جمعه شب وزارت دارایی آمریکا مجددا چند نهاد بانکی، از جمله بانک مرکزی ایران را تحریم کرده است. این تحریمها دو روز پس از دستور «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا برای اقدامات تحریمی بیشتر علیه ایران اعلام شدهاند. پس از این تحریم، «عبدالناصر همتی» رئیس کل بانک مرکزی در صفحه شخصی خود نوشت: «تجارت و مبادلات مالی کشور از راههایی انجام میشود که عملا از سوی آمریکاییها غیرقابل تحریم است».
در این زمینه خزانه دار هیات رئیسه اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران به خبرنگار اقتصادی ایرنا گفت: تحریم ایران برای دیروز و امروز و و دولت اخیر آمریکا نیست. ما همواره پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در مقاطع مختلف مشمول تحریمهایی بودهایم که متناسب با وضعیت جمهوری اسلامی در آن مقطع زمانی، از درجه اهمیت بالایی برخوردار بوده است. یعنی آمریکا در هر زمان محدودیتهایی مشخصا برای آن زمان اعمال کرده است.
«غلامحسین جمیلی» ادامه داد: اگر ۱۰ سال پیش هم تحریم بودیم، تحریمهای آن زمان برای آن مقطع بسیار سخت بوده و تحریمهای امروز برای این مقطع زمانی سخت و دشوار است. با این حال تاریخ و تجربه نشان داده ایران همانطور که در ۴۰ سال گذشته این بحرانها و سختیها را پشت سر گذاشته، قطعا تحریمهای جدید را هم با جایگزین کردن راه حلهای جدید و برنامهریزی برای روزهای پیش رو برطرف میکند.
وی با بیان اینکه خصومت آمریکا و دولتمردانش با ایران تمامی ندارد، اظهار کرد: قطعا راه موفقیت ما در گرو استقلال اقتصادی، سیاسی و پایبندی به توانمندیهای داخلی و همگرایی کشور است.
این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران با اشاره به منافع اقتصادی کشورهای دنیا خاطر نشان کرد: سایر کشورها نیز منافع مشترکی دارند و نمیتوانند به این راحتی از منافع اقتصادی خود صرف نظر کنند. جدا از اینکه ما دنبال پیدا کردن شیوههای جدید هستیم، بسیاری از کشورها هم به دلیل منافع اقتصادی کشورشان راه حلهایی دارند که در حال انجام است و دائم به روز رسانی میشود.
جمیلی درباره تاثیر تحریم اخیر بر روند اجرای اینستکس گفت: کلا اینستکس را خیلی قبول ندارم؛ چرا که این ساز و کار با هدفی تشکیل شده بود که از آن دور شده و دیگر هدفگذاری انجام شده وجود ندارد. در نتیجه نمیتوان زیاد به این موضوع تکیه کرد.
وی با تاکید بر لزوم افزایش اتکای داخلی بیان کرد: تا یک سال اخیر بحرانهای اقتصادی مختلف مانند بحران ارزی را پشت سر گذاشتیم. آیا زمانی که ارز دچار نوسانات شدید شد وضعیت اقتصادی و تحریمها شدیدتر بود یا امروز؟ در آن زمان همگرایی در ذی نفعان غیر دولتی و سیاستگذاران دولتی باعث توقف این بحران در کشور شد.
این فعال اقتصادی معتقد است اگرچه نمیتوان یک اقتصاد را بدون نگاه به بازارهای بینالمللی و کشورهای خارجی و وابستگی به آنان در نظر گرفت، ولی میتوان این وابستگی را کاهش داد.
جمیلی تصریح کرد: درست است خیلی از کشورها تبادلات مالیشان بر اساس سیستمهای بانکی و مبادلات مجازی و پولی در شبکههای این چنینی است، ولی میتوان منافع مشترکی بین چند کشور ایجاد کرد تا سیستم گذشته را مجدد احیا کنیم.
وی با بیان اینکه الزاما نیاز به نقل و انتقال پولی نداریم، توضیح داد: ما یک سری کالا تولید میکنیم و به یک سری کالا نیاز داریم؛ میتوان این کالاها را با کشورهای مشخصی تهاتر کرد که اتفاقا باعث شکلگیری پیوندهای مشترک بین آن کشورها میشود و امنیت و پایداری آن بیشتر خواهد بود.
وی در پایان با بیان اینکه رمز ارزها و پولهای دیجیتال نیز به دلیل ماهیت تبادلاتشان در زمان تحریمها میتواند برای کشور مفید باشد، خاطرنشان کرد: بسیاری از راههای دیگر وجود دارد که میتوان با تکیه به آنها تحریمها را کم اثرتر کرد.
تحریم بانک مرکزی موضوع جدیدی نیست
«علی نقیب» عضو کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی ایران در این زمینه به ایرنا گفت: چند سال است که ما تحریم هستیم. برای کسبوکار میدانیم مبادلات باید از طریق سوئیفت انجام شود اما مگر سوییفت کار می کند؟ همواره از نظر مبادلات مالی در کشور مشکل داشتهایم ولی عمده کارها را به صورت حواله انجام دادهایم و کاری روی زمین نمانده است.
وی اضافه کرد: احساس میکنم این قبیل اقدامات سیاسی رئیس جمهوری آمریکا از قبل انجام شده و ایران در شرایط فشار حداکثری توانسته امور خود را پیش ببرد.
نقیب اقدام اخیر ترامپ را «غیر دقیق» خواند و افزود: بانک مرکزی عملا پیشتر هم تحریم شده بود ولی ما همواره مسیر خود را رفتهایم و به بنبست نرسیدهایم.
از سوی دیگر «حسین سلاحورزی» نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران معتقد است با راهکارهای جایگزین میتوان اثر این تحریم را کمرنگ کرد.
وی در این زمینه به خبرنگار اقتصادی ایرنا گفت: به نظر میرسد با جایگزین کردن روش تهاتری، تجارت و توافقات دوجانبه بتوان با کمترین آسیب به انجام معاملات و مبادلات مالی پرداخت.
سلاحورزی معتقد است اگرچه این تحریم میتواند روند انجام سازوکاری مانند اینستکس را با اختلال مواجه کند، اما این تحریم مساله جدیدی نیست که ایران و بانک مرکزی نتواند از عهده آن برآید. چنانچه پیشتر نیز چنین تجربیاتی در تاریخ ایران ثبت شده است.