گردشگری سلامت به معنای ، مسافرت برای کسب سلامتی است ، این مسافرت میتواند با انگیزه حفظ ، بهبود و حصول مجدد سلامت جسمی و یا ذهنی فرد صورت پذیرد .
گردشگري سلامت ، شامل زیر مجموعه های متنوعی است اما به سه دسته کلی تقسیم شده که جهت آشنایی بیشتر به شرح ذیل به آن اشاره می گردد :
۱ – گردشگري تندرستي (Wellness Tourism)؛ مسافرت به دهکده هاي سلامت و مناطق داراي چشمه هاي آب گرم و آب معدني براي رهايي از تنش هاي زندگي روزمره و تجديد قوا بدون مداخله و نظارت پزشکي و در مواردي که گردشگر بيماري جسمي مشخصي نداشته باشد را گردشگري تندرستي گويند.
۲ – گردشگري درماني (Curative Tourism)؛ مسافرت به منظور استفاده از منابع درماني طبيعي (آب هاي معدني، نمک، لجن و…) براي درمان بعضي بيماري ها يا گذران دوران نقاهت تحت نظارت و مداخله پزشکي را گردشگري درماني گويند.
۳ – گردشگري پزشکي (Medical Tourism)؛ مسافرت به منظور درمان بيماري هاي جسمي يا انجام نوعي از عمل هاي جراحي تحت نظارت پزشکي در بيمارستان ها و مراکز درماني را گردشگري پزشکي گويند.
پتانسیل ها و توانمندی های ایران در زمینه گردشگری سلامت بسیار بالا ست و این موضوع خود مبحث بزرگی است که در جای خود ، باید به آن پرداخته شود ، اما آنچه که باید در اینجا به آن اشاره نمود گردشگری پزشکی است .
گردشگری پزشکی ، یکی از پر اهمیت ترین و درآمد زاترین نوع گردشگری سلامت می باشد ، جمهوری اسلامی ایران بنا بر دلایل مختلف استعداد و ظرفیت تبدیل شدن به مقصد پیشرو ، در حوزه گردشگری پزشکی به ویژه در سطح منطقه خاورمیانه و حتی در سطح جهانی را دارا می باشد ، چراکه پایین بودن هزینه های تمام شده خدمات پزشکی ، داشتن پزشکان حاذق و برخورداری از بیمارستانهای مجهز به تجهیزات پیشرفته از مزایای این صنعت در ایران است .
کارشناسان بر این باورند که توریسم پزشکی به طور طبیعی سه برابر توریسم گردشگری درآمد دارد ، که از این درآمد تنها یک سوم مربوط به بخش درمان است و دو سوم مابقی نصیب سایر بخشها همچون هتل ، حمل و نقل ، اسکان و غیره می گردد .
موقعیت ویژه جغرافیایی ایران در خاورمیانه و مجاورت با کشورهایی که دارای ضعف اساسی در زمینه زیرساخت و کیفیت خدمات پزشکی هستند ، بصورت بالقوه بازاری مناسبی را جهت گردشگری پزشکی برای کشور ایجاد نموده است . مضافاً ایران دارای توانمندی های بالایی در حوزه درمان ناباروری ، درمان سلولهای بنیادی ، دیالیز ، جراحی قلب ، جراحی های زیبایی و چشم پزشکی است که ایران را بعنوان کشور پیشرو در حوزه توسعه علم سلامت در منطقه معرفی نموده است .
با وجود محاسن متعدد ذکر شده ، متاسفانه درکشور ما به دلیل نبود تبلیغات مناسب ، ضعف در بازاریابی ، حضور بی ضابطه دلالان و عدم برنامه ریزی کلان و کامل بین سازمانی ، این بخش را دچار چالشهای فراوانی نموده و سهم اندکی از درآمدهای ارزی این بازار بالقوه ، نصیب ایران شده است .
البته در کشور واحدهایی نیز وجود دارند که با اخذ گواهینامه های بین المللی و استقرار سیستم های کیفیت سلامت و همچنین ساخت هتل در داخل مجتمع بیمارستانی ، سعی دارند به استانداردهای جهانی این حوزه ، نزدیک شده و بتوانند سهم کشور را در جذب بیمار بین المللی افزایش دهند .
همانطور که اشاره شد ، قیمت یکی از اصلی ترین فاکتورهای موفقیت در توریسم پزشکی است ، لذا با عنایت به اینکه هزینه های پزشکی در ایران در قیاس با دیگر کشورها پایین تر می باشد ، دستندکاران این حوزه می بایست از این مزیت رقابتی ، برای بازاریابی و جذب حداکثری بیماران بین المللی استفاده نمایند .
اما آنچه ضروری به نظر می آید این است که ، دفاتری در کشورهای هدف گردشکری ایجاد شده تا نسبت به بازاریابی ، جذب و پایش سلامت اولیه بیماران اقدام نمایند و سپس با ارائه مشاوره پزشکی و حتی برقراری مشاوره آن لاین با مرکز درمانی مورد نظر در ایران ، اقدام به دریافت نظریه دوم پزشکی بصورت رایگان برای بیمار نمایند و با اطمینان بخشی به بیمار بین المللی ،تمام خدمات لازم را از قبیل تعین وقت ملاقات ، اقامت ، ترانسفر ، ترجمه و غیره را برای آنها هماهنگ نمایند . وجود این قبیل دفاتر در کشورهای هدف ، در کنار اصلاحات لازم در نظام سلامت مطابق با استانداردهای بین المللی ، می تواند به جذب حداکثری بیماران بین المللی و رونق گردشگری پزشکی در کشور کمک شایانی نماید .
امید است دولت محترم با رایزنی با دستندرکاران این حوزه ، ضمن اعطای مشوق های خاص و هدفمند به بخش خصوصی ، زمینه لازم جهت تاسیس و راه اندازی این نوع دفاتر در خارج از کشور را فراهم نماید ، تا بتوانیم شاهد افزایش درآمد ارزی کشور از حوزه گردشگری سلامت باشیم .

تهیه و تنظیم : هادی محمودی ، کارشناس حوزه بانکی و اقتصادی