به گزارش صبح اقتصاد یک کارشناس آب با اشاره به خطرات ایجاد و تشدید کانون‌های گرد و غبار در کشور گفت: نپرداختن حق‌آبه تالاب‌ها و رودخانه‌ها سبب افزایش و تشدید کانون‌های گرد و غبار می‌شود.
محسن موسوی خوانساری در گفت و گو با ایسنا با اشاره به لزوم توجه به مسئله کانون‌های گرد و غبار در کشور خاطرنشان کرد: در گرد و غبار اخیر، همه نظرها و توجه‌ها به کانون‌های گرد و غبار در کشورهای همسایه از جمله ترکیه و سدسازی این کشور روی دو رود دجله و فرات بود و موضوع ایجاد و تشدید کانون‌های گرد و غبار در مرزهای داخلی ایران تا حدودی مغفول باقی ماند.
وی در ادامه گفت: با توجه به تغییر اقلیم و افزایش میانگین دمای جهانی، تشدید کانون‌های گرد و غبار فعلی یا ایجاد کانون‌های جدید دور از انتظار نیست. اقدامات ما در جهتی بوده که پتانسیل ایجاد گرد و غبار نمکی را افزایش می‌دهد. این مسئله زمانی پررنگ تر می‌شود که بدانیم در بیشتر حوضه‌های آبریز فعلی کشور متوسط بارش کمتر از نرمال بوده است. سال گذشته نیز سال خشکی بود و امسال نیز انتظار می‌رود که شرایط مانند سال گذشته باشد.
این کارشناس آب افزود: برای جلوگیری از تبدیل شدن تالاب‌ها به کانون‌های گرد و غبار، آب باید از سدها به سمت تالاب‌ها روانه شود. علی رغم بارش اندک، ما در بعضی از حوضه‌ها به متوسط بارش رسیده ایم و انتظار می‌رود تا در حد توان، حق‌آبه تالاب‌ها رعایت شود. برای مثال بارش در حوضه آبریز ارومیه تقریبا نرمال و تنها پنج درصد کمتر از حالت عادی بوده است. در این شرایط باید رهاسازی آب از شش سد مربوطه انجام شود که این مسئولیت روی دوش وزارت نیرو است.
موسوی در ادامه اظهارکرد: با توجه به پوشش برفی خوبی که از سال گذشته وجود داشت، باید در اسفندماه این پیش‌بینی صورت می‌گرفت که سد مهاباد وضعیت خوبی خواهد داشت. رهاسازی باید از اسفندماه شروع می‌شد اما با اهمال دستگاه‌های وابسته به وزارت نیرو این آب رهاسازی نشد. این اتفاق در اواخر فروردین و اردیبهشت دیگر ممکن نیست و آب به سمت مزارع خواهد رفت.
وی اضافه کرد: حق‌آبه ارومیه از سدها و رودخانه‌ها ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون متر مکعب است. اگر این دریاچه خشک شود، تبدیل به یکی از بدترین کانون‌های گرد و غبار خواهد شد و زندگی ۲۰ میلیون نفر در شش استان شمال غرب و مرکز کشور به خطر خواهد افتاد.
موسوی در ادامه گفت: سد مهاباد سرریز است و طبق مصوبات ستاد احیا ۵۵ میلیون متر مکعب از حجم آن باید رهاسازی شود این در حالیست که فصل رهاسازی گذشته و کمتر از ۱۰ میلیون متر مکعب آب رهاسازی شده است. با توجه به مصوبات میزان آب مصرفی در بخش کشاورزی برای این سد ۸۰ میلیون متر مکعب است و ۲۰ میلیون متر مکعب نیز به عنوان آب شرب مصرف می‌شود این در حالیست که آب موجود در این سد ۱۶۰ میلیون متر مکعب است و مازاد این آب باید رهاسازی شود.
وی تصریح کرد: در سد بوکان که ۸۸۰ میلیون متر مکعب حجم دارد نیز اوضاع خوب بوده است و انتظار میرفت تا فروردین رهاسازی به شکل مناسب انجام شود. با توجه به مصوبات ستاد احیا رهاسازی ۳۰۰ میلیون متر مکعب آب کمک شایانی به دریاچه ارومیه خواهد کرد. بر اساس بند ۴ قانون حفاظت تالاب‌ها باید اول آب شرب و دوم حق‌آبه تالاب‌ها مورد توجه باشد.
این کارشناس آب با اشاره به لزوم اجرای دستورالعمل‌های زیست محیطی برنامه ششم توسعه گفت: در ماده ۳۵ قانون برنامه ششم ذکر شده که باید ۱۱ میلیارد مترمکعب آب از مصارف کشاورزی کم و به تالاب‌ها و رودخانه‌ها اختصاص داده شود تا از تبدیل آنها به کانون‌های گرد و غبار جلوگیری شود اما این موضوع نیز اجرا نشد. اجرای این قانون می‌تواند منجر به کاهش کانون‌های گرد و غبار کشور شود و ایران را تبدیل به الگویی برای مدیریت کانون‌های گرد و غبار کند.
موسوی در پایان با تاکید بر وظایف سازمان حفاظت محیط زیست در این زمینه اظهار کرد: سازمان حفاظت محیط زیست و ستاد احیای دریاچه ارومیه به عنوان نهادهایی که نقش نظارت بر تخصیص حق‌آبه به تالاب ها و رودخانه‌ها را برعهده دارند باید جدی‌تر به این مسئله بپردازند این در حالیست که پیگیری لازم از سوی این دو نهاد برای آزادسازی حجم آب مورد نظر به سمت رودخانه‌ها و تالاب‌ها انجام نشده است.
