«اکنون» و اکنونیت ما

به گزارش واحد فرهنگی خبرگزاری صبح اقتصاد بخش‌ها و آیتم های مختلف «اکنون» به ویژه بخش اصلی یعنی گفت‌وگوی مجری با مهمانان با رنج‌های آدم‌های امروز مماس است و درد زمانه را به زبان‌های گوناگون روایت می‌کند.

همین ماهیت و رویکرد روایتگری در این برنامه به آن موقعیت و خاصیت تراپی (درمانی) می‌بخشد و گزافه نیست که بگویم «اکنون» یک تراپی تصویری است. این کارویژه بالینی البته گاهی سویه‌های تخصصی هم پیدا می‌کند که با حضور روان شناسان و روانپزشکان برجسته کشور محقق شده است. مثلا حضور دکتر آذرخش مکری روانپزشک و دکتر نیما قربانی روان شناس و صحبت‌هایی که در این برنامه داشتند به شکل تخصصی‌تری امکان یک تراپی مجازی را فراهم کرد. فارغ از نکات ارزشمندی که این دو استاد مجرب ارائه کردند، حضور مهمانان و کارشناسانی از این دست تمهید مناسبی است تا آسیب‌های گسترش روان شناسی زرد در سطح جامعه به ویژه فضای مجازی و شبکه های اجتماعی هم مورد توجه و تامل قرار بگیرد.

به عبارتی دیگر برنامه «اکنون» کمک می‌کند تا شبح شبه علم‌هایی که سلامت روانی جامعه را بهم ریخته و به جای درمان بر دردها افزوده و زخم‌ها را چرکین تر کرده از سر جامعه کم شود. از سوی دیگر حضور مهمانان دیگر از هنرمندان و نویسندگان گرفته تا شخصیت‌های علمی که تجربه های زیسته خود را با مخاطب در میان می‌گذارند یکی دیگر از کارکردهای مثبت این برنامه است که فرصتی فراهم می‌کند تا مخاطبان از تجربه عملی انسان‌های فرهیخته آشنا شده و شیوه‌های عقلانی مواجهه با بحران‌های زندگی در جامعه امروز را فرا بگیرد. اگر بخواهیم از منظر مفهومی به برنامه «اکنون» بنگریم باید کانون محوری آن را اکنونیت ما و بحران‌های زیست فردی و جمعی در آن توصیف کنیم.

بر این مبنا رویکرد برنامه و محور گفت‌وگوها بر شناخت و درک این اکنویت و مسائل و مصائب آن بنا شده است. تجربه‌های عملی و زندگی زیسته اهالی فکر و فرهنگ و بیان آنها در این برنامه به کارگاه انتقال تجربه شباهت دارد که در وهله نهایی کمک می‌کند تا تماشای این برنامه از سرگرمی صرف به آگاهی رهایی بخش برسد. این به این معنا نیست که مهمانان برنامه برای مخاطبان نسخه شفا می‌پیچند بلکه به این معناست که امکانی برای بهره وری از تجربیات آدم های مجرب فراهم می‌شود تا مخاطب شیوه‌های گوناگون مواجهه با بحران‌های زندگی را بشنود و به خودیارگری دست بزند. بر مبنای همین رویکرد حتی بخش‌های ادبی و شاعرانه که با حضور رشید کاکاوند اجرا می‌شود صرفا نگاهی ادبی و زیبایی شناختی به شعر و ترانه ندارد بلکه به خوانش و تفسیری گره می‌خورد که با اکنونیت ما نسبت معناداری برقرار کرده و می تواند گره گشایی کند.

در واقع مباحثی که در برنامه «اکنون» طرح می‌شود و محور گفت‌وگوها قرار می‌گیرد صرفا مفاهیم انتزاعی و کلی و حتی کلی گویی نیستند، هم سویه انضمامی داشته و با واقعیت‌های ملموس جامعه کنونی ارتباط دارد و هم در روایتی جزیی نگرانه تلاش می‌کند به فهم پذیری و مهارت افزایی به شکل توامان دست بزند.

در شکل گیری چنین فضا و کارکردی البته نباید نوع پرسشگری سروش صحت به عنوان مجری برنامه را نادیده گرفت. این مصاحبه‌گر خوب است که می‌تواند از مصاحبه شونده، حرف‌های شنیدنی بیرون بکشد و سروش صحت از آنجا که یک کتاب خوان حرفه‌ای و اهل مطالعه است و جامعه و مسائل آن را رصد می‌کند به طراحی پرسش‌هایی می‌رسد که می‌تواند به امکان آگاهی رهایی بخش برای مخاطب منجر شده و کارکردی عملیاتی داشته باشد. تنوع مهمانان برنامه هم از لحاظ تیپ شخصیتی و هم از حیث صنفی و تخصصی، فضای متکثری فراهم کرده تا نوعی دیالتیک دموکراتیک در برنامه ایجاد شده و صداهای مختلف شنیده است اما همه این کثرت‌ها در یک چیز به وحدت می‌رسد و آن چیزی جز اکنونیت ما نیست.

اکنونیتی که حالا به دلیل شرایط اجتماعی به یک بحران عمومی تبدیل شده که ارتقای فهم عمومی از آن، اولین گام برای عبور از آن است. برنامه «اکنون» با پردازش این اکنونیت به این عبور خودآگاهانه کمک می کند و همین مهم‌ترین امتیاز آن است. از این رو می توان گفت برنامه «اکنون» فرزند زمانه خود است.

*منتقد سینما و تلویزیون