کارشناسان یونسکو در حالی خواستار اصلاحات در پرونده ثبت جهانی راه آهن ایران شده‌اند که قرار است این پرونده در سال ۲۰۱۹ به همراه جنگل‌های هیرکانی در فهرست جهانی ثبت شود. میراث صنعتی راه آهن ایران قرار است در سال ۲۰۱۹ ثبت جهانی شود چرا که موضوع ثبت راه آهن قدیمی ایران موضوعی فراتر از ثبت […]
میراث صنعتی راه آهن ایران قرار است در سال ۲۰۱۹ ثبت جهانی شود چرا که موضوع ثبت راه آهن قدیمی ایران موضوعی فراتر از ثبت یک بناست و شامل تمامی ایستگاه‌ها، خطوط و بافت‌های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی خواهد بود که در این مسیر از جنوب تا شمال کشور را شامل می‌شود. اگر راه‌آهن قدیمی ایران به ثبت جهانی برسد شهرهای مختلفی که در مسیر راه‌آهن هستند نیز به عنوان مقصد گردشگران داخلی و خارجی معرفی خواهد شد.
از چند سال پیش تا کنون کارشناسان مرتبط با این پرونده در حال تکمیل آن بوده‌اند. اسفند ماه سال ۹۴ نشست مشترکی بین سازمان میراث‌فرهنگی و شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران برای ثبت میراث‌صنعتی و راه‌آهن قدیمی ایران از شمال تا جنوب برگزار شد. در آن نشست پورسیدآقایی که در آن زمان معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران بود گفت: خط آهن ایران قدیمی‌ترین خط آهن جهان نیست که بگوییم قدیمی‌ترین خط آهن است. بعضی از سازه‌ها و مسیرها بویژه در شمال کشور دارای مهندسی خاص، اصولی و البته زیبایی است (پل ورسک و سه خط طلا) یا در مسیر جنوب، این خط، خط پل پیروزی راه‌آهن ایران بود؛ از جنوب تا شمال متفقین از این خط استفاده کردند و آمریکایی‌ها در همان زمان؛ جنگ جهانی دوم، بیش از ۸۰ لوکوموتیو به ایران آورند. زیرا ایران توانایی خط را داشت یعنی خط راه آهن موجود بود اما توان حمل و نقلی را نداشت و جنگ که تمام شد همه را بردند. طبیعتا راه آهن شمال تا جنوب ماهیت تاریخی دارد. همچنین در شهرهایی مثل تبریز ایستگاه های راه آهن دارای ارزش فراوانی هستند که ضرورت دارد تا در صورت امکان و در صورتیکه مراحل ثبت ملی آنها به اتمام رسیده در لیست ثبت جهانی قرار گیرند.
در همان جلسه محمدحسن طالبیان معاون میراث‌فرهنگی کشور هم گفته بود: سه پل طلا در راه آهن شمال کشور اگر به تنهایی بخواهد در لیست آثار ثبتی جهان قرار گیرد ممکن است نتواند رای بیاورد چون با طرح این موضوع، بلافاصله پل‌های ارزشمند سوئیس که فراوان هم هستند مطرح خواهند شد و سه پل طلای ایران شانس جهانی شدن را از دست خواهد داد. به همین خاطر نیز نمی‌توان موردی مطرح کرد. اما اگر بگویم در یک مسیر راه آهن، سه پل ارزشمند (سه پل طلا)، ایستگاه، خط، موزه و طبیعت را داریم این مجموعه در کنار یکدیگر شانس بیشتری خواهد داشت.
پس از برپایی این نشست و انجام گفتگوها و هماهنگی‌های دیگر بین راه آهن، وزارت راه و شهرسازی و سازمان میراث فرهنگی، علی اصغر مونسان رئیس سازمان میراث فرهنگی حامل این خبر شد چرا که نامزدی «میراث صنعتی راه آهن ایران» در اجلاس اخیر یونسکو در لهستان پذیرفته شده بود و مونسان این خبر را آذر ماه در نشست خبری عملکرد صد روزه خود در سال ۹۶ اعلام کرد: پرونده ثبت جهانی راه آهن در حال تکمیل است، چون قدمت تاریخی زیادی در ایران دارد و سازه‌های تاریخی متعددی نیز در مسیر راه آهن وجود دارد ما در نظر داریم در سال ۲۰۱۸ این پرونده را در بخش میراث تاریخی به یونسکو ارائه کنیم.
سازمان میراث فرهنگی این پرونده را اوائل ماه فوریه امسال به یونسکو ارسال کرد اما کارشناسان یونسکو خواستار اصلاحیه‌ای برای آن شده‌اند.
آنطور که محمدحسن طالیبیان معاون میراث فرهنگی کشور گفت: کارشناسان یونسکو نقشه‌ها و جزئیات بیشتری را برای تکمیل پرونده نیاز داشتند که در این رابطه اطلاعات بیشتر به آنها ارائه شد تا این پرونده در سال ۲۰۱۸ ارزیابی شود و برای سال ۲۰۱۹ به ثبت برسد.
وی در توضیح بیشتر وضعیت این پرونده گفت: جزئیات بیشتر درباره عرصه و حریم بود که در قالب سی‌دی به یونسکو ارسال شد قرار شده در این باره جلسات بیشتری گذاشته شود. پروسه ثبت راه آهن باید طی شود. ما این پرونده را در سال ۲۰۱۸ فرستاده ایم اما باید مراحل ثبت آن را بگذرانیم تا بتوانیم در سال ۲۰۱۹ آن را ثبت جهانی کنیم. یونسکو پاسخ این نامه یک ماه دیگر اعلام می کند.
طالبیان افزود: برای سال ۲۰۱۹ غیر از پرونده راه آهن، پرونده جنگل‌های هیرکانی نیز به ثبت جهانی می‌رسد.
