بازار نفت در سبیل تعامل؟

به گزارش واحد تحلیلی خبرگزاری صبح اقتصاد، روزهایی که کرونا سایه­ای از موج وحشت از شیوع خود را بر جهان گسترده بود، آنچنان رکودی بر بازار نفت مستولی شد که جهان را بهت­زده کرد.

این رکود تا حدی بود که آمریکا برای تعطیل نشدن استخراج از چاه­های نفت حاضر شد بشکه­ای ۳۵ دلار به کسی که نفت را می­برد بپردازد. اما بعد از دو ماه که مبارزه با ویروس کرونا رقیب اقتصادی یافته و گروهی مبارزه با کرونا و گروهی راه افتادن اقتصاد و خروج از تعطیلی­ها و فاصله­گذاری­ها را بر می­تابند حال قیمت نفت رو به افزایش است. قیمت نفت علیرغم عدم قطعیت­هاي ناشی از ویروس کرونا روند افزایشی داشته، اما نوسانات ناشی از وضعیت بازار را نیز به همراه خود دارد. در روزهای اول همین هفته شاخص قیمت برنت با بیش از ۷ درصد افزایش به نزدیک ۴۳  دلار هر بشکه بالا رفت و نفت خام وست تگزاس اینترمدییت نیز به ۴۰ دلار رسید. این تغییر در ماهیت نگاه بازار دلایلی مهم دارد که برخی از دلایل آن را می توان به استحکام  بخش تقاضا بعد از آسیب جدي که بر اثر شیوع کوید ۱۹ پدید آمد برشمرد. بسیاری کارشناسان معتقدند، تاثیرات مخرب بیماري کووید ۱۹ بر اقتصاد آمریکا در حال کاهش است. کشته شدن جرج فلوید و اعتراضات پس از آن همچنان جامعه آمریکا را در بر گرفته، بازار اشتغال در آمریکا در حال تغییر است. نرخ رشد بیکاري در حالیکه در ابتدای ماه  آوریل ۱۴/۷ درصد بوده، در ماه مه  کاهش یافته  وبه ۱۳/۳ درصد میل کرده است. این البته در حالی است که آمار کلی جمعیت بدون شغل در کل امریکا را تا ۴۰ میلیون نفر تخمین میزنند. از طرف دیگر آمارها نشان میدهند که تقاضاي نفت بعد از کاهش شدید در سال جاري بخصوص در ماه آوریل امسال که نسبت به ماه مشابه در سال قبل ۲۱ میلیون بشکه در روز کمتر شده است، به تدریج در حال بهبود است. مصرف فرآورده­هاي نفتی به تدریج افزایش می یابد. بخش تقاضا در کشورهایی مانند چین، آمریکا و اروپا در بخش بنزین افزایش یافته است. قیمت سوخت جت با توجه به محدودیت­هاي پرواز هواپیماهاي مسافربري با شیب کمتري در حال افزایش است. این آمار البته در حالی مطرح میشود که اندازه گیري گازهاي گلخانه­اي نشان می دهد که مقدار تولید گاز کربن نسبت به سال قبل بیشتر شده است. مقدار ثبت شده اکسید دوکربن در ماه مه نشان دهنده ۴۱۷ ذره در میلیون ( ppm )است که ۲/۵ ذره بیشتر از سال قبل را گزارش میکند. این افزایش با توجه به بحران کرونا و کم شدن تولید گازهاي گلخانه­اي بدلیل توقف اکثر فعالیت­هاي صنعتی و حمل و نقل  در سراسر جهان بسیار چشمگیر و قابل توجه است. کارشناسان محط زیست اعتقاد دارند که گاز کربن قابلیتی دارد که می­تواند تا صدها سال در فضا باقی بماند، بنابراین با کاهش ۱۷ درصد مصرف انرزي­هاي فسیلی در آوریل امسال نسبت به سال قبل نمی­توان باعث توقع کمتر شدن گازهاي  گلخانه اي را داشت!  با توجه به وضع رو به بهبود آمار فروش نفت و تعدیل نسبی قیمت آن وضعیت تولید و صادرات نفت ایران همچنان نامشخص است. طیفی از آمار متعدد از اتاق­هاي فکر و دبیرخانه­هاي موسسات انرژي تخمین میزنند که ایران صادراتی مابین ۸۰ هزار تا ۸۰۰ هزار بشکه در روز ادامه داده است. تا قبل از خروج آمریکا از برنامه جامع اقدام مشترك(برجام) ایران تا ۲/۵ میلیون بشکه در روز صادرات نفت خام داشت. خریداران نفت فعلی ایران، چین، هند، ترکیه و برخی از خریداران ناشناس  در بازار اسپات هستند. در مورد چین آخرین آمار گمرك چین حاکی است چین از ایران در ماه مارس ۳۵۰ هزار بشکه در روز واردات نفت خام داشته است. آنچه که امروز و در شرایط بهم ریختگی اقتصاد جهان بضرس قاطع میتوان گفت این است که اتصال بازارهای جهانی به یکدیگر اثر همپوشانی چه مثبت و چه منفی در بازارها خواهد داشت و ماه­های آینده ماه­های کاملا غیر قابل پیش­بینی خواهند بود. آیا با متد سرکوبگرانه آمریکا در جریان اعتراضات ضد نژاد پرستی قادر خواهد شد مسیر بهسازی اقتصاد و تولید را به سوی ثبات نسبی رهنمون شود؟ آیا آثار ناشی از تعطیل شدن بخشهای مهمی از اقتصاد اروپا قابلیت بازسازی خواهند داشت؟ صندوق بین المللی پول این سئوال را در ابهامی با رشد منفی اقتصاد جهانی از ۲/۵ تا ۷ درصد پیش­بینی میکند و این نگاه نشان­دهنده چشم­انداز تاریکی است ولو امروز بازار نفت برسبیل موقت تعامل در حرکت باشد. والسلام

 حمید رضا نقاشیان