به گزارش واحد تحلیلی خبرگزاری صبح اقتصاد ابتدا این نکته را ذکر کنم که در مصرف بالای انرژی در ایران و هدررفت فراوان آن هیچ تردیدی نیست. بویژه مصرف گاز در کشور ما بالاتر از استانداردهاست که دلایل متعددی دارد. از جمله مشکلات ساختمانها، پنجره ها و عایق بندی های غیراصولی و همچنین بخاری های گازسوزی که با پایینترین میزان بهره وری انرژی تولید می شوند. همچنین ارزان بودن گاز موجب شده مصرف گاز در ادارات و سازمانها و شرکتها بویژه در بخش دولتی، علیرغم همه توصیه ها و راهکارهای الزام بخش، بالاتر از حد مجاز باشد. کم ندیده ایم ساختمانهای اداری را که به دلیل مصرف بالای گاز، آنقدر گرم شده اند که در زمستانها هم پنجره هایشان را باز می گذارند تا با تبادل هوا، از گرمای داخل ساختمان کاسته شود. اما رفع این معضلات نیازمند راهکارهای منطقی است و نمی توان با دادن نشانی های غلط، مصرف بالای گاز در ایران را به رخ مصرف کنندگان کشید؛ بدون آنکه به وظایف دولت در قبال استانداردسازی ساختمانها و وسایل گرمایشی توجه کرد.
آنچه در مقایسه آمار مصرف گاز در ایران و اتحادیه اروپا بیان شده، شاید از لحاظ عددی درست باشد، اما یک ناگفته بزرگ دارد که مصداق گفتن نیمی از حقیقت است و لازم است به آن توجه کنیم. همه کسانی که سفری به اروپا داشته اند یا در مقالات مختلف درباره مصرف انرژی در اروپا خوانده اند، می دانند که عمده منبع انرژی در کشورهای اروپایی برق است؛ نه گاز. بطوریکه حتی اجاق گازها در آشپزخانه هم عموما با برق کار می کنند. اصولا موارد و گستره مصرف گاز در اروپا شباهت چندانی به مصرف آن در ایران ندارد. در ایران، گاز ارزان ترین و در دسترس ترین منبع انرژی است که این هم انتخاب مردم نبوده؛ بلکه برنامه ریزی مسوولان در سه دهه اخیر مردم را به این سمت سوق داده است. بنابراین نمی توان مصرف گاز در ایران را با مصرف گاز در اروپا مقایسه کرد. چرا که اگر منبع اصلی انرژی خانگی در ایران گاز است، در اروپا برق است.
وقتی مقایسه مصرف گاز در ایران و اروپا می تواند دقیق باشد که مصرف برق را هم در دو کشور مقایسه کرد. بر اساس آمار موجود، میزان مصرف برق در اتحادیه اروپا حداقل پانزده برابر مصرف برق در ایران است. از آن گذشته کشورهایی که در اتحادیه اروپا جمعیتی مشابه ایران دارند، به مراتب بیش از ایران برق مصرف می کنند. پس بهتر آن است که وقتی می گوییم ایران یک و نیم برابر اتحادیه اروپا گاز مصرف می کند، آن بخش ماجرا را هم بگوییم که اتحادیه اروپا پانزده برابر ایران برق مصرف می کند.
همانگونه که پیشتر گفتم، این به معنای تایید مصرف انرژی در ایران نیست که همه می دانیم بسیار بالا و رفتار ایرانیان در حوزه مصرف انرژی و بهره وری نیازمند اصلاح است. اما اگر به دنبال بهره وری انرژی هستیم بهتر آن است که از دادن نشانی های غلط پرهیز کنیم و انرژی را در یک سبد کلی مورد توجه قرار دهیم و آنگاه برای مصرف بی رویه آن چاره ای پیدا کنیم.
حمیدرضا شکوهی
