیک بسیار بالا در اختیار کشورها قرار داده و قابلیت دریافت لایه های اطلاعاتی را ایجاد کند. بسیاری از لایه های تصویری قابل دسترس توسط این سامانه، در  مدت سه ساعت به روز رسانی می شود و تصاویر کل زمین از طریق این سامانه قابل پایش و رصد است.

پایش آتش ­سوزی به کمک ماهواره­ های زمین آهنگ که از ۱۵ دقیقه تا چند ساعت به طول می انجامد، انجام می­‌گیرد. پایش روزانه (روز یا شب) نیز به کمک ماهواره ­های خورشید آهنگ با قدرت تفکیک زمینی بالا و قدرت تفکیک زمانی یک روز، صورت می گیرد و در مناطق حساس­تر و به منظور کنترل دقیق به صورت هفتگی یا ماهیانه از تصاویر ماهواره­ ای با اندازه توان تفکیک متوسط بهره گرفته می شود.

فرایند شناسایی نقاط داغ یا آتش سوزی در منابع طبیعی به کمک تصاویر ماهواره ای به منظور هشدار سریع به مسئولان ذیربط و به تبع آن تسریع در عملیات اطفاء حریق انجام می شود. چند ویژگی مهم در تصاویر ماهواره ای در میزان قابلیت تصاویر ماهواره ای جهت شناسایی آتش فعال تاثیر مستقیم دارند.

توان تفکیک مکانی، توان تفکیک زمانی و تفکیک طیفی از مهمترین موضوعات موثر در شناسایی آتش فعال هستند. ضمن اینکه ماهیت و تیپ پوشش گیاهی از عوامل بسیار تاثیر گذار در شناسایی آتش سوزی محسوب می شوند. به کمک مفاهیم فیزیکی و مطالعات انجام شده به اثبات رسیده که دو ناحیه طیفی ۱۱ تا ۱۲ میکرومتر و سه تا چهار میکرومتر مناسب ترین طول موج ها برای شناسایی مناطق داغ از طریق تصاویر ماهواره ای هستند.

آفریقا و آمریکا درگیر بیشترین آتش سوزی در سال ۲۰۱۸

بررسی تصاویر ماهواره ای اخذ شده در باند حرارتی که در نقاط قرمز رنگ تصویر زیر بر مناطقی با آتش سوزی فعال، منطبق است نشان می دهد که بیشترین آتش سوزی، در آفریقا رخ داده است.

مکان، گستردگی و تعداد آتش سوزی ها، نشان می دهد که عمدتا کشاورزان برای مدیریت زمین خود و اغلب برای بازگردانندن مواد مغذی به خاک و پاکسازی زمین، گیاهان هرز را آتش می زنند. با وجود اینکه این آتش سوزی به افزایش محصول کشاورزی و مراتع کمک می کند، ولی دود حاصل از آن کیفیت هوا را کاهش می دهد.

بعد از آفریقا بیشترین آتش سوزی ها در شمال آمریکا رخ داده است. همچنین در جنوب آمریکا به ویژه در شیلی آتش سوزی های مهیبی در سال جاری به وقوع پیوسته است.

مطالعات انجام شده توسط دانشگاه ایالتی مونتانا نشان می دهد که علاوه بر رطوبت پایین، وزش بادهای شدید و دمای خیلی زیاد، برخی از عوامل مشابه دیگری نیز به آتش سوزی ها در ایالات متحده آمریکا کمک می کند.

 آتش سوزی در شیلی، برزیل و استرالیا به علت مشکلات آب و هوایی

بنا بر گفته محققان، مرکز شیلی خشکسالی شدیدی را تجربه کرده و بخش بزرگی از جنگل های بومی متنوع آن تبدیل به درختان و گیاهان قابل اشتعال‌تر، شده است.

با این حال، آتش سوزی های وسیع در برزیل هم غیر عمدی و هم بصورت عمدی و توسط انسان برای پاکسازی مزارع از موادباقی مانده از آخرین دوره رشد گیاهان و در زمان خشکی، به منظور افزایش بازدهی محصولات کشاورزی انجام می شود، اما به علت مشکلات آب و هوایی مهار سریع آتش سوزی، خارج از کنترل است. دمای زیاد، شرایط خشکی همراه با باد، آتش را به مناطق دور تر از محل اصلی می برد.

تصاویر دریافتی از ماهواره های سنجش از دور نشان می دهد که در استرالیا بیشه زارهای وسیعی را در مناطق دور افتاده می توان یافت.تابستان های گرمتر و خشک تر در استرالیا به معنای فصول طولانی تر آتش سوزی هاست و با گسترش مناطق شهری به سمت بیشه زارها، افراد بیشتری در زمان وقوع آتش سوزی در معرض خطر آتش سوزی قرار می گیرند.

براساس گزارش اداره هواشناسی استرالیا(Bom)  از ماه ژانویه سال ۱۹۱۰ تا ژوئیه سال ۲۰۱۸، گرمترین ماه های سال در نیوسات ویلز (NSW) بوده است. با تغییر آب و هوا و گرم و خشکتر شدن هوا، آتش سوزی های شدیدتری در سراسر قاره استرالیا رخ داده است.

اطلاعات ماهواره ای برخی آتش سوزی ها در ایران

اطلاعات ماهواره ای منتشر شده از شناسایی برخی آتش سوزی های مهم در ایران مربوط به پایان تابستان ۹۷ است. با توسعه الگوریتم شناسایی آتش و استفاده از تصاویر ماهواره ای سنجش از دور (Terra/MODIS ) و (Aqua/MODIS) مناطقی در کشور که در معرض آتش سوزی قرار گرفته‌اند، پایش و موقعیت محدوده های آتش گرفته مشخص شده است.

پردازش تصاویر ماهواره ای نشان می دهد که در تالاب هورالعظیم واقع در خاک کشور عراق و نزدیک به نقطه صفر مرزی ایران ، در ارتفاعات تنگ ترکان کازرون فارس، در ارتفاعات کوه برز فیروزآباد فارس، در جنگلها و مراتع شهرستان بانه استان کردستان، در جنگلهای مینودشت استان گلستان، در مزارع گندم و جو روستای رباط نمکی خرم آباد در استان لرستان، در مزارع گندم شهرستان دالاهو در استان کرمانشاه، در جنگل های بخش کومله لنگرود در استان گیلان، در مراتع و جنگلهای پارک ملی گلستان، در جنگل های سوزنی برگ بخش پیشکمر شهرستان کلاله در استان گلستان، در محدوده پارک ملی دز در شهرستان دزفول استان خوزستان و در مراتع شهرستان خداآفرین استان آذربایجان شرقی، آتش سوزی رخ داده است.

همچنین در محدوده تالاب شادگان و نیز در محدوده پارک ملی کرخه در محدوده شهرستان شوش در استان خوزستان، در محدوده روستای سرآسیاب یوسفی شهرستان بهمئی در استان کهگیلویه و بویراحمد و در محدوده تالاب انزلی در استان گیلان، تصاویر ماهواره ای از بروز آتش سوزی گزارش داده اند.