آقا خان نوری ، قضاوت تاریخ
آقا خان نوری ، قضاوت تاریخ
بسیاری از مورخان میرزا آقاخان نوری را در دوره‌ی صدارتش (۱۸۵۱–۱۸۵۸) به عنوان یک سیاستمدار «آنگلوفیل» یا طرفدار انگلستان معرفی کرده‌اند. او پس از دسیسه و برکناری امیرکبیر به صدارت رسید و در سیاست خارجی ایران گرایش آشکاری به حمایت از منافع بریتانیا نشان داد.

آقا خان نوری ، قضاوت تاریخ

به گزارش واحد تحلیلی خبرگزاری صبح اقتصاد اینکه آنگلوفیل باشی یا آنگلو ساکسون را در تعریف ماهیت این دو اصطلاح باید شناخت.
اساساً فرق اصلی این دو واژه این است که «آنگلوفیل» به کسی گفته می‌شود که طرفدار یا دوستدار فرهنگ و سیاست یا خود فروخته به بریتانیا باشد، در حالی که «آنگلوساکسون» به یک قوم تاریخی و ریشه‌های نژادی از قرن پنجم به بعد در بریتانیا اشاره دارد.
آقاخان نوری را می‌توان یک آنگلوفیل دوآتیشه دانست، زیرا سیاست‌هایش در جهت منافع بریتانیا بود. این گرایش او در تضاد با سیاست‌ های امیرکبیر قرار داشت و یکی از عوامل اصلی تغییر مسیر سیاست خارجی ایران در آغاز سلطنت ناصرالدین شاه شد. برخلاف امیرکبیر که بیشتر در تدارک توازن با روسیه بود، آقاخان نوری روابط ایران با انگلستان را تقویت کرد و در بسیاری از تصمیمات سیاسی جانب لندن را گرفت.
لندن نقش مهمی در برکناری امیرکبیر داشت برخی منابع معتقدند که فشار و حمایت انگلستان در نفوذ و خریدن عوامل در دربار قاجار، زمینه‌ی سقوط امیرکبیر و روی کار آمدن نوری را فراهم کرد. سیاست‌های داخلی و خارجی در دوران صدارت او، نفوذ انگلستان در ایران را افزایش داد و بسیاری از قراردادها و تصمیمات اقتصادی و سیاسی به سود بریتانیا منعقد میشد.
با افزایش نفوذ بریتانیا در ایران در دوره‌ی ناصری، به‌ویژه در زمان صدارت نوری، انگلستان توانست جایگاه خود را در ایران برای قرن ها تثبیت کند و حتی بعد از قاجار با دوره پهلوی و متاسفانه با پیروزی انقلاب اسلامی هم آسیبی متوجه او نشود اگر چه بی‌اعتمادی بخشی از نخبگان ایرانی و بسیاری از رجال و روشنفکران آن زمان، نوری و امثال او را به وابستگی به انگلستان متهم می‌کردند و همین باعث شد پس از مدتی از قدرت کنار گذاشته شود لاکن آثار نهادینه او هنوز هم در ایران مشهود است و نمونه هایی را میتوان بطور عینی مشاهده کرد من باب مثال از برجام میتوان نام برد که هرچه میگذرد عمق نفوذ لندن را مشهود تر و خیانت عوامل لندنیزه را آشکار تر میکند. والسلام

  • نویسنده : حمید رضا نقاشیان
  • منبع خبر : صبح اقتصاد