این دولت پر هزینه ترین بعد از انقلاب
به گزارش واحد تحلیلی خبرگزاری صبح اقتصاد , هفته گذشته در یورونیوز مقاله‌ای را مطالعه میکردم که به نکات داخلی سیاستهای اقتصادی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران اشاره پرداخته بود.
این مقاله با مقایسه هزینه اداره کشور ایران بعد از انقلاب توسط دولتها بطور تلویحی به این موضوع اشاره میکند که کشور ما در عدم توازن دخل و خرج نظامی نظارتی برای کنترل روند هزینه‌سازی ندارد. مجلس در تعامل با دولت متکی به ارقام بزرگ بودجه بدون واکنش به تصویب توجیه گرانه می پردازد و تبصره‌هایی را تصویب میکند که روند افزایش در سیر منحنی آن برای مردم ما کشنده است. در این شرایط وقتی به گذشته نگاه میکنیم عبارتی به ذهن تبادر میکند که مشهور است به: « هرسال دریغ از پارسال». نخستین بودجه ایران پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ بالغ بر ۲۴۶ میلیارد تومان بوده ولی این رقم پس از ۴۲ سال و مطابق لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ که دولت حسن روحانی روز چهارشنبه گذشته ۱۲ آذر ماه به مجلس ایران پیشنهاد کرده به دو هزار و ۴۳۵ هزار میلیارد تومان رسیده؛ یعنی نزدیک به ۱۰ هزار برابر شده است. سال ۵۷ تا سال ۱۴۰۰ به عبارتی ۴۳ سال و بطور میانگین یعنی سالانه ۲۳۰ برابر!!. در سه بودجه پیشنهادی نخست که توسط دولت موقت مهدی بازرگان و محمدعلی رجایی تهیه و اجرا شده، رقم صرف شده برای اداره کشور از ۲۴۶ به ۳۱۶ میلیارد تومان افزایش یافته است. این در حالی بود که آخرین بودجه مصوب دوران پهلوی برای سال ۱۳۵۷ نزدیک به ۴۰۳.۹ میلیارد تومان بوده است. به عبارتی دولت اول در کشور قصد صرفه‌جویی نسبت به دوره ستم‌شاهی داشته است. در دوران ۸ ساله نخست وزیری میرحسین موسوی و همزمان با جنگ ایران و عراق، بودجه کشور با حدود ۲۱۴ درصد رشد از ۳۱۰ به ۹۷۴ میلیارد تومان افزایش پیدا میکند اما این رشد پس از پایان جنگ و در دوران هشت ساله ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی به هزار و ۳۳۴ درصد می‌رسد و رقم کلی بودجه کشور ۱۴.۳ برابر می‌شود. در این دوره برای نخستین بار رقم برنامه مالی یکساله دولت از هزار میلیارد تومان فراتر می‌رود و تا در سال ۱۳۷۶ به ۱۸ هزار و ۸۶۲ میلیارد تومان بالغ می‌شود. سرعت رشد بودجه در دو دولت محمد خاتمی قدری کاهش پیدا میکند و به ۵۹۰ درصد می‌رسد. دولت او که اداره کشور را با هزینه کرد سالانه ۲۳ هزار میلیارد تومانی در اختیار گرفته بود با تنظیم بودجه ۱۵۹ هزار میلیارد تومانی برای سال ۱۳۸۴ تحویل محمود احمدی‌نژاد می‌دهد. در دوره هشت ساله ریاست جمهوری آقای احمدی‌نژاد که ایران از یک سو با رشد تاریخی درآمدهای نفتی مواجه شد و از سوی دیگر وارد چالش تحریم‌های بین‌المللی و وقوع فتنه‌انگیزی‌های جریان نفوذ علیه نتایج انتخابات سال ۱۳۸۸ شد، هزینه اداره کشور توسط دولت در مجموع ۲۸۰ درصد(۳.۸ برابر) رشد کرد و از ۱۹۱.۵ به ۷۲۷.۷ هزار میلیارد تومان رسید. اما با روی کار آمدن دولت حسن روحانی در سال ۹۲ سیر نزولی سرعت رشد بودجه ایران همزمان با تشدید تحریم‌های اقتصادی آمریکا و افزایش نابسامانی اقتصادی و ناکارآمدی دولت‌های یازدهم و دوازدهم متوقف و حتی کاملا وارونه شد. در حالی که نخستین بودجه تنظیم و اجرا شده توسط دولت روحانی در سال ۱۳۹۳بدون احتساب بودجه شرکتهای دولتی بالغ بر ۸۰۳.۳ هزار میلیارد تومان بود، این رقم بر پایه لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ که روز چهارشنبه (۲ دسامبر/۱۲ آذر) و به عنوان آخرین بودجه تنظیمی دولت دوم روحانی به مجلس پیشنهاد شده، با ۲۰۳ درصد رشد به دو هزار و ۴۳۵.۷ هزار میلیارد تومان رسیده و نزدیک به ۳ برابر شده است. لذا میتوان ادعا کرد دولت روحانی در بودجه آخر خود، بالاترین رشد هزینه‌های جاری در دو دهه اخیر را ثبت کرده است و نهایتا نتیجه گرفت که این دولت پرهزینه‌ترین دولت بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران بوده است. والسلام
حمیدرضا نقاشیان
- منبع خبر : صبح اقتصاد
