ریشه بانکداری ایران انگلیسی است

به گزارش واحد تحلیلی پایگاه خبری صبح اقتصاد بسیاری از کارشناسان اقتصادی در کشور ریشه های ناکارآمدی اقتصاد در ایران را متوجه سیاستهای کپی کارانه همه ۱۲ دولت گذشته در انقلاب میدانند. در این نگاه کارشناسانه حتی بانکداری در ایران را هم نوعی کپی کاری از بانکداری قبل از انقلاب که از ابتدا ریشه انگلیسی داشته و نفوذ و رسوخ سیاستها و عوامل در آن ها پایان نیافته، ارزیابی میکنند و فی الواقع میتوان به تاریخ بانکداری در ایران مراجعه کرد و بر این گفته کاملا صحه گذاشت. به حسب آنچه در انگاره های تاریخی ذخیره شده حدود ۱۴۰ سال قبل انگلیسها برای تسلط بر نظام ثروتمداری به دنبال روشی بوده اند که آن را چتر واقعی هر اقتصادی تلقی میکنند و آن اجرای عملیات پولی در هر کشوری است. وقتی آنها به این انگیزه که هم ابزار قدرت پول که ابزاری بسیار کارا در هدایت یک جامعه و ایجاد طبقات جریانی است و هم اطلاعات پنهان و آشکار تجمع ثروت و سردمداران آن را در اختیار بگیرند، افتادند البته کسی فکر نمیکرد که ابزار اطلاعاتی و عملیاتی پول میتواند دولت تعیین کند. میتواند سیاستهای هدایت بودجه را در اعمال سرعت گردش پول در هر بخشی به تضعیف و یا تقویت آن بخش بیانجاماند. میتواند هر ثروتمندی را با ابزارهای مختلف به باشگاه ثروتمندان خود بکشاند. و از همه اجلی تر اینکه وابستگی هر اقتصادی را به محورهای مورد علاقه خود هدایت نموده و از ورود رقیبان جلوگیری نماید. ما در انقلاب مشغول جنگ بودیم و به عبارتی سرمان را مشغول امنیت کرده بودند و در سایه امنیتی که خون و اخلاص شهدا فراهم نمودند، اقتصاد ما را پولی و در حیطه سیاستهای خود همه این سالها بدست گرفته اند. در دانشگاههای ما اقتصاد سیاسی کرسی ضعیفی داشته و دارد و همین امر باعث شده دانشجویان ما در ایجاد شناخت اهداف سیاسی دشمنان در اقتصاد را از جمیع جهات به تحلیلی نکشانند. اولین بانک تاسیس شده با شکل بانکداری امروزه تقریبا ۱۴۰ سال پیش و به عبارتی سال ۱۲۶۶ با نام « بانک جدید شرق» که با اقتباس از نیو اورینتال بانک هند برای رتق و فتق امور پولی در ایران تشکیل شد کاملا توسط بانکی ایجاد شد که آنرا بانک سلطنتی انگلستان می نامیدند و از قضا اولین شعبه آن هم در شهر لندن تاسیس گردید. بعد ها در تداوم ساختار بانکداری در ایران بانکهای شاهنشاهی ایران درست یکسال بعد توسط «بارون جولیوس دو رویتر» تاسیس و امتیاز بانک جدید شرق را خریداری و در ایران شعبی را تاسیس نمود و از ۱۲۶۹ تا ۱۳۰۹ که بانک ملی ایران تاسیس گردید همه اختیارات اصولی در سیاستگزاری و اجرای عملیات بانکی را در محدوده زمانی ۴۰ سال با حدود ۴۰ شعبه در اختیار داشت. در جریان عملی شدن تعارض سیاسی انگلستان و آمریکا تحت راهبرد و دستور العمل استعمار نو ( نئو کلنیالیسم ) نخستین بار و با اصرار قوام السلطنه  در سال ۱۳۰۱ خورشیدی دولت ایران تصمیم گرفت برای تأمین کسری بودجه از آمریکا استقراض کند. طبق مذاکراتی که با دولت هری ترومن به عمل آمد شرط استقراض این شد که اداره مالیه کشور ایران تحت نظارت مستشاران آمریکایی قرار گیرد. این تصمیم رفته رفته اقتدار بانک شاهنشاهی را کاهش داد و سیاست تاسیس بانک ملی را جایگزین آن نمود. این رفتار دقیقا با حرکتی که آمریکایی ها با ایجاد حزب و عناوین مردم و ملی و امثالهم علیه عناوین شاهنشاهی و دربار و اشراف  ابداع میکردند، خوانایی داشت و متکی به این تصمیم آرتور میلسپو (به انگلیسی: Arthur Millspaugh) متولد مارس ۱۸۸۳ در روستایی در میشیگان آمریکا، حقوقدان و کارشناس مالی آمریکایی که در دو مرحله  در سال‌های ۱۹۲۲تا ۱۹۲۷ و ۱۹۴۲تا ۱۹۴۵ ظاهرا برای اصلاح  ساختار مالیه به استخدام دولت ایران درآمد و تا حدی با منش آمریکایی به اقتدار مطلق بانکداری تماما انگلیسی در ایران نقب آمریکایی زد. بعدها یعنی از سالهای بعد از حضور توامان آمریکا و انگلیس در ساماندهی اقتصاد مالیه ایران بانک پهلوی و بانک سپه و بانک رهنی تاسیس گردید و شاید به ضرس قاطع بتوان گفت بعد از انقلاب روش نوینی برای ایجاد اقتدار مستقل در بانکداری در ایران نه تنها ابداع نگردید که موضوع علی رغم فرایند الزام آور مبارزه با رباخواری در اسلام، بانکداری بخش خصوصی هم مجوز گرفت که این امر از شاهکارهای دوران ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی است. اینکه بانکداری در ایران همیشه دستخوش جریان سازی بوده است را حتما باید جدی گرفت و اینکه با فشارهای بهره بانکی در حتی بانک ملی ایران تا حد ۷۵ درصد در سال مردم و کارشناسان امروزه بستوه آمده اند فرصت مناسبی است که از نفوذ جریان خاص الخاص در مجلس جلوگیری شده تا آنها مجددا نتوانند کشک پنهان ساخته خود را با عنوان اصلاح ظاهری قانون بانکداری بدون ربا و با همان باطن مخوف به مردم رنجدیده از اقتصاد ربوی دیکته کنند. متاسفانه ایران اسیر جریان سازیهای پنهانی است که خائنین نفوذی به نفع دیگران از انها بهره میبرند و ما ابزار شفاف سازی آنها را نداریم.  والسلام.

 حمید رضا نقاشیان