سیزده بدر مردم گل کاشتند
به گزارش واحد تحلیلی پایگاه خبری صبح اقتصاد امسال ستاد ملی مقابله با شیوع کرونا از مردم حواست که روز سیزه بدر خود را در خانه بدر کنند و مردم هم پذیرفتند.
این پذیرش تداعی یک فرهنگ بایسته و قابل قبولی را برای ملت به ثبت رسانید. با تمام بررسی تاریخی و حتی در عمر نزدیک به ۵۰ سال مطالعه خود هرگز به یاد ندارم که قاطبه ای از مردم سیزده را از خانه بیرون نزده باشند. اینکه سئوال شود که اساسا چرا این مراسم در روز سیزدهم فروردین برگزار میشود؟ باید به متونی که دانشمندان در تالیفات و تحت برداشت از مطالعات خود نگاشته اند، سرکشی نمود اما بطور مشهور این که بسیاری از آیین‌های ملی در سرزمین‌های ایرانی، به شیوه‌های گوناگون و در زمان‌های مختلفی برگزار میشود. اما از آنجا که شیوه رایج در تهران، بیشتر در رسانه‌ها بازتاب می‌یابد، تصور میشود که همین شیوه در همه‌جا و در میان همه مردمان رواج دارد. برای نمونه، افزودن ماهی سرخ به سفره هفت‌سین، ابتکار ناهنجاری بود که سوداگران در تهران رواج دادند و به لطف ترویج های احمقانه تلویزیونی، در شهرهای بزرگ هم فراگیر شد. در بسیاری از شهرها و روستاهای دورافتاده که به امواج مخرب تلویزیون دسترسی نداشته‌اند، چنین بدعتی کاملاً ناشناخته است و آیین‌های ایرانی که پیوندی عمیق با پاسداشت زیست بوم و گرامیداشت همه موجودات هستی دارد، هیچ ارتباطی با چنین قتل‌عام گسترده‌ای ندارند. به اعتبار همین رویه هر چند فراگیرترین شکل برگزاری این جشن در سیزدهمین فروردین‌ماه است اما گونه‌های دیگری از آن نیز در فرهنگ فارسی زبانان و اکثرا زرتشتیان ایرانی شناخته شده است. همین جشن در برخی نواحی استان سمنان، خوزستان و بختیاری، در چهاردهم فروردین و به نام «چارده بدر» برگزار میشود. در باختر افغانستان، در نخستین چهارشنبه سال و در نواحی استان کرمان در نخستین شنبه سال نو انجام میشود. هم‌میهنان ارمنی در سیزدهمین روز ژانویه و ارمنیان فریدن اصفهان در سیزدهم ماه فوریه چنین جشنی را با نام «دِرِنـدِز» یا «دریانداراج» برگزار می‌کنند. البته روحانیت مسیحی برای این آیین کهن، توجیهی دینی نیز پدید آورده و سیزدهم ژانویه را روز نامگذاری عیسی نامیده است. مراسم روز «کیپور» در نزد یهودیان نیز شباهت‌هایی با سیزده‌بدر دارد. برگزاری سیزده‌بدر در سیزدهمین روز ماه قمری صفر نیز در نواحی گوناگون و در منابع مکتوب سده‌های اخیر دیده شده است. همچنین از گفتارهای ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه چنین برمی‌آید که گویا در زمان او، آیینی شبیه به سیزده بدر در ششم فروردین ماه برگزار می‌شده است. امسال شیوع ویروس کرونا موجب شد این آیین شکل گرفته از سنن دیرینه ایرانیان رنگ و آب دیگری پیدا کند. فرایند حفظ سلامتی و پذیرش لزوم تقطیع زنجیره اتصال و تسری ویروس کرونا امری کاملا عقلانی و منبعث از یک تصمیم ملی بود. این تصمیم موجب شد روند اطلاع رسانی در کشور نوعی برنامه ریزی شود که مردم بهانه ای برای خارج شدن از منزل نداشته و در خانه های خود سیزده را با سلامتی بدر کنند. اگر چه این اقدام مردم کمی هم چاشنی تهدید حکومتی همراه داشت اما منصفانه باید گفت مردم در تبعیت از این فرمان گل کاشتند. از همین اقدام میتوان فهمید که ایران با مدیریت درست وحدت پذیر است کافی است زلف مردم را به منفعتی گره بزنیم همه و همه تبعیت خواهند نمود. اگر دولت احمدی نژاد پروژه سهام عدالت را درست اجرا کرده بود ایران امروز حتی مشکلات امنیتی ناشی از عوامل ایرانی در داخل و خارج نداشت. و درجه وحدت ملی را به اوج خود رسانیده بود اما بنظرم نفوذ اجازه نداد این پروژه عملیاتی شده و فقر را از بنیاد ایرانیان ریشه کن کند. با امید به اینکه در آینده دولتی مردمی این پدیده بی نظیر را اجرا و به ایران و ایرانی حالی نو عنایت کند. والسلام
ّ
حمید رضا نقاشیان
