خانه‌ ترابی سمنان در محله‌ کهنه‌دژ این شهر قرار دارد خانه ای تاریخی که بخش هایی از آن متعلق به دوره صفوی و بخش های دیگر متعلق به دوره پهلوی است و با همین نام به شماره ۲۹۷۴۴ در سال ۸۹ به ثبت ملی رسید. این خانه یکی از خانه‌های باارزش بافت تاریخی سمنان است که سازمان میراث فرهنگی در سال‌های اخیر اقدام به بازسازی و مرمت آن کرده است. از ویژگی‌های منحصر به فرد این بنا می‌توان به وجود ساباط (راهگذر میان دو خانه که دارای سقف است) اشاره کرد؛ ساباط یکی از ویژگی‌های خانه‌های مناطق گرمسیر و کویری است که در ساخت این بنا نیز به کار رفته است.

اکنون این خانه تاریخی مدتی است که به عنوان مدرسه صنایع دستی ایران اقدام به ثبت نام دانش آموز در سال تحصیلی جدید کرده است و کاربری دیگری دارد. هنرمندان صنایع دستی که در خانه تاریخی تدین مدتی را به نمایش و فروش صنایع دستی اختصاص داده بودند با همکاری اداره کل میراث فرهنگی استان سمنان به خانه ترابی در محله کهن دژ سمنان رفتند و در آنجا اقدام به راه اندازی اولین مدرسه صنایع دستی کردند آنها توانستند چهار رشته را از جمله سراجی کیف، تراش سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی، را به رشته های تحصیلی کار و دانش در آموزش و پرورش اضافه کنند و بعد از سه سال به دانش آموزانی که ثبت نام کرده اند مدرک دیپلم آن رشته را بدهند.

در این باره مریم حلاجی گفت: خانه ترابی پیش از این در اختیار یکی از شرکت های زیرمجموعه سازمان میراث فرهنگی بوده و به عنوان اقامتگاه بوم گردی قرار بود استفاده شود اما هتل بودن این مکان تاریخی صرفه اقتصادی نداشت. به همین دلیل از دی ماه سال گذشته این بنا خالی بود. تا اینکه مدتی پیش توانستیم برخی از وسایل را به اینجا منتقل کنیم تا این خانه به مدرسه صنایع دستی تبدیل شود. ما ۴ ماه در گیر و دار لغو قرارداد با سرمایه گذار قبلی و بستن قرارداد جدید بودیم. تا اینکه با همکاری اداره کل میراث فرهنگی استان سمنان توانستیم از اداره آموزش و پرورش مجوز تدریس بگیریم و با همکاری چهار مدرس مورد تایید آموزش و پرورش، رشته هایی که فعالیت می کردیم را به صورت آموزش های برون سپاری به دانش آموزانی که ثبت نام می کردیم ارائه دهیم.

وی ادامه داد: قرار است که اداره کل میراث فرهنگی استان سمنان با ما قرارداد جدید برای حضورمان در این خانه ببندد امیدواریم که مبلغ اجاره ای که از ما میگیرند آنقدر زیاد نباشد که توان پرداخت آن را نداشته باشیم چون نه می توانیم آن را از دانش آموزان بگیریم و نه از آموزش و پرورش.

حلاجی گفت: با اداره آموزش و پرورش این استان تفاهم نامه ای امضا کردیم که پیرو آن رشته های صنایع دستی مانند تذهیب، خوشنویسی، بافته های دارایی، سنگ تراشی، سراجی کیف، قلمکار، سفال، سرامیک و گردشگری در این مدرسه آموزش داده شود همچنین قرار است معرق و نقاشی پشت شیشه به این رشته ها اضافه شود. مشابه این مدرسه را در ایران نداشته ایم.

وی ادامه داد: ما در نظر داریم تا آخر هفته ها به کودکان نیازمند نقاشی و سفال به صورت رایگان آموزش دهیم و پرنده های سفالین را به نشانه صلح همراه با آرزوهایشان به سفارت خانه های ایران در کشورهای مختلف ارسال کنیم.

مدرسه صنایع دستی سمنان نمونه ای از آموزش صنایع دستی و حضور در بناهای تاریخی به جامعه محلی و دانش آموزان است و می توان الگویی برای سایر استانها باشد. با این اقدام هم از بنای تاریخی استفاده بهینه می شود و هم کاربری دیگری به یک بنا داده شده و هم صنایع دستی به عنوان رشته تحصیلی آموزش داده می شود.