خشکسالی، گرد و غبار و پرداخت نشدن حقابه زیست‌محیطی از جمله مشکلاتی است که ایران همانند سایر کشورهای همسایه با آن دست و پنجه نرم می‌کند؛ مشکلاتی که تنها ریشه داخلی ندارد و حل آنها نیازمند اقدامات بین‌المللی و فعال شدن دیپلماسی محیط زیست است؛ رویکردی که نشانه و ردپای آن را می‌توان طی دو سال اخیر در دولت سیزدهم در ماجرای حقابه هیرمند، حضور وزرای محیط زیست منطقه در ایران و میزبانی نشست بین‌المللی گرد و غبار مشاهده کرد.
به گزارش ایسنا گرد و غبار در سال‌های اخیر به یکی از مشکلات زیست‌محیطی کشور تبدیل شده است. این پدیده جوی دارای دو منشاء داخلی و خارجی است. به گفته احد وظیفه – رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی – گرد و غبار با منشاء خارجی غالبا از مناطق شرقی سوریه، مناطق شرقی اردن و مناطق غربی و مرکزی تا جنوبی عراق – که گرد و خاک خیز هستند – سرچشمه می‌گیرند و به ایران منتقل می‌شوند. در کنار این مناطق می‌توان به سامانه‌های جنوبی و وزش باد از جنوب به شمال و انتقال گرد و خاک از عربستان به ایران اشاره کرد.
در مجموع ۲۷۹ میلیون هکتار از اراضی خاورمیانه، کانون گسیل گرد و غبار به داخل کشور است و علاوه بر آن در سطح منطقه هشت کانون عمده گرد و غبار شناسایی شده است که در عربستان، امارات، شمال عربستان، جنوب عراق، شمال عراق، ترکمنستان – ازبکستان – تاجیکستان، افغانستان و پاکستان قرار دارند و هر یک از این کانون‌ها می‌تواند مناطقی از کشور ما را درگیر می‌کنند.
با توجه به تاثیر کانون‌های گرد و غبار با منشا خارجی بر کیفیت هوای کشور به‌ویژه در سال‌های اخیر لزوم فعال‌تر شدن دیپلماسی محیط زیستی بیش از پیش احساس شده است. در فروردین ماه سال گذشته که کیفیت هوای تهران به‌طور چشمگیری کاهش یافت، مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران گفت: منشأ این اتفاق، خارجی بوده و تغییر اقلیم موجب رخ دادن این پدیده شد بنابراین باید دیپلماسی محیط زیست داشته باشیم و هم وزارت امور خارجه و هم محیط زیست نسبت به این مسئله حساس باشند.
آغاز تلاش‌های بین‌المللی ایران برای مقابله با گرد و غبار
اردیبهشت‌ماه سال گذشته رییس جمهوری به افزایش آلایندگی‌ها و گرد و غبار در استان‌های مختلف کشور بویژه استان خوزستان تاکید کرد و گفت: حل ریشه‌ای این موضوع نیازمند همکاری با کشورهای منطقه و همسایه است.
این دستور آغازی برای فعال شدن دیپلماسی محیط زیست برای کاهش گرد و غبار شد.
۷ خرداد ماه سلاجقه در راس یک هیات فنی و کارشناسی با هدف بررسی راهکارهای موثر و فوری در مهار ریزگردها وارد کشور عراق شد. سوریه مقصد بعدی سلاجقه برای تحقق دیپلماسی زیست محیطی و مدیریت کانون‌های گرد و غبار بود.
گردهمایی سفرای کشورهای همجوار و اسلامی نیز در همین ماه برگزار شد. علی سلاجقه – رییس سازمان حفاظت محیط زیست – در این باره گفت: در نشستی که با سفرای پانزده گانه داشتیم موضوعاتی در خصوص گرد و خاک مطرح شد.هفته آینده در این خصوص سفری به کشور امارات، ترکیه و کویت خواهم داشت.
این رایزنی‌ها تابستان سال گذشته نیز ادامه یافت، به‌گونه‌ای که ۱۵ تیرماه رییس سازمان حفاظت محیط زیست با مرجع صلاحیت‌دار عمومی محیط زیست دولت کویت دیدار کرد و یادداشت تفاهمی در زمینه مقابله با گرد و غبار بین طرفین امضا شد.
۲۱ تیرماه در اقدامی به ابتکار ایران وزیران و مقامات ارشد محیط زیستی ۱۱ کشور حاضر در نشست منطقه‌ای با عنوان ««نشست منطقه‌ای وزیران محیط زیست برای آینده‌ای بهتر»» گرد هم آمدند. این اجلاس با حضور وزرای محیط زیست ۱۱ کشور منطقه غرب آسیا ارمنستان، عراق، سوریه، عمان، قطر و امارات و معاون وزرای محیط زیست جمهوری آذربایجان، ترکمنستان و هیات‌هایی از ترکیه و ازبکستان و نهادهـای بین‌المللـی شـاملFAO ،APDIM WMO ،UNESCO ،ESCAP ،UNEPT ،UNDP برگزار شد.
یافتن راهکاری مشترک برای حل معضلات زیست‌محیطی به‌ویژه مشکل ریزگردها و کاهش اثرات سـوء آن از جمله اهداف این نشست بین‌المللی بود. در این جهت پنج سـند تفاهم همکاری با کشـورهای امارات، عراق، سـوریه، ترکمنسـتان و ارمنسـتان به منظور اجرای عملیات میدانی مقابله با پدیده گردوغبار امضا شد علاوه بر آن ایران در تلاش برای شکل‌گیری یک سازمان برای همکاری زیست محیطی در منطقه غرب آسیا است.
در این نشست با توجه به ضرورت شدید بر اقدام عملی برای مقابله با طوفان‌های گردوغبار، توسعه برنامه اقدام منطقه‌ای برای حفاظت از محیط زیست مورد توجه قرار گرفت. همچنین ایده توسعه توافقنامه منطقه‌ای به منظور تقویت و افزایش همکاری‌های کشورهای منطقه مورد پذیرش قرار گرفته و ایجاد صندوق منطقه‌ای برای حمایت مالی از اجرای پروژه‌های مشترک برای مقابله با طوفان‌های گردوغبار در کشورهای متبوع مورد استقبال قرار گرفت و با هدف مدیریت آب و تثبیت، احیاء و تقویت خاک به عنوان راهی برای سازگاری با تغییر اقلیم و مقابله با طوفان‌های گردوغبار از ابتکار ایجاد کمربند سبز در کشورهای آسیب‌دیده استقبال شد.
علی سلاجقه – رییس سازمان حفاظت محیط زیست – در این نشست مساله گرد و غبار را یک مخاطره برای همه کشورهای منطقه دانست و تصریح کرد: ما می‌توانیم در قالب یک کنوانسیون منطقه‌ای، تصمیمات اتخاذ شده در نشست امروز را عملیاتی کنیم.
دو ماه پس از اجلاس وزرای محیط زیست یعنی شهریور ماه سال ۱۴۰۱ علی محمد طهماسبی بیرگانی – دبیر ستاد ملی سیاستگذاری و مدیریت پدیده گرد و غبار سازمان حفاظت محیط زیست – با اشاره به تفاهمنامه‌های امضا شده با کشورهای همسایه برای کنترل گرد و غبار از فراهم‌سازی مقدمات برای راه‌اندازی سازمان‌های منطقه‌ای بر اساس اعلامیه اجلاس وزرای محیط زیست خبر داد.
او با اشاره به کشورهای عراق و سوریه گفت: این دو کشور به دلیل نزدیکی مناطق غبارخیز آنها به ایران و هم به دلیل تکرار وقوع گرد و غبار اهمیت زیادی دارند. کشور عراق با داشتن حدود ۲۳.۸ میلیون هکتار منطقه غبارخیز – که در مقایسه با مناطق غبارخیز کشورما خیلی گسترده‌تر است – در اولویت اول فعالیت‌های مقابله با گرد و غبار قرار دارد. کشور سوریه نیز حدود ۴ میلیون هکتار منطقه غبارخیز دارد که ۹۰ درصد گرد و غبارهای با منشا خارجی در ایران از آن نشات می‌گیرد.
وی در ادامه با اشاره به تفاهمنامه‌های امضا شده با عراق و سوریه از سفر تیمی از ایران به عراق و سوریه برای شناسایی مناطق غبارخیز و همکاری با این کشورها برای مقابله با گرد و غبار خبر داده بود.
در پی این تصمیم، مهرماه یک تیم کارشناسی هفت نفره برای بررسی یکی از کانون‌های اصلی گرد و غبار به عراق سفر کردند.
آبان ماه نیز رایزنی با کشورهای منطقه برای مقابله با گرد و غبار ادامه داشت. سلاجقه در دیدار با شیخ زاهد آل نهیان – وزیر محیط زیست قطر- در حاشیه بیست وهفتمین اجلاس کنوانسیون تغییر اقلیم گفت: طبق اعلامیه تهران، تاسیس دبیرخانه سازمان همکاری‌های منطقه ای در دستور کار قرار گرفته و پیش نویس اولیه تشکیل سازمان به‌زودی برای بررسی و ارایه نظر در اختیار کشورها قرار خواهد گرفت.
بهمن ماه نیز سلاجقه از برگزاری نشستی بین‌المللی درباره گرد و غبار در ایران خبر داد و گفت: در نشستی که با حضور ۱۵ کشور در تهران برگزار شد سازمان ملل متحد براساس تجربیات موفق ما در زمینه مبارزه با ریزگردها در قطعنامه نهایی خود، ایران را به عنوان میزبان نشست بین المللی گرد و غبار جهان معرفی کرد و قرار است تیرماه سال ۱۴۰۲ برگزار شود.
سال جاری سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه رایزنی‌ها با کشورهای همسایه به‌صورت جدی به فراهم سازی زمینه‌های برگزاری نشست بین‌المللی گرد و غبار پرداخته است.
فروردین ماه سلاجقه در دیدار با رشید مردوف – معاون کابینه و وزیر امورخارجه ترکمنستان – از آمادگی ایران برای اجرای سند همکاری محیط زیستی با این کشور با تهیه یک برنامه عملیاتی خبر داد و گفت: مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی در جمهوری اسلامی ایران کارهای تحقیقاتی متنوعی در خصوص مسائل زیست محیطی و بیانزدایی به ویژه در موضوع گرد و غبار انجام داده‌اند و می‌توانیم کارهای تحقیقاتی مشترکی را نیز با ترکمنستان انجام دهیم.
۹ اردیبهشت ماه رییس سازمان حفاظت محیط زیست در در دوازدهمین جلسه ستاد ملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گرد و غبار با یادآوری موضوع راه‌اندازی سازمان منطقه‌ای گرد و غبار به عنوان یکی از مصوبات اجلاس منطقه ای وزرای محیط زیست در تابستان سال گذشته، بر لزوم استقرار این سازمان تا سالروز برگزاری اجلاس مذکور تاکید کرد.
۱۰ اردیبهشت ماه سال جاری سلاجقه و حسین امیرعبداللهیان – وزیر امور خارجه -به همراه جمعی از مدیران دو دستگاه درباره جزئیات برگزاری کنفرانس بین‌المللی مقابله با گرد و غبار بحث و تبادل نظر کردند. در همین ماه سلاجقه با هماهنگ‌کننده مقیم سازمان ملل متحد در جمهوری اسلامی ایران در خصوص همکاری‌های محیط زیستی با محوریت مشارکت در برگزاری کنفرانس بین‌المللی مقابله با توفان های گرد و غبار نیز دیدار کرد.
خردادماه رئیس مرکز اموربین الملل و کنوانسیون های سازمان حفاظت محیط زیست از استقرار دبیرخانه کنفرانس بین المللی گرد و غبار در مرکز امور بین الملل سازمان حفاظت محیط زیست خبر داد و گفت: پیرو ابلاغ رییس سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص دستور رییس جمهوری مبنی بر برگزاری کنفرانس بین المللی گرد و غبار در ایران که حمایت سازمان ملل متحد را در پی داشته و در قطعنامه مجمع عمومی هم ذکر شده است، استقرار دبیرخانه این کنفرانس در تاریخ ۲۰ فروردین ۱۴۰۲ به مرکز امور بین الملل و کنوانسیون های سازمان حفاظت محیط زیست ابلاغ شد. این مرکز در قالب دو کمیته فنی – محتوایی و تشریفاتی و کنسولی و اجرایی جلسات خود را برگزار کرده است. هردو کمیته با عضویت دستگاه های ذی مدخل و ذی صلاح تشکیل شده اند و با ابلاغ دکتر سلاجقه مشغول به کار هستند.
۱۹ خردادماه اعلام شد که ۲۱ تیرماه (۱۲ ژوئیه) در تقویم بین المللی به نام «روز مقابله با طوفان های گرد و غبار» نامگذاری شده است. رییس سازمان حفاظت محیط زیست در این باره گفت: در یک سال اخیر و پس از برگزاری موفق اجلاس وزرای محیط زیست منطقه در تهران، بلافاصله پیشنهاد تصویب این روز به عنوان روز بین المللی مقابله با طوفان های گرد و غبار از طریق سازمان حفاظت محیط زیست به نمایندگی جمهوری اسلامی ایران ارایه شد و با رای اجماعی مجمع عمومی سازمان ملل متحد، این تلاش ها نتیجه داد و ۲۱ تیرماه (۱۲ ژوئیه) در تقویم بین المللی به نام «روز مقابله با طوفان های گرد و غبار» اعلام شد.
در حالی که قرار بود نشست بین‌المللی گرد و غبار تیرماه برگزار شود، برپایی این رویداد مهم به شهریورماه موکول شد. به گفته سلاجقه یکی از مواردی که به عنوان یک کار بین‌المللی و در تراز عالی انجام می‌شود برپایی نشست بین‌المللی گرد و غبار در ۱۸ و ۱۹ شهریور در تهران است.
رئیس سازمان محیط زیست یادآور شد: بعد از نشست سال قبل که نشست منطقه‌ای محیط زیست کشورهای همسایه بود سازمان ملل کشور ایران را به عنوان میزبان نشست بین‌المللی انتخاب کرد. این نشست با حضور مقامات عالیرتبه بیش از ۵۰ کشور جهان در تهران برگزار می شود.
بیشتر بخوانید: نشست بین‌المللی گرد و غبار ۱۸ و ۱۹ شهریور در تهران برگزار می‌شود
تامین حقابه هیرمند در دستور کار دولت سیزدهم
سال‌هاست که مسئله تامین حقابه رودخانه هیرمند از سوی کارشناسان و مسئولان مطرح می‌شود چراکه در صورت عدم تامین حقابه، خشک شدن رودخانه هیرمند و به تبع آن خشکی تالاب بین المللی هامون آسیب‌های جبران‌ناپذیری به معیشت جوامع محلی وارد می‌کند همچنین می‌تواند باعث تشدید خشکسالی و از سوی دیگر تبدیل به منشاء گردوغبار شود.
به گفته سلاجقه در زمینه مقابله با ریزگردهای منطقه سیستان شامل پنج شهرستان زابل، زهک، هامون، هیرمند و نیمروز واقع در شمال استان سیستان و بلوچستان با دو منشاء داخلی و خارجی روبه‌رو هستیم که در حوزه منشأ خارجی یعنی قسمتی از خاک کشور افغانستان که به محل برداشت ذرات گرد و غبار یا به عبارتی ریزگرد تبدیل شده، باید با حکومت مستقر در افغانستان گفت‌وگو کنیم تا بتوانیم از طریق توافق دوجانبه به مهار منشأ و کانون‌های برداشت در کشور همسایه کمک کنیم.
با توجه به اهمیت تامین حقابه هیرمند برای معیشت و محیط زیست منطقه ۳۱ فروردین ماه سال ۱۴۰۱ محمد مخبر – معاون اول رییس جمهوری- در دستورات جداگانه ای خطاب به وزیر امور خارجه و معاون بین الملل و همکاری‌های منطقه‌ای معاون اول، خواستار پیگیری مجدانه برای تامین حقابه هیرمند از دولت مستقر در افغانستان شد.
۲۰ اردیبهشت ماه امیر عبداللهیان – وزیر امور خارجه- به رویکرد طالبان به حقابه هیرمند اشاره و تاکید کرد: نکته مهم و مثبت این است که هیات حاکمه موقت افغانستان پذیرفته که باید این حقآبه را به جمهوری اسلامی ایران بدهد و الان کمبود آب را دلیل این مسئله عنوان می کنند، اما باید به این نکته اشاره کنم که این موضوع برای ما یکی از شاخص ها و مصادیق راستی آزمایی هیات حاکمه موقت افغانستان است که آیا در موضوع حقآبه آب از هیرمند صادقانه و طبق قرارداد ۱۳۵۱ عمل خواهند کرد؟ این یکی از شاخص‌ها برای نحوه تعامل در آینده با این هیات است.
۳ خرداد مخبر نیز دوباره تاکید کرد: کشور مصمم است موضوع حقابه هیرمند را حل کند.
اول مردادماه ۱۴۰۱ علی سلاجقه – رئیس سازمان حفاظت محیط زیست – درباره آخرین پیگیری‌ها درباره رهاسازی حقابه هیرمند به ایسنا گفت: وزارت نیرو با همتایان خود در کشور افغانستان جلسه داشته اما متاسفانه این جلسات به نتیجه نرسیده است چون طرف مقابل زیر بار اعداد و ارقام ما نمی‌رود.
در این شرایط دولت سیزدهم تلاش خود برای تامین آب هامون ادامه داد و در این راستا مردادماه ۱۴۰۱ حسین امیر عبداللهیان – وزیر امور خارجه ایران – با امیرخان متقی – سرپرست وزارت خارجه افغانستان- تلفنی گفت‌وگو کرد و وی نسبت به حقابه ایران اظهار تعهد کرد و گفت زمانی که آب موجود باشد، آن را به‌سوی ایران روان می‌کنیم.
در همان زمان ایران با سیل‌های تابستانی مواجه شده بود اما در پی وقوع این سیلاب در نقاط مختلف کشور تالاب‌های ایران آبگیری چندانی نشده بودند، به‌طوری‌که آرزو اشرفی‌زاده – مدیر کل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست – با اشاره به وضعیت تالاب هامون به ایسنا گفت: علی رغم ورود آب به بالادست حوضه هیرمند و پشت سد کمال خان، تالاب هامون هیچ آبگیری از رودخانه هیرمند در افغانستان نداشته و در حال حاضر ۱۰۰ درصد خشک است. سال ۱۴۰۰ نیز به دلیل ایجاد انحراف در مسیر رودخانه هیرمند، تالاب هامون از این رودخانه آبگیری نکرد.
او تاکید کرد: سازمان حفاظت محیط زیست علاوه بر معاهدات جاری بین دو کشور در بحث آب شرب و کشاورزی، پیگیری برای جریان یافتن آب از مسیر طبیعی هیرمند به جهت حفظ حیات تالاب هامون را خواستار شده است چراکه حیات تالاب هامون به سیلاب‌ها وابسته است.
آخر مردادماه همان سال مدیر کل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست ضمن اشاره به اینکه افغانستان در اواسط مردادماه قول داده بود که دیگر هیچ انحراف آبی از مسیر طبیعی رود هیرمند از بند کمال خان به سمت گود زره نداشته باشد گفت که تصاویر ماهواره‌ای نشان می دهد که انحراف آب برای دومین بار در حال انجام است. در دولت جدید افغانستان، اقداماتی که از سال‌های گذشته در زمینه کنترل آب‌های بالادست در کشور افغانستان صورت می‌گرفت با همان رویکرد و با شدت بیشتری ادامه دارد و این اتفاق منجر به این شد که در سال گذشته آبی از حوضه هیرمند وارد تالاب هامون نشود. کنترل منابع در رودخانه‌های ورودی به تالاب هامون- که تقریبا بالای ۹۸ درصد آب تالاب وابسته به منابع آب کشور افغانستان است – در حال انجام است. در این شرایط ما مکاتبات زیادی را با وزارت امور خارجه و وزارت نیرو در این زمینه انجام داده‌ایم.
اشرفی زاده درباره انحراف آب از هیرمند توضیح داد: در سال ۱۴۰۰ شاهد انحراف آب از مسیر طبیعی رودخانه هیرمند به سمت گودزره بوده‌ایم که با این اقدام هیچ‌گونه ملاحظات زیستی بین‌المللی و قواعد بین‌المللی و حسن همجواری دو کشور رعایت نشد و در نهایت آبی از این حوضه وارد کشور ما نشد و در تامین آب شرب نیز دچار مشکل شدیم. این موضوع در مذاکرات اخیر وزارت نیرو دنبال شده است. وزیر نیرو به عنوان نماینده ایران موضوع را پیگیری کرد و کشور افغانستان در اواسط مردادماه قول داده بود که دیگر هیچ انحراف آبی از مسیر طبیعی رود هیرمند از بند کمال خان به سمت گود زره نداشته باشد اما تصاویر ماهواره‌ای طی امروز موید این است که انحراف آب برای دومین سال در حال انجام است. اگر این اتفاق بیفتد، عدم رعایت حسن همجواری دو کشور را ثابت می‌کند و وضعیت تامین حقابه تالاب هامون بدتر می‌شود و مردم کشور افغانستان نیز از ریزگردهایی ناشی از تالاب هامون، متضرر خواهند شد.
رایزنی‌ها برای تامین حقابه هیرمند ادامه داشت. رئیس سازمان حفاظت محیط زیست بهمن ماه ۱۴۰۱ با بیان اینکه تاکنون اقدام اجرایی برای حق آبه هیرمند از سوی هیات حاکمه افغانستان انجام نشده است، گفت: درصدد هستم برای پیگیری حقابه هیرمند به افغانستان بروم.
در نهایت ۷ اردیبهشت‌ماه سال جاری سلاجقه از رایزنی با هیات حاکمه افغانستان و سفر تا یکی دو هفته آینده به آن کشور برای پیگیری حقابه خبر داد. این خبر درحالی به گوش رسید که پیش از این کاظمی قمی – نماینده ویژه رئیس جمهوری در امور افغانستان – در اظهاراتی گفته بود: اقداماتی که صورت گرفته نوید این را می‌دهد که امسال آب در هیرمند رها خواهد شد.
همچنین ۱۳ اردیبهشت‌ماه حسین امیرعبداللهیان – وزیر امور خارجه کشورمان – نیز در ملاقات با حبیب‌الله دهمرده – نماینده مردم زابل در مجلس – پیگیری حقابه را در مناسبات دوجانبه با همسایگان از جمله افغانستان جزو اولویت‌ها و برنامه‌های اصلی وزارت امور خارجه دانست و گفت: ایران در تحقق حقابه ملت ایران از هیرمند جدی است و این مساله جزو موضوعات اصلی گفت‌وگوهای اینجانب، نماینده جمهوری اسلامی ایران در امور افغانستان و وزارت نیرو با افغانستان در نشست‌های دوجانبه و چندجانبه از جمله نشست اخیر کشورهای همسایه افغانستان در سمرقند بوده است.
سلاجقه نیز در این میان نقش سازمان ملل بر جلب همکاری کشورهای همسایه برای تخصیص حقابه تاریخی محیط زیستی رودخانه هیرمند برای تالاب‌های هامون را نقشی تسهیل‌گر می‌داند.
۲۴ اردیبهشت‌ماه بود که رییس جمهوری در جلسه هیئت دولت با ماموریت ویژه به وزرای نیرو، امور خارجه و نماینده ویژه رییس جمهوری در امور افغانستان تاکید کرد: حقابه ایران از هیرمند مسئله با اهمیتی است، این مسئله را با جدیت پیگیری کنید.
۲۶ اردیبهشت‌ماه علی‌اکبر محرابیان – وزیر نیرو – ضمن اشاره به دستور رئیس‌جمهوری مبنی بر پیگیری حقابه هیرمند تا حصول نتیجه اظهار کرد: پیرو دستور ویژه رئیس جمهوری به منظور تعیین و تکلیف مسئله آب شرق کشور، دوشنبه (۲۵ اردیبهشت) جلسه‌ای با حضور دستگاه‌های ذی‌ربط در این موضوع تشکیل شد. در این جلسه ابعاد مختلف حل مسئله حقابه هیرمند مورد بررسی قرار گرفت و پس از گزارشاتی که دستگاه‌های مختلف ارائه کردند، تصمیماتی به منظور احقاق حق ایران اتخاذ شد.
وی اضافه کرد: مطابق گزارش‌های ارائه شده در این جلسه، دولت طالبان متعهد به عملیاتی کردن معاهده هیرمند و پرداخت حقابه ایران بر اساس این معاهده شده است. دولت برای تامین منابع آب هیرمند گام‌های جدی تعریف کرده و بر اساس برنامه‌ریزی انجام شده ما حقابه ایران از رود هیرمند را وصول خواهیم کرد.
۲۸ اردیبهشت ماه رئیس جمهوری با اشاره به سابقه تاریخی و توافقات و معاهدات دو کشور ایران و افغانستان درباره حقآبه هیرمند تاکید کرد: می‌خواهم به حاکمان افغانستان عرض کنم که این سخن بنده را مطلب عادی تلقی نکنند، بسیار جدی بگیرند؛ به مسئولین و حاکمان افغانستان اخطار می‌کنم که حق مردم و منطقه سیستان و بلوچستان را سریعا بدهند.
رایزنی‌ها ادامه داشت تا اینکه ۱۲ خرداد عبدالطیف منصور – سرپرست وزارت انرژی و آب طالبان – بر حل مساله حقابه ایران از راه گفت‌وگو و طبق معاهده سال ۱۳۵۱ تاکید کرد و گفت: مساله آب نباید سیاسی شود و نیاز است از هرگونه سخنان تحریک‌آمیز خودداری شود.
۱۷ خرداد سلاجقه گفت: در خصوص حقابه هیرمند رایزنی ها در حال انجام است. طرف مقابل حالت نرمی از خود نشان داده و امیدوار هستیم که رایزنی‌ها ادامه داشته باشد و از مسیر دیپلماسی این موضوع حل شود. فعلا بازدیدی انجام نشده است.
او ۲۴ خرداد هم بار دیگر بر پیگیری وضعیت حقابه هیرمند تاکید کرد: در این زمینه مباحث دیپلماتیک مطرح است و امیدواریم به نتیجه برسد.
به گزارش ایسنا، امید می‌رود با تداوم فعالیت‌های دولت سیزدهم در جهت تعامل با کشورهای منطقه به منظور کاهش گرد و غبار نه تنها ایرانی‌ها بلکه سایر کشورهای منطقه بتوانند هوای باکیفیت‌تری را تنفس کنند علاوه بر آن بتوانند مردم سیستان و بلوچستان به حق خود از رود هیرمند برسند و تالاب هامون جانی دوباره بگیرد.
