از زمانی که دور تا دور بوستان ولایت درخت‌کاری شد و زمین‌های میانی آن بایر و بلااستفاده ماند تا به امروز، خبرهای زیادی در خصوص سرانجام این زمین‌ها منتشرشده است. از احداث مرکز تجارت جهانی در این اراضی تا تأکید بر تبدیل همه زمین‌های باقی‌مانده به فضای سبز، طراحی ساخت اولین بیمارستان هسته‌ای و تالار شهر تا پیشنهاد استفاده از این زمین‌ها برای زمان‌های بحرانی. به‌تازگی برای بزرگ‌ترین قطعه زمین باقی‌مانده در پایتخت در حال تصمیم‌گیری هستند. باغ شهر بوستان ولایت، پروژه‌ای است که در کمیسیون تخصصی در حال بررسی است.
علی اعطا سخنگوی شورای شهر تهران در خصوص اینکه قرار است چه تصمیمی برای این زمین گرفته شود ابتدا به تاریخچه قوانین انتقال پادگان‌ها اشاره می‌کند و به خبرنگار مهرمی‌گوید: قانونی در سال ۸۸ در مجلس به تصویب رسید تحت عنوان «قانون فروش و انتقال پادگان‌ها و سایر اماکن نیروهای مسلح به خارج از حریم شهرها» که در شهریور سال ۸۸ ابلاغ شد. بر اساس این قانون، وزارت دفاع و نیز نیروهای مسلح، با درخواست ستاد کل نیروهای مسلح، دولت و یا شهرداری‌ها، در صورت موافقت فرماندهی کل قوا نسبت به فروش و انتقال پادگان‌ها و سایر اماکن تحت تملک، از محدوده شهرها به خارج از حریم آنها اقدام خواهند کرد. این قانون، چگونگی فروش پادگان‌ها و جزئیاتی درباره منابع خرید و انتقال پادگان‌ها را مشخص می‌کند.
وی با اشاره به یکی از بندهای این قانون در خصوص انتقال و فروش پادگان‌ها می‌گوید: در قانون مصوب مجلس آمده است که طرح‌هایی که برای این اراضی موضوع این قانون تهیه می‌شود در اراضی کمتر از ۱۰ هکتار باید به تصویب کمیسیون ماده ۵ و در اراضی بیش از ۱۰ هکتار نیز به تصویب شورای عالی شهرسازی برسد. پادگان قلعه مرغی البته سال‌ها پیش‌ازاین مصوبه مجلس و قانون سال ۸۸، گویا به وزارت کشور واگذارشده بود.
به گفته اعطا بر اساس مصوبه‌ای مربوط به سال ۶۷ در هیات وزیران، مقرر می‌شود محدوده پادگان قلعه مرغی، به فضای سبز و اماکن ورزشی و پارک تبدیل شود. بعدها به‌توالی، کمیسیون ماده پنج مصوباتی در این رابطه داشته است و طرح‌های مختلفی نیز تهیه‌شده است. مثلاً دریکی از مصوبات این کمیسیون که گویا مربوط به سال ۸۳ بوده، مقرر می‌شود بخش جنوبی این اراضی، یعنی جنوب باند پروازی، به‌منظور توسعه مسکونی و تأمین خدمات در مقیاس ناحیه و محله استفاده شود و اراضی شمالی تبدیل به فضای سبز شود. خداوند را شاکریم که این مصوبه تبدیل نیمی از اراضی قلعه مرغی به مسکونی، اجرا نشد.
وی بابیان اینکه بخش قابل‌توجهی از طرح‌ها و ایده‌هایی که در مورد این اراضی وجود داشته است، اساساً قابل دفاع و قابل توجیه نیست توضیح می‌دهد: شورای عالی شهرسازی و معماری، در سال ۹۳ همه مصوبات پیشین کمیسیون ماده ۵ را ابطال می‌کند.
اعطا بابیان اینکه در رابطه با بوستان ولایت باید چند نکته را مدنظر قرارداد می‌گوید: یکی اینکه مقام معظم رهبری نسبت به تقویت ریه‌های تنفسی تهران، نسبت به کمبود فضای سبز، دغدغه روشن و مشخصی را مطرح کرده‌اند که همه ما موظفیم در همین چارچوب به این اراضی بیندیشیم. نمی‌توان پذیرفت با توجیه‌های مختلف، اجازه بدهیم این اراضی زیرساخت و ساز برود. این فضا، باید فضای باز باقی بماند و ریه تنفسی تهران باشد. تهران مگر چه تعداد فضای باز بزرگ‌مقیاس دارد؟ باید از این فضاها در همین چارچوب مراقبت کرد.
پادگان‌ها آخرین فرصت شهر برای زمان‌های بحران هستند
وی ادامه می‌دهد: نکته دیگر اینکه، وقتی در رابطه با انتقال پادگان‌ها صحبت می‌کنیم، چه آن دسته از پادگان‌ها و اراضی که بر اساس این قانون مصوب ۸۸ تخلیه‌شده‌اند و چه فضایی مانند قلعه مرغی که پیش‌تر به وزارت کشور واگذارشده است، این انتقال به این معنا نیست که ما نیاز به فضای باز پادگان نداریم. شهر متراکمی مثل تهران که پادگان‌ها، فضاهای باز بزرگ‌مقیاس آن بوده‌اند، باید حتی پس‌ازاین انتقال، از این اراضی بزرگ‌مقیاس به‌عنوان فضاهای باز بهره ببرد. ریسک مهمی که این شهر را تهدید می‌کند، ریسک زمان بحرانی همچون زلزله است. تراکم این شهر، نباید بلای جان مردم شهر شود که شده است. این اراضی، آخرین فرصت‌های این شهر هستند. مرکز آموزش درجه‌داری ۰۶ و مرکز تسلیحات در منطقه ۱۳ مجاور خیابان پیروزی نیز از این دسته هستند.
سخنگوی شورای شهر تهران بابیان اینکه بوستان ولایت، زمانی فرودگاه بوده است و به عبارتی نخستین فرودگاه کشور بوده که در مرداد ۱۳۰۱ هجری شمسی برای اولین بار، دو هواپیما در آن فرود می‌آید می‌گوید: به دلیل این سابقه، این اراضی دارای دو باند باکیفیت پروازی هستند. این‌ها باید حفظ و نگهداری شود. درست است که در حال حاضر این اراضی، کارکرد فرودگاه ندارد، اما به‌هرحال باید این ویژگی را حفظ کرد و از این دو باند پروازی به‌عنوان یک سرمایه، نگهداری کرد. از زاویه مدیریت بحران، این موضوع بسیار دارای اهمیت است.
جنبه‌های میراثی بوستان ولایت قابل‌توجه است
به گفته اعطا همان‌طور که این اراضی قبلاً فرودگاه بوده است، تعدادی بنا تحت عنوان آشیانه پرواز در آن وجود دارد که این‌ها به لحاظ میراثی و به لحاظ ویژگی‌های معماری واجد اهمیت است. پوشش خرپایی آشیانه‌های پرواز، نمونه کم‌نظیری است. در سال‌های گذشته هم طرح مرمت و احیا آن توسط معاونت شهرسازی شهرداری تهیه‌شده است؛ بنابراین، باید به این نکته توجه کنیم که اراضی بوستان ولایت، در کنار جنبه‌های مختلفی که دارند، از زاویه میراث معماری نیز قابل‌توجه‌اند و در هر طرح و برنامه‌ای که برای این اراضی تهیه می‌کنیم، این نکته نباید ازنظر دور بماند.
آخرین طرح تهیه‌شده برای زمین‌های بوستان ولایت قابل دفاع نیست
وی با اشاره به طرح باغ شهر بوستان ولایت می‌گوید: گویا این طرح ششمین یا هفتمین طرحی است که برای این زمین‌ها تهیه‌شده یعنی تا تاکنون ۶ مهندس مشاور آمده‌اند که هیچ‌کدام کارشان به نتیجه نرسیده است. هنوز دلایل آن را بررسی نکردم که چرا این مسئله اتفاق افتاده است درحالی‌که گفته‌شده چندین طرح تهیه‌شده و مشاور جدید می‌گوید ششمین طرح را تهیه‌کرده است. طرحی تهیه‌شده است که ۱۲ درصد سطح اشغال با یکسری کاربری‌های مشخص مانند کاربری‌های متنوع موزه، مسجد، یکسری مؤسسات و بیمارستان هسته‌ای در نظر گرفته‌شده بود. به گمان من به‌عنوان یک کارشناس این حوزه، طرحی که تهیه‌شده طرح قابل دفاعی نیست. در چهارگوشه آن بارگذاری بزرگ‌مقیاسی انجام‌شده که مشخص نیست چرا باید این‌گونه باشد و چرا باید فضای باز این اراضی، تبدیل به حیاطی برای چهار لکه درشت مقیاس شود. ضمن اینکه مجموعه‌ای از کاربری‌ها برای این اراضی پیش‌بینی‌شده که توضیح روشنی برای چرایی آن در دسترس نیست. درمجموع من طرحی را که در حال حاضر به‌عنوان آخرین طرح اراضی بوستان ولایت تهیه‌شده است، طرح قابل دفاعی ندیدم و تا جایی که مطلعم، معاونت شهرسازی شهرداری نیز موافق این طرح نیست.
اعطا یادآوری می‌کند: ما در شورا نسبت به رویکردی که باید در طرح‌ها اتخاذ شود، طبیعتاً نظر داریم و نظرات و چارچوب‌ها را مطرح می‌کنیم. در رابطه با بررسی تفصیلی طرح البته خود شهرداری است که موضوع را دنبال می‌کند، اما ما به‌عنوان نمایندگان مردم، رویکردها را مطرح می‌کنیم و از شهرداری مطالبه می‌کنیم.
وی در پاسخ به این پرسش که گفته می‌شد اگر این زمین‌ها به‌طور کامل به فضای سبز تبدیل شود، به محل ناامنی تبدیل می‌شود توضیح می‌دهد: نظر من این است که آنجا باید فعالیت‌های سبک و سازگار و متناسب با آن فضا که به تقویت به عرصه عمومی کمک می‌کند، مستقر و پخش شود و نه این ایجاد بناهای حجیمی مستلزم بارگذاری متمرکز باشد. چنین ملاحظه‌ای به تقویت عرصه عمومی کمک می‌کند بدون آن‌که کارکرد این فضا در مواقع بحران مخدوش شود.
- منبع خبر : مهر
