“مردمک تاریک” فناوری‌ای است که گروهی از محققان دانشگاه فردوسی مشهد در طراحی سیستم بینایی برای رهگیری حرکت چشم به کار بردند، این دستگاه پرکاربرد از حوزه علوم شناختی تا مارکتینگ مورد استفاده قرار می‌گیرد و هم اکنون ۱۲ دستگاه از این سیستم برای کاربردهای آزمایشگاه به دانشگاه‌ها عرضه شده است.
به گزارش صبح اقتصاد، سیستم رهگیری چشم بینا، برای ردیابی مرکز مردمک در کاربردهای آزمایشگاهی و کلینیکی به منظور دریافت داده‌های چشمی در انسان و نخستیان، از ابزارهای تحقیقاتی در حوزه‌های روانشناسی، سایکوفیزیک، بازاریابی، زبان شناسی و علوم شناختی است.
این سیستم پر کاربرد در دستور کار یکی از شرکت‌های فناور مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه فردوسی مشهد قرار گرفته است.
این سیستم با توانایی پردازش یک یا هر دو مردمک چشم به منظور رهگیری نقطه نگاه در حالت سرثابت نسبت به دوربین، با سرعت و دقت بالا طراحی و پیاده سازی شده است.
این محققان روش “مردمک سیاه” را در این سیستم به کار بستند و از اجزایی چون ابزار تعیین ناحیه مردمک، چندین فیلتر مردمک (تعیین آستانه روشنایی و مرز)، دو روش کالیبراسیون و ارسال داده‌های “نقطه نگاه” و قطر مردمک و زمان ثبت به صورت لحظه‌ای از طریق شبکه و خروجی ولتاژ است.
داود اسداللهی مدیر پروژه این شرکت فناور در گفت‌وگو با ایسنا، سیستم طراحی شده در این پروژه را سیستم رهگیر چشمی عنوان کرد و گفت: این دستگاه در حوزه علوم شناختی در آزمایشگاه نوروساینس تا جرم شناسی و بازاریابی و روانشناسی کاربرد دارد.
وی با بیان اینکه تاکنون ۱۲ نمونه از این دستگاه به دانشگاه‌های کشور عرضه شده است، خاطر نشان کرد: نسخه‌ای که در حال حاضر در دست تحقیقات قرار دارد “هدفری” نام دارد و این اولین نمونه داخلی آن به شمار می‌رود.
به گفته این محقق، نسخه “هدفری” این دستگاه سیستمی است که سر نسبت به دوربین ثابت باشد و آزمودنی نباید سر خود را در برابر دوربین حرکت دهد. این قابلیت برای افرادی که قادر به نگهداری سر نیستند، مانند کودکان و افراد مسن مناسب است.
محمدرضا طهوریان از دیگر محققان این طرح در گفت‌وگو با ایسنا، مکانیزم عملکردی این دستگاه را بر اساس الگوریتم رهگیری ” Dark pupil” (مردمک تاریک) عنوان کرد و ادامه داد: در این دستگاه بازتاب اشعه مادون قرمز بر روی مردمک چشم ردیابی می‌شود و با استفاده از پردازش‌های کالیبراسیونی که قبلا کاربر انجام داده است، به خروجی “نقطه نگار آزمودنی” تبدیل می‌شود.
وی تصریح کرد: با استفاده از این نرم افزار می‌توانیم دریابیم که فرد مورد آزمون کدام بخش از صفحه را نگاه کرده، در کدام نقاط تمرکز کرده و در کجاها حرکت سریع داشته است.
طهوریان یادآور شد: این نرم‌افزار با بررسی حرکات چشم فرد می‌تواند برای بازاریابی و علوم شناختی مورد استفاده قرار گیرد.
این فناور در خصوص تصاویر ارائه شده به فرد توضیح داد: این تصاویر بسته به هدف تحقیقات است، به عنوان مثال اگر هدف بررسی بازار و بازاریابی باشد، محتوای مورد نظر به فرد ارائه می‌شود و یا در حوزه زبان شناسی اگر هدف این است که فرد متنی را بخواند، اینکه چگونه این متن خوانده می‌شود، برای آزمونگر مهم است و با نحوه خواندن، آزمونگر درخواهد یافت که فرد مثلا زبان انگلیسی را به خوبی فراگرفته است یا خیر.
طهوریان با بیان اینکه این نرم افزار در هر حوزه‌ای کاربرد خاصی دارد، خاطر نشان کرد: حتی از این سیستم می‌توان در تشخیص بیماری‌ها چون کودکان مبتلا به اوتیسم استفاده کرد؛ چرا که کودکان مبتلا به اوتیسم، در تمرکزشان به اشیا، الگوهای تکرارپذیر شونده دارد که می‌توان این الگوها را با استفاده از این سیستم آنالیز کرد.
وی پارکینسون و آلزایمر را از دیگر بیماری‌های قابل رهگیری از طریق این سیستم دانست و ادامه داد: این سیستم دارای ۶ منبع مادون قرمز است و بازتاب این اشعه بر روی مردمک رهگیری می‌شود.
این محقق با تاکید بر اینکه دوربین این سیستم، تصویر چشم را دریافت و بازتاب منابع مادون قرمز در چشم را پردازش می‌کند، اضافه کرد: در حال حاضر دوربین این سیستم با سرعت ۱۷۰ فریم در ساعت تصویربرداری می‌کند ولی در آینده تعداد فریم‌های گرفته شده از سوی این دوربین به ۲۵۰ تصویر در ساعت ارتقا خواهد یافت.
به گفته وی، یکی از زمینه‌های توسعه این نرم‌افزار سرعت تصویربرداری دوربین آن است.
