اتاق بازرگانی تهران شرف ملت ایران را به بازی گرفت و تاج ملقب به نشان امین الضرب را که از فراماسونهای اولیه انگلیس در ایران بود را بعنوان نشان ۱۳۳ سالگی اتاق نکبت بازرگانی تقدیم هم پالکی خود محمد جواد ظریف کرد. خاک بر سرما که نمیدانیم چه کلاه بزرگی بسر ملت گذاشته اند و […]
اتاق بازرگانی تهران شرف ملت ایران را به بازی گرفت و تاج ملقب به نشان امین الضرب را که از فراماسونهای اولیه انگلیس در ایران بود را بعنوان نشان ۱۳۳ سالگی اتاق نکبت بازرگانی تقدیم هم پالکی خود محمد جواد ظریف کرد.
خاک بر سرما که نمیدانیم چه کلاه بزرگی بسر ملت گذاشته اند و امروز با افتخار آنرا ترویج میدهند.
اسماعیل رایین در کتاب جمعیت های سری و فراماسونری لیستی از اعضای انجمن لژبیداری را که همین دیشب به ان مراجعه کردم را کنار هم آورده که یکی از اینها هم نام محمدحسین خان مهدوی اصفهانی که به دست مظفرالدین شاه قاجار بدلیل اشتغال به ضرب سکه های زمان قاجار او را به امین الضرب ملقب گردید. ایشان پسر محمد حسن خان است و هر دو پدر و پسر بدین شغل و این افتخار که امروز اتاق نکبت بازرگانی تهران بدان فخر میفروشد ، مفتخر بوده اند.
برا اینکه امین الضرب را بهتر بشناسیم بهتر است به شناسنامه این خانواده که ذیلا عرضه میکنم توجه کنید.
حاج محمدحسین مهدوی اصفهانی امین الضرب فرزند حاج محمد حسن امین الضرب (محمد حسن مهدوی کمپانی)، نماد تجارت مدرن ایرانی، در شب ششم محرم الحرام ۱۲۸۹ هجری در تهران متولد شد. تحصیلات ابتدایی خود را نزد معلمین خصوصی آغاز کرد، فقه و اصول فلسفه را در حد سطح تحصیل کرد و ریاضیات و تاریخ و جغرافیا را فرا گرفت. زبان فرانسه را نیز به خوبی آموخت و در مدتی که پدرش میزبان سیدجمال الدین اسدآبادی بود، زبان عربی را به طور کامل از سید فرا گرفت. در شانزده سالگی کار خود را در تجارتخانه پدر آغاز کرد و چند سفر کوتاه به اروپا رفت. پدرش از تاجران درجه اول تهران و مسئول ضرب سکه های ناصرالدین شاهی بود و خانواده اش دارای نفوذ سیاسی فراوانی بود و در بسیاری مواقع مصدر امور خیریه بودند.
بخاطر شغل آنها و نفوذشان د دستگاه حکومتی دشمنان بسیاری از باغرتان و متدینین انقلابی داشتند کار خود را با رشوه و زد و بند در دستگاه قاجار پیش می بردند.
بعد از اینکه ضرابخانه به طرز جدید در ایران تأسیس گردید، ناصرالدین شاه در سال ۱۳۰۰ هجری قمری ریاست ضرابخانه را به امین الضرب واگذار کرد و عایدات آن که سالیانه ۲۸ هزار تومان بود جزء عایدات مالیه مملکت محسوب می گردید.
در اوایل سلطنت مظفرالدین شاه، اموال پدرش را به علت دست داشتن در قتل شاه فقید و تقلب در پول سیاه توقیف کردند، محمدحسین به پارتی بازی و پول زیاد او را از زندان آزاد کرد.
پس از مرگ امین الضرب پدر، پسرش مورد توجه مظفرالدین شاه قرار گرفت و ملقب به امین الضرب شد.
زمانی که مظفرالدین شاه به سلطنت رسید، وارث شرایطی شد که برای او ناآشنا نبود. تبریز در سال های آخر ولیعهدی وی یکی از مراکز نارضایتی به شمار می رفت و مظفرالدین شاه مجبور به مبارزه با آشوب و احتکار بود. مظفرالدین شاه برای اصلاح چنین شرایطی به امین السلطان حامی امین الضرب که بار دیگر صدراعظم شده بود، دستور داد که مجلس انتظام نرخ تأسیس کند. ریاست این مجلس به امین الضرب سپرده شد. افضل الملک دلایل انتصاب امین الضرب به این مقام را چنین بیان می کند:
« جناب مستطاب صدراعظم دیدند هر کس را بر سر انتظام نرخ بگمارند، باز از ملاکین و محتکرین رشوه می گیرد و قیمت نان را بالامی برد و مردم شورش می کنند. از برای انجام این کار، شخص حاجی محمدحسن کمپانی، امین سابق دارالضرب را برگزید… و این پیرمرد، از حیث عقل و تمول و کفایت و پلتیک تجارتی و کثرت مال و ترقی قیمت اجناس و اعتبار مالی و قولی و وصول کردن مطالبات خود و معروفیت در «فابریکات» و کارخانجات جمیع ممالک اروپا، از جمیع رییس و مرئوس تجار ایران برتر و بالاتر بود. به هر کارخانه فرنگ و فرمایش ساختن اسبابی و آلاتی می داد، فورا تا پنج کرور برای او پارچه و اسباب مهیا کرده، به ایران می فرستادند که او به فروش رساند و قیمت برای آنان، ارسال دارد. چون این تاجر بی طمع و مستغنی از مال برای انجام این خدمت منتخب شد، وی خدمتی به دولت و ملت کرد. »
او که طرفدار ارتباطات انگلیس در ایران بود، در دوران انقلاب مشروطه از مشروطه خواهان حمایت کرد و حامی مالی آنان بود و در مجلس اول به نمایندگی مجلس شورای ملی از سوی تجار انتخاب و عهده دار نیابت مجلس شد. او در معاملات تجاری به سرعت پیشرفت میکرد تا جایی که حتی پیشنهاد تأسیس بانک ملی را به مظفرالدین شاه داد.
در سال ۱۳۳۸ هجری قمری به پیشنهاد دولت انگلیس و همراه عده ای از تجار هیأت اتحاد تجار را تشکیل داد و ریاست آن را بر عهده گرفت، پس از کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ هجری شمسی به دستور سیدضیاء الدین طباطبایی بدلیل دسیسه علیه او دستگیر شد و به زندان افتاد. پس از برکناری سید ضیاء از زندان آزاد و در دوره های هفتم، هشتم و نهم مجلس شورا و مجلس مؤسسان به نمایندگی برگزیده شد.
امین الضرب صاحب نخستین کارخانه برق تهران بود و به همین دلیل به امین‌الضرب «پدر برق ایران» لقب داده اند. همچنین برای نخستین بار کارخانه ذوب آهن را به ایران آورد. وی تاجری مشروطه خواه و تجدد طلب بود و مهمترین یادگار او تلاش برای توسعه تجارت بخش خصوصی است.او در اواخر عمر به بیماری قند مبتلا شد و برای معالجه به پاریس رفت، پس از چندی به تهران بازگشت و در تاریخ ۲۶ آذرماه ۱۳۱۱ هجری شمسیبدرک واصل شد.. ماندگارترین یادگار او،تأسیس اتاق بازرگانی تهران است که درحال حاضر با عنوان اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران ۸۴ سال قدمت دارد. بازخوانی هر چند مختصر از نقش جنبش فراماسونری اولیه در ترور ناصر الدین شاه ما را به حقیقت انقلاب مشروطه و نفوذ روشنفکری سکولار در دوران مظفر الدین شاه نزدیک تر خواهد نمود.در این میان روایت مرحوم اسماعیل رائین در مجلد اول کتاب “فراموش خانه و فراماسونری در ایران”نگاه متفاوتی به این واقعه خواهد داشت.افشای پرونده توطئه فراماسونری علیه ناصرالدین شاه توسط مرحوم رائین مقدمه کتاب “انجمن های سری در انقلاب مشروطه” و ماهیت این انقلاب است.
سید جمال الدین اسد آبادی در سال ۱۸۷۸ جزو گروه ممتاز فراماسون های منتسب به منشور اسکاتلند گردید، گرچه طولی نکشید که عذر او را از لژ خواستند و سید پس از اخراج از لژ اسکاتلند، وارد لژ گراند اوریان ، که اعتقاد به مذهب و خدا در آن اجباری نیست گردید و عقیده باطن خود را در این لژ ظاهر کرد. “ مجله خواندنیها شماره ۸۳ سال ۲۴ انتشار آن در سال ۱۳۰۳ اعتماد السطنه، سید جمال را به ایران دعوت کرد و سید جمال از راه بوشهر به تهران می آید و در خانه محمد حسن امین الضرب اقامت می نماید و با عوامل مختلف سیاسی و مذهبی تماس می گیرد. پس از چندی ناصرالدین شاه هزار تومان پول و یک حلقه انگشتری و یک قوطی انفیه دان الماس به وسیله میرزا علی اصغر خان صدر اعظم بطور هدیه و یادگار برای سید می فرستد و میرزا علی اصغر خان صدر از طرف شاه به او ابلاغ می کند که فعلا اقامت او در تهران مقتضی نیست. او مجددا در ۱۳۰۷ به ایران میاید و در خانه حاج محمد حسن امین الضرب در نزدیکی حضرت عبدالعظیم سکونت می نماید و در شعبان ۱۳۰۸ به دستور ناصرالدین شاه اخراج می شود هدایت الله گیلانشاه از درباریان قاجار در خاطرات نسخ خطی می نویسد انتقادات از قیمت گران دارو و جلسات مخفی در خانه خود علیه حکومت منجر شد تا ناصرالدین شاه دستور کنترل رفت و آمد خانه او را می دهد و سرانجام خواستار تبعید او می شود، اما یک مرکز پنهانی ،ماجرا را به سید جمال خبر داد و حاج امین الضرب هم خانه ای برای او در نزدیکی صحن عبدالعظیم تهیه کرد و به میرزا رضا کرمانی دستور مراقبت داد در مدتی که او در ایران بود محارمی داشت و چند پادو و مستخدم از همه نزدیکتر حاج شیخ هادی نجم آبادی از طبقه علما و حاج امین الضرب از طبقه تجار این دو با انگلیس رابطه داشتند و نجم ابادی از ماجرای ترور با خبر بود کرمانی پیش از ترور با او ملاقات کرده بود و بنا بود سیاست برداشتن ناصرالدین شاه را برای گشودن راه علیه روحانیت آن زمان و بردن کشور بسمت سکولاریسم انجام دهند.
که از بقیه ماجرا بدلیل اطاله مطلب صرف نظر نموده و نظر مبارک جناب مسعود خوانساری را که رئیس اتاق تهران است این گونه تقدیم میکنم ک میفرمایند تصمیم گرفتیم که که جایزه و نشانی را به نام امین الضرب ایجاد کنیم و آن را هر سال به برترین ها در زمینه تجارت و مسئولیت اجتماعی اهدا کنیم تا فرهنگ تشویق کارآفرینان را در جامعه رشد دهیم. باید گفت گل بود به سبزه نیز آراسته شد.واقعا خاک بر سر ما که روز روشن خیانت را ببینیم و دم بر نیاوریم؟ فی الواقع به انگلستان پیام میدهیم که خوشحال باش سلف تو در ایران زنده و پایدارند؟
والسلام
حمیدرضا نقاشیان
