مسجد جامع ساری اثری ثبت ملی متعلق به دوران قاجار ، عصر پنجشنبه ۲۱ تیرماه حوالی ساعت ۱۹ در اثر اتصالی سیم های برق دچار حریق شد و این آتش سوزی تا حوالی ساعت۲۳ ادامه یافت. لافاصله نیروهای معاونت میراث‌فرهنگی و یگان حفاظت اداره‌کل میراث فرهنگی به محل اعزام شدند با نظارت و هدایت تیم […]
مسجد جامع ساری اثری ثبت ملی متعلق به دوران قاجار ، عصر پنجشنبه ۲۱ تیرماه حوالی ساعت ۱۹ در اثر اتصالی سیم های برق دچار حریق شد و این آتش سوزی تا حوالی ساعت۲۳ ادامه یافت.
لافاصله نیروهای معاونت میراث‌فرهنگی و یگان حفاظت اداره‌کل میراث فرهنگی به محل اعزام شدند با نظارت و هدایت تیم میراثی، شبستان اصلی، ایوان و مناره آسیب کمتری دیدند. اما سقف دیگر شبستان‌ها و دیگر قسمت‌های مسجد آسیب جدی دید پس از حدود ۵ ساعت تلاش تیم عملیاتی آتش به‌صورت کامل مهار شد. هم‌اکنون تیم‌های آتش‌نشانی و کارشناسان میراث‌فرهنگی در حال بررسی علت حادثه و برآورد خسارت‌های وارده هستند.
در این بین نیروهای امداد و آتش نشانی و مردم تمام تلاش خود را برای اطفا حریق کرد . حوالی ساعت ۲۲ عباسعلی رضایی اعلام کرد که مهار آتش در مسجد جامع ساری تا ساعاتی دیگر ادامه دارد و به دلیل عمق بالای فاجعه آتش‌سوزی نیروهای آتش‌نشانی از شهرهای قائم‌شهر، نکا، بابل، بهشهر و شهرهای همجوار همچنان خود را به محل وقوع آتش‌سوزی در مسجد جامع ساری می‌رسانند.
فرماندار ساری با اشاره به اینکه آتش‌سوزی مسجد جامع ساری سبب آسیب جدی به تاریخ این منطقه شده است، گفت: اطفاء حریق تا ساعات بامداد جمعه نیز ادامه خواهد داشت.
اما سرانجام حوالی ساعت ۲۳ احمدی، مدیرکل مرکز مدیریت بحران استانداری مازندران گفت: آتشی که به جان قدیمی‌ترین مسجد مازندران افتاده بود، دقایقی قبل مهار شد.
در این بین سیف‌الله فرزانه مدیرکل میراث‌فرهنگی مازندران هم اظهار کرد: کارشناسان و نیروهای یگان حفاظت اداره‌کل میراث‌فرهنگی در محل حاضرند تا پس از خاموشی آتش و ایمن شدن محیط فعالیت کارشناسی خود را آغاز کنند اما هنوز علت بروز این حادثه مشخص نشده است و پس از برآورد خسارات ناشی از آتش‌سوزی اطلاع‌رسانی انجام خواهد شد.
در نهایت بنا بر گزارش خبرگزاری ها محمد اسلامی در حاشیه بازدید از روند امدادرسانی و اطفای حریق مسجد جامع ساری در گفتگو با خبرنگاران با بیان اینکه مسجد جامع ساری تاریخی و ارزشمند است افزود: به دلیل اتصالی سیم برق که ریشه در شدت گرما و تابش خورشید به سیم های برق دارد که از پشت بام مسجد رد شده، آتش سوزی رخ داده است.
وی افزود:سقف چوبی مسجد کامل در آتش سوخت اما خوشبختانه تلفات جانی نداشتیم و روند امدادرسانی و اطفای حریق به شایستگی انجام شد که از حضور متعهدانه گروههای امدادی و مردمی تشکر می کنیم.
اسلامی با اشاره به اینکه اورژانس، نیروهای پلیس، ویگان ویژه، نیروهای مردمی، آتش نشانی و غیره در عملیات اطفای حریق متعهدانه شرکت کرده اند گفت: در حال حاضر عملیات اطفاء تمام شد و گروههای امدادی در حال لکه گیری هستند.
استاندار مازندران ادامه داد: مسجد جامع ساری به دلیل ثبت ملی شدن، تابع ضوابط میراث است و مباحث بازسازی و احیای آن با مشارکت دست اندرکاران و پشتیبانی سازمان میراث فرهنگی آغاز می شود و با تمام قوا به حالت اول برمی گردد اما در طراحی مسائل ایمنی نیز باید لحاظ شود.
همچنین طبق خبرهای واصله منبر تاریخی با قدمت چندین ساله در مسجد جامع ساری سالم توسط آتش نشانان به بیرون کشیده شد.
از سویی به گفته مسوولان میراث فرهنگی استان مازندران با عملیات بموقع آتش‌نشانی و هدایت تیم اداره‌کل میراث‌فرهنگی مازندران، ایوان و شبستان اصلی و مناره‌های مسجد جامع ساری آسیب کمتری دیدند.
به گزارش چمدان،مسجد جامع ساری مربوط به سده‌های اولیه دوران‌های تاریخی پس از اسلام – دوره قاجار است و در ساری، محله چناربن، داخل بازار نرگسیه واقع شده و این اثر در تاریخ ۸ اسفند ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۲۷۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
بنای کنونی مسجد جامع ساری حاصل بازسازی‌های مکرر در دوران قاجاریه و پهلوی است؛ ولی در میزان قدمت و بنیان‌گذار آن اختلافاتی وجود دارد. اکثراً این بنا را به دوران عباسیان منتسب می‌دانند و ساخت آن را به دوره پس از سقوط اسپهبد خورشید می‌رسانند.
گفته می شود مسجد جامع ساری نخستین مسجدی است که مسلمانان در مازندران و حتی سر تا سر کناره جنوبی دریای مازندران بنیاد نهادند . بی تردید قدیمی ترین مسجد مازندران مسجد جامع ساری است. صدا و سیمای مرکز مازندران در این باره نوشته است:«ابن اسفندیار آورده است:« اول امارت که اهل اسلام فرمودند مسجد جامع ساری است. درمورد بنای مسجد جامع ساری نیز اینگونه می نویسد: مسجد جامع ساری را به وقت خلافت هارون الرشید , یحیی بن یحیی امیر, بنیاد نهاد و مازیار بن قارن به اتمام رسانید و آثار عمارت مازیار بیشتر ظاهر است و گنبد آن چهار در که در مقابل در سرای با دندان نهاد و ملک سعید اردشیر( غفرالله ذنوبه ) آن موضع را باغی خرم ساخته بود و به یک جانب میدان و گنبد در میان منوچهر شاه اساس افکند.»
ابوالخصیب نخستین حاکم عرب در طبرستان بود که به فرمان منصور دومین خلیفه عباسى در سال ۱۴۴ هـ.ق در سارى مستقر شد و مردم شهر بعد از اجابت دین مبین اسلام طریقت شیعه امامیه را اختیار کردند. بناى مسجد جامع را با تغییر بناى آتشکده ساری، به ابوالخصیب نسبت می دهند. از آثار قدیمى مسجد چیزى باقى نمانده است و در شرایط فعلى شامل حیاطى چهار گوشه است. این مسجد سه محراب دارد، محراب اصلى در ایوان ضلع جنوبى و دو محراب نیز در دو سوى ایوان و مرتبط با شبستانهاى غربى و شرقى احداث گردیده است. سردر ایوان با کاشیهاى معرق و کتیبه کوفى تزیین شده و دو مأذنه آجرى چهار گوشه با سقف سفالپوش در بالاى آن قرار دارد. مسجد داراى دو ورودى غربى و شمالى است. سقف گنبدى ورودى شمالى داراى تزیینات رسمى بندی، کف حیاط با طرحهاى زیباى آجرى مفروش و حوض بزرگى در ضلع شمالى حیاط دیده می شود. سکوى بزرگى نیز براى نمازگزاران در میان حیاط ساخته اند. بام بنا تمامى سفالپوش است. بناى فعلى مسجد جامع سارى به دوره قاجار تعلق دارد. ساختمان فعلی مسجد بر خلاف تصور رایج همان ساختمان اولیه نیست چرا که هم شیوه معماری آن چندان کهن نیست و هم اینکه در طول تاریخ بنای شهر ساری بارها و بارها ویران شد و از نو, شهر ساری را بنا کردند.
برای مثال در کتاب تاریخ طبرستان ابن اسفندیار می خوانیم: و در این سال(سال ۳۲۶یا۳۲۷ ) آب در ساری افتاد (دچار سیلاب شد) و جمله ساری را خراب کرد و بنیادی که پیش از آن بود هیچ بر جای نگذاشت و مردم ساری جمله به پای کوهستان شدند تا خدای تعالی آب به قرار آورد. و نیز در حوالی سال ۵۴۰ تا ۵۶۷ سردار خوارزمشاهیان از خراسان به مازندران حمله کرد و… بقیه را از تاریخ طبرستان بخوانید: به ساری آمد و کشتار کرد و خراب کرد و آتش زد واز هیچ بنیاد از مسجد و گورخانه ها نگذشت و به ساری چندان عمارت نبود که سایه ای در او افکند…} اما به دنبال این ویرانیها بار دیگر ساری را از نو ساختند و از جمله مسجد جامع ساری که بارها و بارها بازسازی شد تا امروز با شکل فعلی اش میزبان سارویها باشد.»
